Âşıklık geleneği bağlamında Âşık Halil Yıldız'ın yaratma davranışları
Creating behaviours of Âşik Halil Yildiz in the context of minstrelsy tradition
- Tez No: 806502
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
Âşıklık geleneği, kültürel bellek ve kültürel çeşitlilik ile harmanlanmış, toplumun yaşamını ve sosyokültürel durumunu yansıtan, kuşaktan kuşağa sözlü kültür ortamında aktarılan, süreç içinde gelişip çeşitlenerek güncel şeklini alan kültür mirasının önemli bir parçasıdır. Yüzyıllarca halkın ortak duygu ve düşüncelerini dile getiren âşıklar, kültürün korunması ve yaşatılmasında kültür taşıyıcıları olarak görev yapmışlardır. Âşıklar, kültürel bellek taşıyıcılığını gerçekleştirirken, gelenek içinde ustalarından dinlediği ezgileri dinleyenlere aktarıp hem usta malı hem de kendi eserlerinde dile getirdikleri olgu ve olaylar üzerinden bir hatırlatma işlevini yerine getirmekte, dinleyici ile geçmiş arasındaki bağın kurulmasına aracı olarak, belleğin dinamik kalmasına ve süreklilik kazanmasına katkı sağlamaktadırlar. Bu çalışma ile bu geleneğin temsilcisi Âşık Halil Yıldız'ın yaratma davranışlarının ortaya konması hedeflenmiştir. Çalışmanın giriş bölümü âşıklık geleneği hakkında yapılan çalışmalar, amaç, kapsam, yöntem ve kavramsal çerçeve başlıkları ile ele alınmıştır. Âşıklık geleneği hakkında yapılan çalışmalar başlığında, âşıklık geleneğinin öne çıkan özellikleri hakkında bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmalarda sergilenen yaklaşımlar ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, âşıklık geleneği kapsamında Âşık Halil Yıldız'ın eserlerinin nasıl yaratıldığı sorusunun cevaplanması, çalışmanın öne çıkan yöntemi ise“icra merkezli yapısal analiz”ile Âşık Halil Yıldız'ın müzik kimliğinin tespit edilmesidir. Tezin kapsamı, âşıklık geleneği çerçevesinde Âşık Halil Yıldız'ın eserleri ile müzik kimliğinin belirlenmesi, sınırlılığı da bu konu kapsamında Âşık Halil Yıldız'ın icra ettiği kendi eserleri ve usta malı eserleri oluşturmaktadır. Çalışmanın kavramsal çerçeve başlığında,“metinlerarasılık”kavramı, müzik ve metinlerarasılık ilişkisi, Âşık Halil Yıldız'ın yaratmaları ile diğer âşıkların yaratmaları arasındaki metinlerarası ilişkiler ile ilgili detaylı bilgilendirmeler yapılmış ve sonuçlar tablo şeklinde gösterilmiştir. Birinci bölümde Âşık Halil Yıldız'ın hayatı, âşıklık geleneğindeki yeri ve etkilendiği âşıklardan bahsedilmiş, en çok Âşık Veysel Şatıroğlu'nun sazından, Yunus Emre'nin şiirlerinden etkilendiği aktarılmıştır. Âşık Halil Yıldız'ın yaratmalarının söz katmanları başlıklı ikinci bölümde Âşık Halil Yıldız'a ait 83 şiir incelenmiş, tür ve şekil özellikleri çözümlemelerle gösterilmiştir. Âşık Halil Yıldız'ın yaratmalarının müzik katmanları başlıklı üçüncü bölümde Âşık Halil Yıldız'a ait 21 müzikli yaratmanın notaları, icra, biçim, içerik, ezgi malzemesi kesitleri, tema özellikleri aktarılmış ve âşığın yaratma davranışları ile ilgili tespitler yapılmıştır. Sonuç bölümünde çalışma boyunca ulaşılan bilgiler ve toplanan veriler ilgisinde Âşık Halil Yıldız'ın yaratma davranışları tartışılmıştır. Âşık Halil Yıldız, eserlerinin yaklaşık yüzde yirmisini müzikli olarak yaratmıştır. Bu eğilim Âşık Veysel Şatıroğlu'nda da görülmektedir. Genel olarak âşıkların, yaratmalarının yaklaşık beşte birini müzikli olarak yarattıkları görülmektedir. Yıldız'ın incelenen eserlerinde, müziklerarası alışveriş ile diğer eserlerinden alıntılarla gerçekleştirdiği eserlerini, yeniden yarattığı tespit edilmiş, tüm sonuçlar tablo, şekil ve grafiklerle gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
The tradition of minstrelsy is an important part of the cultural heritage that is blended with cultural memory and cultural diversity, reflects the life and sociocultural situation of the society, is transferred from generation to generation in the oral cultural environment, and takes its current form by developing and diversifying in the process. Minstrels, who have expressed the common feelings and thoughts of the people for centuries, have served as cultural carriers in the preservation and survival of culture. While the minstrels carry on the cultural memory, they transfer the tunes they listen to from their masters to the listeners in the tradition and fulfill the function of reminding them both through the phenomena and events they have expressed in their own works and contribute to the memory to remain dynamic and to gain continuity by being a means of establishing the link between the listener and the past. With this study, it is aimed to reveal the creative behaviors of Âşık Halil Yıldız, the representative of this tradition. In the introductory part of the study, the studies on the tradition of minstrelsy are discussed with the titles of purpose, scope, method and conceptual framework. In the title of studies on the tradition of minstrelsy, the approaches exhibited in the studies carried out to date about the prominent features of the tradition of minstrelsy are discussed. The aim of the study is to answer the question of how the works of Âşık Halil Yıldız were created within the scope of the tradition of minstrelsy, and the prominent method of the study is to determine the musical identity of Âşık Halil Yıldız with“performance-centered structural analysis”. The scope of the thesis consists of the determination of the musical identity with the works of Âşık Halil Yıldız within the framework of the tradition of minstrelsy, and its limitation consists of the works of Âşık Halil Yıldız performed within the scope of this subject, as well as the works of masters. In the conceptual framework title of the study, detailed information about the concept of“intertextuality”, the relationship between music and intertextuality, the intertextual relations between Âşık Halil Yıldız's creations and those of other minstrels has been given and shown in a table. In the first chapter, the life of Âşık Halil Yıldız, his place in the tradition of minstrelsy and the minstrels he was influenced by were mentioned, and it was stated that he was mostly influenced by Âşık Veysel Şatıroğlu's instrument and Yunus Emre's poems. In the second chapter, titled "Word Layers of Âşık Halil Yıldız's creations, 83 poems belonging to Âşık Halil Yıldız were analyzed and their genre and shape features were analyzed. In the third chapter titled Musical layers of Âşık Halil Yıldız's creations, the notes, performance, form, content, melody material sections, theme features of 21 musical creations of Âşık Halil Yıldız were conveyed and determinations were made about the lover's creative behaviors. In the conclusion part, the creation behaviors of Âşık Halil Yıldız are discussed in relation to the information obtained and the data collected throughout the study. Âşık Halil Yıldız has created approximately twenty percent of his works with music. This tendency is also seen in Âşık Veysel Şatıroğlu. In general, it is seen that minstrels create approximately one-fifth of their creations musically. It has been determined that Yıldız recreates the works that he performed with the inter-musical exchange and excerpts from his other works, and all the results are shown in tables, figures and graphics.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraşlı bir halk şairi İsa Karaturna'nın 8-10. şiir defterleri üzerine biçimsel ve tematik bir inceleme
8-10 of İsa Karaturna, a folk poet from Kahramanmaraş a stylical and thematic study on poetry notebooks
HALİL KARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Kahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMALETTİN KOÇ
- Kültürel ve toplumsal iletişim bağlamında aşıklık geleneği ve Aşık Beyhani'nin hayatı
The context of cultural and social communications of bardsmanship and bard Beyhani's life
EZGİ YALÇIN
- Hatay âşıklık geleneğinde Aşık Mustafa İncedilin yeri
The place of minstrel Mustafa İncedil in minstreltradition of Hatay
MUSTAFA MÜLAYİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLAN AKINCI
- Folklorun beş işlevine göre Âşık Mahzuni Şerif'in şiirleri
Âşik Mahzuni Şerif's poetries according to the five functions of folklore
YILMAZ IRMAK
Doktora
Türkçe
2013
Halk Bilimi (Folklor)Ondokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR ŞİŞMAN
- Kars ili âşıklık geleneği bağlamında bir âşık:Ensar Şahbazoğlu
A minstrel within the context of the minstrelsy tradition of Kars province: Ensar Şahbazoglu
CANER BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İLHAN ERSOY