Yetişkinlerde deprem korkusu ile umut arasındaki ilişkide öz-şefkatin aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediating role of self-compassion in the relationship between earthquake fear and hope in adults
- Tez No: 967903
- Danışmanlar: PROF. DR. TUĞBA SARI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Bu araştırmanın amacı üç yönlüdür. Birincisi, deprem korkusunun öz-şefkat ve umut ile arasındaki ilişki incelenmiştir. İkincisi, yetişkinlerin deprem korkusu düzeylerinin cinsiyet, yaş, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminden nasıl etkilendikleri ve deprem yaşantısı geçirip geçirmedikleri gibi değişkenler açısından incelenmiştir. Üçüncüsü ise deprem korkusunun umut ile arasındaki ilişkide öz-şefkatin aracılık rolü incelenmiştir. Araştırma betimsel bir çalışma olup araştırmanın örneklemini ulaşılan Türkiye'nin şehirlerindeki 18 yaş ve üstü toplam 425 bireyi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Deprem Korkusu Ölçeği, Öz-Şefkat Ölçeği Kısa Formu, Sürekli Umut Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Dahası uygulanan anket çalışması, online ve yüz yüze olarak iki şekilde doldurulmuştur. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, bilgisayar ortamında analiz edilmiştir. İlk olarak ön analizler gerçekleştirilmiştir. Ön analizler sonucunda araştırma değişkenleri arasındaki ilişkileri incelemek amacıyla Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma değişkenleri arasındaki ilişkiler incelendiğinde deprem korkusu ile öz-şefkat arasında negatif; deprem korkusu ile umut arasında negatif ve umut ile öz-şefkat arasında pozitif yönde anlamlı ilişkilerin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ardından araştırmanın bağımlı değişkenini oluşturan deprem korkusu çeşitli değişkenler açısından incelemesi amacıyla bağımsız örneklemler t testi ve ANOVA kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, yetişkinlerin deprem korkusu düzeylerinin cinsiyet, yaş, deprem yaşantısı ve 6 Şubat 2023 depreminden kişisel etkilenme durumu açısından anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığu belirlenmiştir. Gerçekleştirilen analizler neticesinde sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırmanın bir sonraki aşamasında, deprem korkusu ile umut arasındaki ilişkide öz-şefkatin aracı değişken olarak rolünü incelemek amacıyla Hayes (2018) tarafından geliştirilen PROCESS makrosu ve çağdaş yaklaşım kullanılmıştır. Aracılık etkisinin istatistiksel anlamlılığını ve büyüklüğünü değerlendirmek için bootstrap güven aralıkları analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, öz-şefkatin deprem korkusu ile umut arasındaki ilişkide aracı rol üstlendiği sonucuna varılmıştır. Bulgular alanyazında elde edilen bilgiler doğrultusunda tartışılmış ve bundan hareketle araştırmacılara ve uygulamacılara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is threefold. First, the relationship between fear of earthquakes, self-compassion, and hope was examined. Second, the levels of earthquake fear among adults were investigated in relation to variables such as gender, age, personal experience with the February 6, 2023 Kahramanmaraş earthquake, and previous exposure to earthquakes. Third, the mediating role of self-compassion in the relationship between earthquake fear and hope was analyzed. The research is descriptive in nature, and the sample consists of 425 individuals aged 18 and above, residing in various cities across Türkiye. The data collection tools included the Earthquake Fear Scale, the Short Form of the Self-Compassion Scale, the Dispositional Hope Scale, and a Personal Information Form prepared by the researcher. Furthermore, the survey was administered both online and face-to-face. The data obtained were analyzed using software. Initially, preliminary analyses were conducted. Pearson Correlation Analysis was used to examine the relationships between the research variables. The results indicated significant relationships: a negative correlation between earthquake fear and self-compassion, a negative correlation between earthquake fear and hope, and a positive correlation between hope and self-compassion. Subsequently, to examine whether levels of earthquake fear varied according to different variables, independent samples t-tests and ANOVA were conducted. The analyses revealed whether there were significant differences in earthquake fear levels based on gender, age, earthquake experience, and personal impact from the February 6, 2023 earthquake. In the next phase, the PROCESS macro developed by Hayes (2018) and contemporary approach were used to investigate the mediating role of self-compassion in the relationship between earthquake fear and hope. The statistical significance and magnitude of the mediation effect were assessed through the bootstrapped confidence intervals. Based on the findings, it was concluded that self-compassion served as a full mediator in the relationship between earthquake fear and hope. The results were discussed in the context of the existing literature, and recommendations were offered for researchers and practitioners.
Benzer Tezler
- Depreme bağlı travmatik stres ve depresyon belirtilerinin göç ve sosyal destek kaybı ile ilişkisine yönelik çok faktörlü bir inceleme
A multivariate analysis of the interaction between relocation, decreased social support and earthquake-related traumatic stress and depressive symptoms
MUSTAFA ŞAHİN ÖZDEN
- 6 Şubat Kahramanmaraş depremini yaşayan yetişkinlerde travma sonrası stres bozukluğu belirtileri ve travma sonrası büyüme düzeylerinin incelenmesi
Examination of post-traumatic stress disorder symptoms and post-traumatic growth levels in adults who experienced the February 6 Kahramanmaraş earthquake
SENA NUR BABACAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN TANIDIR
- Deprem sonrası yetişkinlerde sanat etkinliklerinin iyileştirici rolü
The healing role of art activities in adults after eartquakes
NAZIM KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİGEN GİRGİN
- The effects of being 'neighborhood disaster volunteer' on psychological distress and posttraumatic growth among the survivors of the 1999 Marmara Earthquake
1999 Marmara Depremi yaşayan yetişkinlerde 'mahalle afet gönüllüsü' olmanın psikolojik stres düzeyine ve travma sonrası gelişime etkileri
ZEYNEP CEREN TANRIDAĞLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAY KARANCI
- Gender differences in distress levels, coping strategies, stress related growth and factors associated with psychological distress and perceived growth following the 1999 Marmara earthquake
1999 Marmara depremini yaşayan yetişkinlerde stres düzeyi, başa çıkma stratejileri, strese bağlı gelişme olgusu ve ilgili faktörlerde cinsiyet farklılıkları
HATİCE GÜNEŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2001
PsikolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. A. NURAY KARANCI