Öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik tutumlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi
An analysis of teachers' attitudes towards the use of artificial intelligence in education in relation to certain variables
- Tez No: 968115
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRE ÇAM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu araştırmanın amacı, eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik tutumları ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek ve bu ölçek aracılığıyla öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanımına ilişkin tutumlarını çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Bu amaçla yapılan araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2023-2024 eğitim öğretim yılı Tokat'ta Milli Eğitim Bakanlığına bağlı görev yapan Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) için 205, Doğrulayıcı Faktör Analizi için 236 ve alt problemlere cevap aranması amacıyla yapılan istatistiksel analizler için ise 380 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada kullanılan eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik tutum ölçeği araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. İlk aşamada geniş alan taraması yapılmıştır. DeVellis (2007)'in Ölçek Geliştirme İlkeleri dikkate alınarak 61 madde havuzundan oluşan 5 seçenekli likert tipi bir ölçek geliştirilerek uzman görüşü alınmıştır. Uzman görüşü sonrası oluşan 49 maddelik ölçek için AFA ve DFA yapılmıştır. Toplam 20 maddeden oluşan uygulama ve ilgi isimleri verilen iki faktörlü bir yapı oluşmuştur. Analizler sonucunda varyans değerinin 77.937 olduğu geçerli, faktörlere ait maddelerin standartlaştırılmış regresyon ağırlıkları 0.770 ile 0.915 arasında değişim gösterdiği ve Cronbach's Alpha değerinin α = 0.959 olduğu güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik tutumlarının yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Geliştirilen ölçek puanlarının çarpıklık ve basıklık katsayıları normal dağılım göstermediği için nonparametrik (parametrik olmayan) testler kullanılmıştır. Öğretmenlerin eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik tutumlarının yaş, meslek yılı, branş ve okul türü değişkenleri açısından incelenmesi için Kruskal Wallis Testi yapılmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda öğretmenlerin eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik tutumlarının yaş, meslek yılı ve branş değişkenleri açısından anlamlı bir farklılaşmanın olduğu ancak okul türü değişkeni açısından anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmüştür. Öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyet ve eğitim durumu değişkenleri açısından incelenmesi için ise Mann Whitney-U Testi yapılmıştır. Elde edilen bulgular sunucunda öğretmenlerin eğitimde yapay zekâ kullanımına yönelik tutumlarının cinsiyet ve eğitim durumu değişkenleri açısından anlamlı bir farklılaşmanın olduğu sonucu bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to develop a valid and reliable scale to measure attitudes toward the use of artificial intelligence in education and, through this scale, to examine teachers' attitudes toward the use of artificial intelligence in education in relation to various variables. For this purpose, the survey model, one of the quantitative research methods, was used in the study. The sample of the research consists of 205 teachers working for the Ministry of National Education in Tokat during the 2023-2024 academic year for Exploratory Factor Analysis (EFA), 236 teachers for Confirmatory Factor Analysis, and 380 teachers for statistical analyses conducted to find answers to sub-problems. The attitude scale used in the study regarding the use of artificial intelligence in education was developed by the researcher. In the first stage, a broad field survey was conducted. Taking into account DeVellis (2007)'s Scale Development Principles, a 5-point Likert-type scale consisting of 61 items was developed and expert opinion was sought. AFA and DFA were performed for the 49-item scale developed based on expert opinion. A two-factor structure consisting of a total of 20 items named application and interest was formed. The analysis revealed a valid scale with a variance value of 77.937, standardized regression weights for the items belonging to the factors ranging between 0.770 and 0.915, and a Cronbach's Alpha value of α = 0.959. The research findings concluded that teachers have a high attitude toward the use of artificial intelligence in education. Nonparametric tests were used because the skewness and kurtosis coefficients of the developed scale scores did not show a normal distribution. The Kruskal-Wallis Test was conducted to examine teachers' attitudes toward the use of artificial intelligence in education in terms of variables such as age, years of experience, subject area, and school type. The findings revealed that there was a significant difference in teachers' attitudes toward the use of artificial intelligence in education in terms of age, years of experience, and subject area, but no significant difference in terms of school type. The Mann Whitney-U Test was used to examine teachers' attitudes towards the use of artificial intelligence in education in terms of gender and educational status variables. The findings revealed that there was a significant difference in teachers' attitudes towards the use of artificial intelligence in education in terms of gender and educational status variables.
Benzer Tezler
- Okul öncesi öğretmen adaylarının yapay zekâ uygulamalarına yönelik görüşlerinin belirlenmesi
Determination of preschool teacher candidates views on artificial intelligence applications
GÜLŞAH UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimKastamonu ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM YILMAZ
- Teachers' attitudes toward students' use of artificial intelligence: Scale development, reliability and validity study
Öğrencilerin yapay zeka kullanımına yönelik öğretmenlerin tutumları: Ölçek geliştirme, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması
MERVE AĞGÖN KORTAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ SAMUR
- Türkçe öğretiminde yapay zekâ kullanımı ile ilgili öğretmen görüşlerinin incelenmesi
Examination of teachers' opinions on the use of artificial intelligence in turkish teaching
EMİNE GÜL AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimBayburt ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA KAYA
- Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin yapay zekâya ilişkin tutumları
Attitudes of administrators and teachers working in preschool education institutions towards artificial intelligence
ARZU YORULMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TURAN ÇAKIR
- Eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik öğretmenlerin görüşleri
Teachers' perspectives on the use of artificial intelligence in education
SULTAN MERT BURTGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ SAMUR