İbn İshak ve Erzurumlu Mustafa Darîr'in siyerlerinde menkabevî anlatımlar
Legendary narratives in the sira of Ibn Ishaq and Erzurumlu Mustafa Darîr
- Tez No: 968129
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN ÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: İbn İshak, Darîr, Siyer-i İbn İshak, Kitâb-ı Siyer-i Nebî, menkabevî anlatım, Ibn Ishaq, Darîr, Siyer-i Ibn Ishaq, Kitâb-ı Siyer-i Nebî, legendary narration
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
İBN İSHAK VE ERZURUMLU MUSTAFA DARÎR'İN SİYERLERİNDE MENKABEVÎ ANLATIMLAR Nuriye MUTLU Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ağustos 2025 Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ramazan ÇELİK ÖZET Hz. Peygamber'in (sav) hayatını ele alan siyer metinleri olağanüstü ve menkabevî anlatımları da barındırması bakımından kültür ve edebiyatımızda önemli bir yere sahiptir. Esas itibariyle gerçekliği esas alan siyer kitaplarında yer yer kurgusal anlatımlara da başvurulur. Ancak araştırma alanı gerçeklik olan siyer anlatımında bazı olayların edebî bir üslupla menkabevî anlatımlara başvurularak ele alınması ve efsanevi, esâtiri ya da olağanüstü anlatımların siyere olan katkısı, okuyucu ve dinleyicide oluşturulmaya çalışılan duygu açısından önemlidir. İslam tarihinde ilk siyer olarak kabul gören İbn İshak'ın eseri ile Türk edebiyatında siyer yazma geleneğini başlatan Erzurumlu Mustafa Darîr'in Ebu'l Hasan el-Bekrî'den tercüme ettiği Kitâb-ı Siyer-i Nebî adlı eserindeki menkabevî anlatımların tespit edilmesi, olağanüstülüklerin kıyaslanarak değerlendirilmesi çalışmanın konusunu belirlemiştir. Kurgusal niteliği de bulunan eserlerdeki bu anlatımlar yoluyla yazarın bilgi vermeyi mi, duygu oluşturmayı mı yoksa din algısına dair görüş beyan etmeyi mi amaçladığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma sırasında İbn İshak ve Dârîr'in eserlerindeki menkıbevî ve olağanüstü anlatımlar tespit edilmiş; her iki eserde de kronolojik bir sıra izlendiğinden, olaylar sayfa sırasına göre özetlenmiş ve bu özetler, çalışmanın sonunda yer alan ekler bölümünde alfabetik başlık diziniyle, bulundukları sayfa numaralarıyla birlikte sunulmuştur. Ardından yer, zaman, kişiler ve olay bakımından karşılaştırmaları yapılmıştır. Kıssa, mucize, meddah, menkabe, halk hikâyesi, efsane türlerine bağlı olarak kıssahan, keramet, olağanüstülük ifadeleri birbiri içine girmiş kavramlardır. Bu yüzden çalışmada bu türler hakkında da bilgi verilmiştir. Çalışmada literatür taraması yapılmış; ulaşılan bilgiler araştırma, inceleme, analiz ve sentez yöntemleriyle karşılaştırılarak tasnif edilmiştir.
Özet (Çeviri)
LEGENDARY NARRATIVES IN THE SIRA OF IBN ISHAQ AND ERZURUMLU MUSTAFA DARÎR Nuriye MUTLU Erciyes University Institute of Social Sciences Master's Thesis, August 2025 Supervisor: Assist. Prof. Dr. Ramazan ÇELİK ABSTRACT Biographical texts about the life of the Prophet Muhammad (pbuh) occupy an important place in our culture and literature due to their extraordinary and legendary narratives. While sirah books primarily focus on historical accuracy, they occasionally incorporate fictional narratives. However, in sirah narratives where the research focus is on historical accuracy, the use of legendary narratives in a literary style to address certain events, as well as the contribution of mythical, legendary, or extraordinary narratives to sirah, is significant in terms of the emotions sought to be evoked in readers and listeners. The identification of legendary narratives in the work of Ibn Ishaq, which is considered the first siyer in Islamic history, and in the work of Erzurumlu Mustafa Darîr, who initiated the tradition of siyer writing in Turkish literature, titled Kitâb-ı Siyer-i Nebî, translated from Ebu'l Hasan el-Bekrî, and the evaluation of supernatural elements through comparison, have determined the subject of this study. Through these narratives, which also have fictional qualities, the study sought to determine whether the author's aim was to convey information, evoke emotions, or express views on religious perception. During the study, the legendary and supernatural narratives in the works of Ibn Ishaq and Dârîr were identified; since both works follow a chronological order, the events were summarized according to page order, and these summaries were presented in the appendix section at the end of the study with an alphabetical index of titles and their page numbers. Subsequently, comparisons were made in terms of place, time, people, and events. Concepts such as qissa, miracle, meddah, menkabe, folk tale, and legend are intertwined. Therefore, information about these genres was also provided in the study. A literature review was conducted in the study; the information obtained was classified by comparing it using research, examination, analysis, and synthesis methods.
Benzer Tezler
- Erzurumlu Kadı Mustafa Darir'in Kitab-ı Siyer-i Nebi'si
Seerah of the Prophet Muhammad (pbuh) by Kadi Mustafa Darir Erzurumi
YILDIRAY KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN AYCAN
- İbn İshâk ve Es-sîra'sındaki hadislerin tahrîci ve değerlendirilmesi
Analyzing and evaluating of the hadiths at İbn İshak and Es-sira
FİDAN ŞAKİR
- İbn İshâk ve İbn Hişâm'ın sîrelerinin muhtevâ açısından mukâyesesi
The comparison of Ibn İshaq and Ibn Hisam's sîre'es in terms of content
RAMAZAN AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIZA SAVAŞ
- Tarih ve hadis disiplini açısından güvenilirlik sorunu: İbn İshak ve Vakidi örneği
The Problem of reliability in view of history and hadith disciplines: The example pf İbn İshaq and Wakidi
GÖNÜL KOLKIRAN
- Sireti İbn İshakta tefsir rivayetleri
Tafseer Narratives in Siret of Ibn Ishak
MAGOMET BATCHAEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET NEDİM SERİNSU