The state-of-the-art healthcare metaverse: A bıblıometrıc analysıs and an examınatıon of healthcare metaverse acceptance ın medıcal educatıon and schedulıng strategıes
Sağlık hizmetlerinde metaverse teknolojileri: bibliyometrik bir analiz, Tıp alanında kabul süreçlerinin ve Tıp fakültelerinde ders çizelgeleme stratejilerinin incelenmesi
- Tez No: 968152
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLŞAH HANÇERLİOĞULLARI KÖKSALMIŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Metaverse kavramı, başlangıçta yalnızca bilim kurgu eserlerinde geçen bir fikirken günümüzde sanal, artırılmış, karma ve genişletilmiş gerçeklik teknolojilerini bütünleştiren güçlü bir paradigma hâline gelmiştir. Bu sürükleyici teknolojiler sağlık hizmetleri ve tıp eğitiminde giderek daha fazla kullanılmakta, klinik eğitim, uzaktan terapi, cerrahi simülasyon ve iş birliğine dayalı öğrenme gibi yeni uygulama biçimlerini mümkün kılmaktadır. COVID-19 pandemisi, geleneksel eğitim süreçlerini kesintiye uğratarak bu eğilimi hızlandırmış ve ölçeklenebilir, dijital olarak erişilebilir öğrenme ortamlarına duyulan ihtiyacı artırmıştır. Buna rağmen, sağlık alanında metaverse üzerine yapılan akademik çalışmalar parçalı ve yöntemsel olarak sınırlı kalmaktadır. Bu tez, özellikle tıp eğitimi bağlamında metaverse teknolojilerinin benimsenmesi ve uygulanmasına yönelik literatürdeki boşlukları gidermeyi amaçlamaktadır. Çalışmada bibliyometrik analiz, davranışsal modelleme ve matematiksel optimizasyon yöntemlerini bir araya getiren çok katmanlı bir yaklaşım benimsenmiştir. İkinci bölümde 1994–2022 yılları arasında Web of Science veri tabanında indekslenen 3.721 yayının bibliyometrik analizi yapılmıştır. Yayınlar tematik gruplara ayrılmış, Zipf, Lotka ve Bradford yasaları kullanılarak üretkenlik desenleri incelenmiştir. En etkili araştırmacılar, ülkeler ve kurumlar belirlenmiş, araştırılmamış alanlar tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye'deki tıp doktorlarının metaverse teknolojilerini benimseme niyetleri incelenmiştir. Teknoloji Kabul Modeli (TAM) teknoloji kaygısı değişkeniyle genişletilmiş ve Yapısal Eşitlik Modellemesi ile test edilmiştir. Sonuçlar, algılanan kullanışlılık, kullanım kolaylığı ve kaygının benimseme davranışı üzerinde anlamlı etkileri olduğunu göstermektedir. Dördüncü bölümde model tıp öğrencilerini de kapsayacak şekilde genişletilmiş, Yenilik Yayılım Teorisi, Etkileşim Denkliği Teoremi ve Somutlaştırılmış Sosyal Varlık Teorisi gibi kuramlarla desteklenmiştir. Memnuniyet, mevcudiyet, etkileşim türleri, uyumluluk, denenebilirlik, hazır oluş ve hayal gücü gibi unsurların kabul üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Beşinci bölümde metaverse tabanlı derslerin müfredata entegrasyonu için yenilikçi bir ders zaman çizelgeleme modeli geliştirilmiştir. Profesörlerin istekliliği Analitik Hiyerarşi Süreci ile önceliklendirilmiş, ikili tamsayılı programlama modeli Greedy ve Benzetilmiş Tavlama algoritmaları ile çözülmüştür. Bulgular Benzetilmiş Tavlama'nın daha dengeli iş yükleri ve yüksek öğretim üyesi memnuniyeti sağladığını göstermektedir. Son bölümde çalışma hem teorik hem pratik katkılar sunmaktadır. Teorik olarak teknoloji kabul modelleri psikolojik ve sosyoteknik boyutlarla genişletilmiştir. Pratik olarak etkileşimli teknolojilerle müfredatlarını modernize etmek isteyen kurumlara uygulanabilir bir karar destek çerçevesi sunulmaktadır. Sınırlılıklar arasında modelin sentetik verilerle test edilmesi bulunmaktadır; bu bağlamda, ilerleyen çalışmalarda gerçek dünya uygulamalarına odaklanılması, uzun dönemli kabul eğilimlerinin incelenmesi ve kültürler arası geçerliliğin araştırılması önerilmektedir. Özetle, tez bibliyometrik, davranışsal ve optimizasyon yöntemlerini bütünleştirerek metaverse'in sağlık hizmetleri eğitimindeki rolüne dair öncü ve bütüncül bir bakış açısı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The metaverse, once a concept confined to science fiction, has evolved into a technological paradigm that integrates virtual, augmented, mixed, and extended reality. These immersive tools have increasingly entered healthcare and medical education, enabling new approaches to clinical training, remote therapy, surgical simulation, and collaborative learning. The COVID-19 pandemic accelerated this trend by disrupting traditional education and highlighting the need for scalable and digitally accessible environments. Nevertheless, the academic literature on the healthcare metaverse remains fragmented and methodologically limited. This thesis addresses these gaps by investigating the adoption and implementation of metaverse technologies in healthcare, with a particular focus on medical education. A multi layered methodological approach is adopted, combining bibliometric mapping, behavioral modeling, and mathematical optimization to provide both theoretical and practical insights. Chapter 2 presents a bibliometric analysis of 3,721 publications indexed in the Web of Science between 1994 and 2022. The studies are categorized into thematic groups, and productivity patterns are assessed through Zipf's, Lotka's, and Bradford's laws. The findings highlight influential authors, countries, institutions, and underexplored themes, establishing a solid foundation for subsequent analyses. Chapter 3 examines the behavioral intentions of medical doctors in Turkey using the Technology Acceptance Model extended with technology anxiety. Structural Equation Modeling validates the framework and reveals that perceived usefulness, ease of use, and anxiety significantly affect adoption. Chapter 4 expands the model to include both practitioners and medical students. By integrating complementary theories such as Innovation Diffusion Theory, the Interaction Equivalence Theorem, and Embodied Social Presence Theory, the study demonstrates that satisfaction, presence, interaction, trialability, compatibility, readiness, and imagination all play important roles in acceptance. Chapter 5 develops a novel course scheduling optimization model to integrate metaverse based courses into medical curricula. The model incorporates professor preferences derived from Structural Equation Modeling and prioritized with the Analytic Hierarchy Process. A binary integer programming formulation is solved using Greedy and Simulated Annealing algorithms, showing that the latter achieves more balanced workloads and higher instructor satisfaction. The thesis concludes by emphasizing its theoretical contribution by broadening acceptance models with psychological and sociotechnical factors and its practical contribution by offering a replicable framework for institutions modernizing curricula through immersive technologies. Limitations include reliance on synthetic optimization data and the need for real world validation. Future studies should focus on longitudinal, cross cultural, and adaptive approaches. Overall, the thesis provides an integrative perspective on the role of the metaverse in healthcare education by uniting bibliometric, behavioral, and optimization methods, thereby enriching the literature and offering actionable guidance for decision makers.
Benzer Tezler
- Tarımsal uygulamalar için derin öğrenme temelli uç sistem modellerinin geliştirilmesi ve optimizasyonu
Development and optimization of deep learning based edge system models for agricultural applications
DORUK SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDIN ÇETİN
- Young's modulus characterization of polydimethylsiloxane (PDMS) microfluidic chips for viscosity measurements
Viskozite ölçümleri için tasarlanmış polidimetilsiloksan (PDMS) mikroakışkan çiplerinin young modülü karakterizasyonu
CEYDA KÖKSAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Biyomühendislikİstanbul Teknik ÜniversitesiElektronik ve Haberleşme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET CAN ERTEN
DOÇ. ONUR FERHANOĞLU
- Gait analysis and fall risk assessment with wearable inertial sensors
Giyilebilir hareket algılayıcıları ile yürüme analizi ve düşme riski değerlendirmesi
CAN TUNCA
Doktora
İngilizce
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolBoğaziçi ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEM ERSOY
- Biometric data security in iot wearables
Iot takılabilirlerde biyometrik veri güvenliği
NASSMA ZITA
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolBahçeşehir ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PINAR BÖLÜK
- Otonom mobil robotlarda doğruluk ve hız odaklı lokalizasyon algoritmalarının geliştirilmesi, uygulaması ve karşılaştırmalı analizi
Development, implementation, and comparative analysis of accuracy and speed-oriented localization algorithms in autonomous mobile robots
OZAN VAHİT ALTINPINAR
Doktora
Türkçe
2025
Mekatronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VOLKAN SEZER