Öğretmenlerin üstün yetenekli öğrenci ve farklılaştırılmış öğretim tutumları: Sistematik literatür taraması
Teachers' attitudes toward gifted students and differentiated instruction: A systematic literature review
- Tez No: 968437
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELA AYŞE KÖKSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: üstün yetenekliler, öğretmen tutumları, farklılaştırılmış öğretim, sistematik literatür taraması, mesleki gelişim, gifted students, teacher attitudes, differentiated instruction, systematic literature review, professional development
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Bu araştırma, 2000 2025 arasında yayımlanmış 57 akademik çalışmayı sistematik literatür taramasıyla (SLT) incelemiştir. Böylece farklı ülkelerdeki öğretmenlerin üstün yetenekli öğrencilere ve farklılaştırılmış öğretime ilişkin tutumları kültürlerarası bir bakışla karşılaştırılmıştır. ERIC, EBSCOhost, ResearchGate, Google Scholar, Academia ve YÖK Tez veri tabanlarında belirlenen yayınlar PRISMA protokolü izlenerek seçilmiştir. Seçilen çalışmaların doküman analizi bulguları tematik sentezle birleştirilmiştir. Analiz, öğretmen algılarının tek tip olmadığını ancak üç ortak noktada kesiştiğini ortaya koymuştur. Birincisi, üstün yeteneklilik çoğu zaman yalnızca akademik başarıyla tanımlanmaktadır. İkincisi, farklılaştırılmış öğretime yönelik olumlu tutumlar sınıf uygulamalarına tam yansımamaktadır. Üçüncüsü ise öğretmenlerin sürdürülebilir ve bağlama özgü mesleki gelişim desteğine yaygın biçimde ihtiyaç duymasıdır. Buna ek olarak tanılama sürecindeki öğretmen rolü ile hızlandırma ve özel sınıf gibi stratejilere yönelik etik yaklaşımlar ülkeler arasında belirgin biçimde değişmektedir. Örneğin Finlandiya'daki öğretmenler farklılaştırmayı desteklemekte, ancak“eşitlikçi”kültürün etkisiyle hızlandırma uygulamalarına mesafeli durmakta ve sürekli mesleki gelişim talep etmektedir (Laine, Hotulainen ve Tirri, 2019). Sonuçlar, Türkiye'de üstün yetenekliliğin çok boyutlu tanımlanmasını önermektedir. Ayrıca çok aşamalı tanılama modellerine geçilmesi ve okul merkezli profesyonel öğrenme topluluklarıyla öğretmenlere uzun soluklu destek sağlanması gerekmektedir. Böylece kültürel, yapısal ve pedagojik bileşenleri aynı anda ele alan bütüncül bir ekosistem kurulabilir.
Özet (Çeviri)
This study brings together 57 academic articles published between 2000 and 2025 to compare how teachers from different countries view gifted students and differentiated instruction. Using a systematic literature review, articles were selected from databases such as ERIC, EBSCOhost, ResearchGate, vs and YÖK Tez. After this PRISMA guided selection, the findings of each paper were analyzed and then merged through thematic synthesis. The analysis shows that while teachers' views are not all the same, they share three common themes. First, giftedness is often defined only by academic success. Second, teachers' positive attitudes toward differentiation don't always translate into practice in the classroom. Third, there is a widespread need for ongoing, practical professional development that fits local contexts. Beyond these common themes, there are clear cultural differences in how teachers see their role in identifying gifted students and their ethical views on strategies like acceleration or special classes. For example, teachers in Finland support differentiation in theory, but their country's egalitarian culture makes them hesitant to use acceleration, and they consistently ask for more professional development in this area (Laine, Hotulainen ve Tirri, 2019). Based on these findings, the study recommends that in Türkiye, the definition of giftedness should be broadened to include multiple dimensions. It also suggests moving to multi-stage identification models and providing teachers with long-term, school-based support through professional learning communities. This approach could help build a holistic ecosystem that addresses the cultural, structural, and pedagogical challenges at the same time.
Benzer Tezler
- Üstün yetenekli tanısı konmuş ve konmamış öğrencilerin bilimsel yaratıcılıklarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Edirne il örneği)
Examining the scientific creativity of students diagnosed and not diagnosed as gifted in terms of different variables (Edirne province example)
KEMAL CANER ÖNCÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimTrakya ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL KILIÇ
- Sosyal bilgiler öğretmenlerine uygulanan farklılaştırma eğitiminin öğretmenlerin ve özel yetenekli öğrencilerin becerileri üzerine etkilerinin incelenmesi
Examining the effects of differentiatied training applied to social studies teachers on the teachers' and talented students' skill
BARIŞ DOĞRUKÖK
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET KURNAZ
- Üstün yetenekli öğrencilere verilen fen eğitimine yönelik fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri
Opinions of science teachers towards science education given to gifted students
TUĞBA DAĞLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYİT AHMET KIRAY
- Üstün yetenekli öğrencilerin psikolojik danışma ve rehberlik ihtiyaçları, psikolojik danışma yaşantıları ve rehber öğretmenlerin üstün yeteneklilerle ilgili yeterlik düzeyleri
Counseling needs and experiences of gifted/talented students, and school counselors' professional competence related to gifted/talented students
FATMA ALTUN
Doktora
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET YAZICI
- İngilizce öğretmen adaylarinin özel yetenekli öğrencilerin eğitimine yönelik özyeterlik, tutum, algi ve görüşleri
Self-efficacy, attitudes, perceptions, and opinions of pre-service English teachers towards the education of gifted students
ELİF ABDURRAHMANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE YILDIZ