16-17. yüzyıl Osmanlı'da dini hayat içerikli minyatürler
Miniatures with religious life content in 16th-17th century Ottoman empire
- Tez No: 968477
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİDE ASLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Minyatür, Dini hayat, Ġnanç ve ibadet, Dini ve siyasal ritüeller, Sanat ve tarihî belge, Ottoman miniature, Religious life, Belief and worship, Religious and political rituals, Art and historical document
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 336
Özet
Osmanlı minyatür sanatı, genellikle saray merkezli bir sanat dalı olarak görülse de, içerdiği sahneler Osmanlı toplumunun tüm kesimlerine dair önemli ipuçları sunar. Minyatürler yalnızca padiĢahların ve saray erkanının hayatını betimlemekle kalmaz, aynı zamanda Osmanlı halkının dini, sosyal ve hukuki yaĢamına dair görsellerle doludur. Toplumun inanç sistemleri, ibadet pratikleri, temizlik anlayıĢı, eğitim düzeni, eğlence hayatı, ahlaki kurallar, hukuk sistemi ve suçceza uygulamaları gibi birçok unsur minyatürlerde kendine yer bulur. Bu yönüyle minyatürler, Osmanlı toplumunda dinin bireysel ve kamusal alanlardaki etkisini yansıtan tarihî belgeler niteliğindedir. Osmanlı‟da din, yalnızca ibadetle sınırlı bir olgu olmayıp, devlet yönetiminden hukuka, eğitimden gündelik yaĢama kadar birçok alana nüfuz etmiĢ bir sistemdir. Minyatürlerde camiler, sıbyan mektebler, vaazlar ve halkın ibadet sahneleri detaylı bir biçimde tasvir edilir. Temizlik ritüelleri de önemli bir yer tutar; yıkanma, hamam kültürü ve hijyen kurallarına dair betimlemeler, Ġslam‟ın temizlik anlayıĢının Osmanlı toplumunda nasıl yaĢandığını gösterir. Eğitim ve ahlaki değerler de minyatürler aracılığıyla aktarılır. Sıbyan mektebi sahneleri, ders veren hocalar ve öğrenciler, Osmanlı‟da dini eğitimin ne derece önemli olduğunu gösterirken, eğlence ve günlük yaĢam sahnelerinde de ahlaki kuralların nasıl iĢlendiği gözlemlenir. Hukuk ve adalet konusuna gelindiğinde ise, Osmanlı‟da suç ve cezanın dine dayalı hukuk anlayıĢı çerçevesinde nasıl uygulandığına dair sahneler dikkat çeker. Kadı mahkemeleri, infazlar ve ceza uygulamalarını içeren minyatürler, Osmanlı toplumunda adalet sisteminin dini kurallarla nasıl Ģekillendiğini göstermektedir. Bunun yanı sıra, minyatürlerde Osmanlı padiĢahlarının dini ve siyasal ritüelleri de betimlenir. Tahta çıkıĢ törenleri, halifelik vurguları, dini törenler ve padiĢahın dini mekanlarla olan iliĢkisi gibi sahneler, Osmanlı yönetiminin dini meĢruiyetini pekiĢtirme çabasını yansıtır. Osmanlı Devleti‟nde din, yalnızca bireysel bir inanç meselesi değil, aynı zamanda devletin yönetim anlayıĢının da temel taĢlarından biri olarak ön plana çıkmaktadır. Ayrıca, Osmanlı minyatürleri savaĢın yalnızca askeri yönünü değil, aynı zamanda fetih sonrası düzenin nasıl kurulduğunu ve esirlere nasıl muamele edildiğini de gözler önüne seren tarihî belgeler niteliğindedir. Bu minyatürler, Osmanlı‟nın savaĢ ve fetih anlayıĢını, esirlere yönelik tutumunu ve devletin geniĢleme sürecini anlamamıza katkı sağlayan önemli sanatsal ve tarihî kaynaklardır. Bu çalıĢma, Osmanlı minyatürlerinin yalnızca sanatsal bir ifade biçimi olmadığını, aynı zamanda dönemin dini yaĢamını yansıtan güçlü birer tarihî belge olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Minyatürlerde yer alan imgeler ve sahneler, Osmanlı toplumunun dinle olan iliĢkisini ve dinin günlük yaĢamdan devlet yönetimine kadar uzanan belirleyici rolünü anlamamıza katkı sağlayacak önemli kaynaklar arasındadır.
Özet (Çeviri)
Although Ottoman miniature art is generally regarded as a palace-centered art form, the scenes it contains provide significant insights into all segments of Ottoman society. Miniatures do not merely depict the lives of sultans and palace officials; they are also rich with visual representations of the religious, social, and legal aspects of Ottoman public life. Elements such as belief systems, worship practices, concepts of cleanliness, education systems, entertainment, moral values, legal structures, and crime-punishment applications are all reflected in miniatures. In this sense, miniatures serve as historical documents that illustrate the influence of religion in both individual and public spheres of Ottoman society. In the Ottoman Empire, religion was not limited to worship alone but was a system that permeated various aspects of life, from state governance to law, from education to daily life. Miniatures intricately depict mosques, madrasas, religious gatherings, sermons, and public prayer scenes. Rituals of cleanliness also hold an important place; bathhouse culture, and hygiene practices demonstrate how Islamic concepts of cleanliness were integrated into Ottoman society. Education and moral values are also conveyed through miniatures. Scenes of madrasas, teachers, and students highlight the significance of religious education in the Ottoman era, while depictions of entertainment and daily life provide insights into how moral principles were observed in society. In terms of law and justice, miniatures illustrate how crime and punishment were administered within the framework of religious law. Scenes of judicial courts, executions, and penal practices reflect how the Ottoman legal system was shaped by religious principles. Additionally, Ottoman miniatures depict the religious and political rituals of sultans. Coronation ceremonies, references to the caliphate, religious ceremonies, and the sultan‟s connection with sacred sites illustrate efforts to reinforce the religious legitimacy of Ottoman rule. In the Ottoman state, religion was not only a personal matter of faith but also a fundamental pillar of governance. Moreover, Ottoman miniatures are not only depictions of the military aspects of war but also serve as historical documents that illustrate how order was established after conquests and how prisoners were treated. These miniatures provide valuable insights into the Ottoman approach to war and conquest, its treatment of captives, and the empire‟s expansion process, making them significant artistic and historical sources. This study aims to demonstrate that Ottoman miniatures are not merely artistic expressions but also serve as powerful historical documents that reflect the religious life of the period. The images and scenes found in miniatures provide valuable insights into the Ottoman society‟s relationship with religion and the role of religion in shaping daily life as well as state governance.
Benzer Tezler
- XVI. yüzyılda Kilis ve Azez sancağında sosyal ve iktisadi hayat
Social and economic life in the sancak of Kilis and Azez at 16 th century
METİN AKİS
- İstanbul'da günlük yaşam sahnelerinin Türk resim sanatına yansımaları
Reflections on the Turkish painting art of daily life scenes in Istanbul
EVREN KARAYEL GÖKKAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. AYDIN AYAN
- 1853-56 Kırım Savaşı sırasında Osmanlı-İran münasebetleri, Osmanlı Devletine karşı Rus-İran gizli antlaşması
Ottoman-İran relationshies during the Crimea War 1853-56, Russia-İran secret treaty
İBRAHİM CANER TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
TarihAtatürk ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN ŞAHİN
- Seyyahların gözünden Osmanlı yemek kültürü (16.yy-19.yy)
Ottoman food culture from the eyes of travelers (16th-19th century)
ESRA KIRAÇ
- Formation of an Ottoman town in the Balkans; the case study of Kavala
Balkanlarda bir Osmanlı şehrinin kuruluşu; Kavala örneği
VELIKA IVKOVSKA
