Kayseri il merkezindeki Surp Krikor Lubavoriç ve Surp Asvadzin Ermeni kiliseleri
Two Armennian churches in Kayseri Surp Krikor and Surp Asvadzin
- Tez No: 97362
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. M. SACİT PEKAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 421
Özet
ÖZET İstanbul Türkler tarafından fethedilmeden önce Ermeniler Galata civarında Sulu Manastır ve Balat'ta yerleşmişlerdir. Bu dönemde Ermeniler'in İstanbul'da Surp Sarkis (1360) ve Surp Krikor Lusavoriç'e (1390) ithaf edilmiş iki kiliseleri bulunmaktadır (Tuğlacı 1991: 51). 1453'te İstanbul'un fethedilmesiyle Osmanlı yönetiminde yaşamaya başlayan Ermeniler dinsel ve sosyal yaşamlarını, 1461 yılında kurulan patrikhane bünyesinde sürdürmüşlerdir. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul nüfusunu çoğaltmak için Anadolu'dan Türkleri ve Ermenileri buraya getirtmiştir. Bu şekilde gelen Ermeniler Samatya, Kumkapı, Narlıkapı, Yenikapı gibi semtlere yerleştirilmiştir (Tuğlacı: 1991: 51). Osmanlı İmparatorluğu 'nda 18. yüzyıl başlarında Batı'ya yöneliş başlamıştır. Abdülmecid Dönemi'nde (1839-1861), Mustafa Reşit Paşa'nın hazırlamış olduğu Tanzimat Fermanı (Gülhane Hatt-ı Hümayun) ile imparatorluk içinde yaşayan Gayrimüslimlere yaşam koşullarını değiştirecek yeni haklar tanımıştır. Fermanın en önemli maddesi, din ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün tebaanın eşit haklara sahip olmasıdır (Karpat 1985: 133). Tanzimat Fermanı ile Osmanlının“himayesi”yerine“vatandaşlığını”kazanan Gayrimüslimlerin, can, mal, namus güvenlikleri ve ruhani alandaki ayrıcalıkları arttırılmış, kiliselerden toplanan vergiler kaldırılmış, dinsel topluluklara kendilerini yönetebilme, okul ve ibadet yerleri inşa edebilme imkanı sağlanmıştır (Tanör 1985: 1006). Ticari bilgilerini sosyal kazanımlara dönüştürerek, Batılı Devletlerin sağladığı olanaklarla konumlarını güçlendiren Gayrimüslimlerin, kendi kiliselerini inşa etmeleri konusunda, İslam Hukuku' ndan kaynaklanan bazı yasak ve kısıtlamalar bulunmaktadır. Yasak ve kısıtlamalar çerçevesinde Gayrimüslimlerin kilise inşa etmelerine izin verilmemektedir. Ancak Osmanlı Devletinde, durumu fermanla belirlenmiş kiliselerin iç düzenlemelerine karışılmamış ve eski kiliselerin onarımı11 verilecek izne bağlanmıştır. Fakat onarılacak kiliselere ek yapılmasına izin verilmemiştir (Turan 1963: 171; Bozkurt 1989: 22; Ercan 1990: 124). Kayseri'deki 19. yüzyıl Ermeni Kiliseleri üzerine yapılmış olan araştırmada, Tanzimat ve Islahat Fermanları sonrasında, Gayrimüslimlere tanınan yeni ibadet yerleri yapabilme hakkı, konu açısından önemlidir. Bizans İmparatorluğu' nun çökmesinden sonra hiçbir dönemde kiliselerin bu kadar yoğun yapılmadığı bilinmektedir. Kiliselerin sayısındaki bu artış, başkentte olmasa bile taşrada Fermanların getirdiği serbestliğin uygulandığım göstermektedir. Kayseri ile ilgili araştırmalarda, şimdiye kadar çoğunlukla Türk Dönemi mimarlık örnekleri incelenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Kayseri ve çevresindeki yerleşmelerde tespit edilebilen Ermeni Kiliselerini belgelemek, tanıtmak, yüzyıllar boyunca yaşamlarım yan yana sürdüren cemaatlerin durumunu ortaya koyarak, dini mimarilerini incelemektir. Bu kapsamda, Ermeni Kilisesi tarihi, Ermenilerin Osmanlı İmparatorluğu' ndaki durumları, nüfusları ve 1831 yılında yapılan ilk nüfus sayımından, 1923 yılına kadar Kayseri'de yaşayan Gayrimüslim nüfus hakkında bilgi verilmiştir. Çalışma bölgemiz olan Kayseri'nin konumu, adı, tarihsel önemi ve başlangıçtan günümüze şehir dokusundan bahsedilmiştir. Kayseri ve çevresinde tespit edilebilen on iki yapı incelenmiş, Kayseri merkezde bulunan manastır kilisesi Surp Krikor Lusavoriç ve Surp Asdvadzadzin Kiliseleri çalışmanın asıl konusunu oluşturmuştur. Bu yapıların planlan çizilmiş, tasvirleri yapılmış ve fotoğrafları çekilmiştir. Kayseri çevresinde tespit edilen, Aydınlar (Tavlusun) Surp Toros Kilisesi, Bahçeli (Efkere) Surp İstepanos Kilisesi, Balagesi Surp Haç Kilisesi, Derevenk Surp Toros Kilisesi, Develi Surp Toros Kilisesi, Gesi Surp Asvadzadzin Kilisesi, Güzelköy (Nirze) Surp Toros Kilisesi, Konaklar (Germir) İstepanos Kilisesi, Talaş Surp Asvadzadzin Kilisesi, Tomarza Surp Bogos- Bedros Kilisesi kısaca tanıtılmış, ölçekli krokileri çizilmiş ve fotoğrafları çekilmiştir.
Özet (Çeviri)
Ill SUMMARY Before, The conquer of Istanbul by Turks, Armenians had settled in Sulu Manastır and Balat, surroundings of Galata. At this period there were two Armenian Churchs which were deticated to Surp Sarkis (1360) and Surp Krikor Lusavoriç (1390). With the invasion of Istanbul in 1453, the non-muslims, particularly Armenians, who began to live under the Ottoman rule continued their social and religious life in accordance with the Patriarchate established in 1461. In the early 18 century, The Ottoman Empire began to approach towards the West. The Tanzimat Fermam prepared by Mustafa Reşit Paşa during the reign of Abdülmecid (1839- 1861) introduced new rights to the non-muslims, which continued their living conditions. The most important issue of the Tanzimat Fermam was that the whole community had equal rights with the muslims regardless of their religion and creed. With the Tanzimet Fermanı, the non-muslims became 'citizen' instead of the 'protected'. The bill extended their rights of life, possesion and rectitude. It also extended their religious privilages. The taxes collected from the churches were removed. It allowed them the open schools and the places to worship (Tanör 1985: 16). Because of the resrictions in Islamic Law, there were limitations to constructions. Due to these restrictions, non-muslims were not allowed to build churches (Ercan 1990: 124). However, the Ottoman rule, did not infere with the interior design of the existing churches and a firman was needed to allow them to repair the old churches. Yet, to make additions to the buildings while repairment was not allowed (Turan 1963: 171; Bozkurt 1989: 12). The opportunity of constructing new worship places after the Tanzimat and İslahat Firman to non-mulims is quite important for the research on the Armenian Churches built in Kayseri in the 19th century. After the down fall of the ByzantiumIV Emperor, there was no other period when churches were built at this rate. This increase in the rate shows that the new regulations were more applicable in the countryside than the capital. Until now, Turkish Architecture in Kayseri was examined not the Armenian Churches. This dissertation aims at introducing the Armenian Churches near Kayseri. It also aims at examining the religious architecture as well. Accordingly, knowledge on history of Armenian Church and condition of Armenian in the Ottoman Empire is presented. The research area, Kayseri' s situation, name and its importance in history is also mentioned. The population from 1831 and 1923 is also inculuded in this study. This study cosists of the examination of twelve buildings around Kayseri. The Monastry Church, Surp Krikor Lusavoriç Churh and Surp Asvadzadzin Church are lacated in the centre of Kayseri and are the main concern of this dessertation. The plans of these buildings, discriptions and the photos are used. The churches are Kayseri Aydınlar (Tavlusun) Surp Toros Church, Bahçeli (Efkere) Surp İstepanos Church, Balagesi Surp Haç Church, Derevenk Surp Toros Church, Develi Surp Toros Church, Gesi Surp Asvadzadzin Church, Güzelköy (Nirze) Surp Toros Church, Konaklar (Germir) Surp istepanos Church, Talas Surp Asvadzadzin Church Kilisesi, Tomarza Surp Bogos-Bedros Church briefly examined.
Benzer Tezler
- Muş Surp Garabed Manastırı
Muş Surp Garabed Kloster
RIZA BEROJE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinDicle ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CANAN SEYFELİ
- Kayseri il merkezindeki yer adları üzerine bir dil incelemesi
A Language study on the local names in kayseri city center
BETÜL KAYMAKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT TOKATLI
- Kayseri il merkezindeki adölesan gebelerin yaşam kalitesinin 20-29 yaş grubu gebelerle karşılaştırılması
Comparasion of life qualities of adolescent pregnants with pregnants in 20-29 age group in the provincial center of kayseri
SEMİHA TAŞDEMİR KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Halk SağlığıErciyes ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN GÜNAY
- Kayseri il merkezindeki gönüllülerde 24 saatlik tuz tüketimi ve idrarda sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum miktarının saptanması
24 hour salt consumption in the volunteers centre of Kayseri and determination of sodium, calcium, potassium and magnesium levels in urine
SEÇİL ULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eczacılık ve FarmakolojiErciyes ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. YALÇIN TEKOL
- Kayseri il merkezindeki ilköğretim öğrencilerinde obezite prevalansı ve etkileyen faktörler
Obesity prevalance of the primary school students in Kayseri city
SALİHA AKTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Halk SağlığıErciyes ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET ÖZTÜRK