Modernizm bağlamında dışavurumcu sanatın nesneye bakışı
The Approach of expresyonist art to the object in the context of modernism
- Tez No: 99711
- Danışmanlar: PROF. FEVZİ SAYDAM
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
ÖZET Modernizm nesneyi, öznenin karşısında duran bir şey olarak algılamaya başladıktan sonra, ölçülebilir, hesaplanabilir, matematiksel ilkelere indirgenebilir bir alan olarak görür ve tanımlar. Kant'tan bu yana da nesne kendini göstermekten çok, özneye nasıl göründüğü üzerine odaklanır. Dolayısıyla öznenin bağlılaşık kavramı olarak nesne, modern özne ediminin, bilincinin yöneldiği şeydir. Özne modernizmle birlikte monadvari bir anlam taşır. Yani yapan eyleyen, kendinden kalkarak nesneye yön veren güçtür. Bu bağlamda Dışavurumcu sanatçı da monadvari özne tanımı içinde yer almaktadır. Çevremizi saran bu nesne dünyası karşısında sanatçının tavrı, paranoyak bir duygu yönelişidir- itici bir güç olma özelliği taşımakta ve ona bir yaklaşıp bir uzaklaşmaktadır- ; tıpkı aşık olan bir sevgilinin davranışında olduğu gibi. Modernizmden önce özne ve nesnenin konumları daha farklıydı. Ortaçağ'da özne, Tanrının düzeni içinde yer alan dünyada aracıdan farksız değildi. Doğanın tümü de Tanrısal bir gerçeklik düzeni içinde kavranıyordu. Dolayısıyla madde ve ruh birbiri içine geçmiş durumdaydı. Buna bağlı olarak nesne, dokunulamaz ve mutlaktır. Ancak Descartes ile madde ve ruh ayrımı ortaya konulunca, nesne çözünürlüğe, özne de özgürlüğüne kavuştu. İkisi de birbirinden ayrı şeylermiş gibi düşünüldü. Batı sanatı, nesneyle ilişkisini, mimessis üzerinden geçerek bu günün sanatına gelmiştir, bu kuranım en iyi örneklerini de Rönesans'ta görmekteyiz. Nesnenin yanılsamaya dayalı gerçekliğini yakalamış ve nesneyi dış kılığı ile -ölçülür, hesaplanır, düzenlenir- ele almıştır. Sanatın bu mimetik macerası, Barok sanata gelince farklılaşmalar göstermiş; değişen ışık ve gölge anlayışı ile de nesne psikolojik ifadesine bürünen anlama açılmıştır. Barok ile birlikte sanat şekilsize giden yolu açmış olur. Daha zengin okumalara olanak veren açık yapıtlar bundan sonra bu zemin üzerinde varlık bulacaktır. VIIBarok'la kıpırdanmaya başlayan sanatın ifade yönünde almış olduğu biçim, Romantizm' de daha da hız kazanmıştır. Romantiklerde, akla karşılık, ruh durumları ve duygusal heyecanlar önem kazanır. Nesne bir tülün arkasına saklanmış, belirsizleşmiştir. Nesnenin sınırları silikleşince, bir atmosfer olarak resmin tamamını etkileyen bir anlatım aracına dönüşür. Duyguların aktarılmasına aracılık etmesi, nesnenin neredeyse doğru çiziminin önüne geçer. Neredeyse bütün modern sanat ürünleri, coşkulu içtepiler ve modern öznenin ruh durumları, kendini Romantizmin duyarlılığına borçludur. Romantizmin ardından, nesne ruh haline göre değil, nasıl göründüyse öyle yansıtılması önem kazandı. Courbe'nin başlattığı bu istek, Empresyonistlerde akım halini aldı. Buna bir de fotoğraf makinasının keşfinin sonuçları eklenince, sanat temsil krizi ile karşı karşıya kaldı. Böylece sanat deneyselliğe modernizmin eliyle girmiş oldu. Nesnenin gerçekliği özneye bağlıydı. Empresyonizm'de ben ve benim dışımdakiler, Yeniçağ felsefesinin önemli problemlerinden biri haline geldi. Yani bu, özne ve nesne bağlanımda ruh ve madde arasındaki ilişkinin gözden geçirilmesini doğurmuştur. Özne ve nesne arasındaki ilişkiye yeni bir çözümleme ve birleştirme isteği Dışavurumcu sanatta çok derinden hissedilir. Dışavurumcu sanat, nesneyi derinden ve içerden yaşama isteği ile doludur. Bu bağlamda nesne, yaşanmışlıkların taşıyıcısı ve aracısı olarak önemlidir taşır. Nesneyi aktarmak yerine onda yaşamayı tercih eder. Nesneden elde ettiği deneyimleri sanatsal yaratımlarında zengin ifadelere yataklık eder. Aynı zamanda nesne Dışavurumcu sanatta varlığı aranılan bir şey olmuştur. Fakat nesne bunun yanında sanatçının duygularını kısıtlayıcı ve bağlayıcı olduğu anda her an değiştirilmeye hazır tutulmuştur. Nitekim renk bu çerçevede bağımsızlığını ilan etmiştir. Bireysel duyguların önüne geçebilen hiçbir şey sanatın malzemesi olmamaktadır. Sanat ve yaşam birbirine yakınlaştınlan iki öge olmuştur. Dışavurumcu sanat modern dönemin içinden çıkmış, onun özelliklerini taşıyan bir dildir. Modern karakteri yarımda, onun eleştirisini de yapan bir tavır geliştirmiştir. vmYaratıcı-yıkma özelliği, Nitszche'den kalan bir miras olarak akımı modernist kılmaktadır. 1980'li yıllarda gündeme gelen Yeni-Dışavurumculuk sanatın merkezine özne- nesne birliğini oturtmuştur. Nesneye dönüşün temelinde öznenin karakterini yakalama çabası yatar. Çünkü Dışavurumculuk nesneyi kucaklamak isterken, kendini hala duyan, hisseden bir özne olarak görmek ister. Kavramsal ve Minimal sanat gibi son oluşumlardan sonra resim öldü ya da özne öldü sözü gündemde iken Dışavurumculuk, öznenin tuval resmi ile yeniden dirilişini sergilemiştir. Böylece sanatın ağırlıksızlık sorunu içinde kaybetmiş olduğu ruhunu geri getirmeyi denemiştir. Dışavurumcu sanat, ister modern ister post-modern karakterler içinde yer alsa da değişmeyen tek şey sanatın ve yaşamın varlık konusu olan özne-nesne ilişkisini sıcak tutmaya çalışmasıdır. Özne var oldukça sanatsal yaratmaların vazgeçilmez unsuru olarak nesne hep var olacaktır. DC
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Modernism percieves object as an opposite thing against subject, than determines and accept it in an area whic is measurable, calculatable and reducable to mathematical principles. Object has more focuset on how it can be seen to the subject than to itself from Kant to present. There fore object, is a thing that modern subject formation and conscious towards to it. Subject carries a monadvari meaning together with modernism. This means an affect, a power sourced by itself which drects the object. In this situation manifest artist is also in term of monadvari subject. The artist attitude against to this object world surrounded our environmend, is a paranoinac sense direction - carries a propulsive power and sometimes closes to it and sometimes gets away from it - just like behavior of a lover. The situation of subject and object was further differfht before modernism. In the Middle Ages, subject was not different from mediator in the world which took place on order of God. All nature also took place on this reality. Consequently, the matter and spirit were inside each other. Acordingly the object is absolute and untouchable. Hence Descartes differentiate the matter and spirit, were toght as different thing from each other. The west art relation with object has come to present by passing it on mimessis. We obviously see the best examples at Renaissance. It catched the reality of object based upon illusion and determines it with its shell - measurable, calculatable, orderable-. This mimetic adventure of the art, when dealing with Baroque art it changes; the object leads to psychological manner with changing light and shadow meanings. The art opens the way to shapeless with Baroque. Then open products which gives more rich readings will take formation on this base. This new from of art with Baroque got accelarate in Romantism. In Romantic, insipite of intelligency, spirit situqtions and sensitive emotions gets more important. XObject has hidden behind a tulle and got indefinited. As the borders of object get indistinct, it returns to definition tool which effect all figure as an atmosphere. Due to mediation of sense reflection, become more important for right drawing object. Almost all modern art products are deptor to Romantism sensitive for their enthusiastic instinct and modern spirit situation. After Romantism, object get important at reflection how it was, not according to its spirit state. The desire by Courbet, formed a current by Impressionists. Adding of camere invention to this condition, it facet with art representation crisis. There fare art went in to experimental by means of modernism. Realty of object was depedent to subject. In impressionism me and outside of me, get an important problem of new age philosophy. Consequently this leads to go over relation between matter and spirit on base of subject and object. A new analysis and connection desire between object and subject relation are very felt in deep at manifest art. Manifest art is full with desire of living the object completely. There fore, object is important as carrying and device of lived things. It prefers object not just reflection but living at it. Experimentation taken from object is important for rich terms at artistic creatures. Object has been a wanted thing in manifest art as well. But it has been bept to change when it becomes bandaging and reducing thing for artist feelings. Even color has declared its freedom in this frame. Nothing can be art device if it prevents individual senses. Art and live are two elements approaching each other. Manifest art has accompolished inside modern age and is a language which carries futures of it. Besides its modern character, it develop a behoviour which criticises itself also. Creature-destruction feature, is a heritage from Nitszche makes the current modernist. New-Manifest art at 1980s put subject-object relation to the center. An effort to catch subject character is important for the base of turning to object. Because of XImanifest still wishes itself as feeling subject when dealing with object. The manifest exhibits resurrection of subject on canvas while pinting died or subject died after conceptual and minimal art so it had tried to bring out the loosen spirit of art in weightlees problem. The manifest art, whether in modern or post-modern, is carried out the relation between subject-object which is the unique thing in art life. If the subject will be in the artical creatures, the object will also be forever as indupensable element. xn
Benzer Tezler
- Marx'ın 'özne-nesne' kavramlarının 'toplumcu gerçekçilik' ve 'soyut dışavurumcu' sanat anlayışlarıyla ilişkilendirilmesinin eleştirel bir değerlendirilmesi
A Critical approach to the relationship betwen 'social realist' and 'abstract expressionist' art vigws with Marx object-subject concepts
ZERRİN GÜLÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Güzel SanatlarMersin ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANDAN TUNÇ
- Çağdaş figüratif dışavurumcu resimde konu ve plastik değer ilişkileri
In contemporary expressionist figurative painting subject and plastic value relation
MEHMET ALP DOĞAN ERCİŞ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAtatürk ÜniversitesiSanat Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET EMİN KAYSERİLİ
- Dışavurumcu tavrın romantik kökleri
The Romantie roats of the ekspressionist attitude
EMEL AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜNGÖR TANER
- Metalaştırma bağlamında Jackson Pollock incelemesi
Jackson Pollock reviw in the context of commodification
ECEM KORCUKLU
- Sürrealist düşüncenin modernizm bağlamında heykel sanatına yansıması
The reflection of the surrealist thought on the art of sculpture in the context of modernism
NUR FULYA ASYALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. AYLA AKSUNGUR