Medeni Usul Hukukunda davayı kabul (Mahkeme huzurunda yapılan kabuller)
Acquiescence of claim in Civil Procedural Law
- Tez No: 99961
- Danışmanlar: DOÇ.DR. SÜHA TANRIVER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 234
Özet
ÖZET Davayı kabule ilişkin düzenleme, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 92 ve devamında davadan feragate ilişkin hükümlerle birlikte düzenlenmiştir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 92'ye göre davayı kabul, iki taraftan birisinin diğerinin talep sonucuna rıza göstermesidir. Bu düzenlemede her ne kadar iki taraftan birisi denilse de, davayı kabul sadece davalı tarafından yapılabilir. Karşılık davayı kabul eden davalı da asıl davada davacı olduğundan, karşılık dava bu hükme istisna teşkil etmez. Davayı kabulün, kendisinden beklenen hüküm ve sonuçları doğurabilmesi bünyesinde bazı şartları taşımasına bağlıdır. Bu şartların başında, her şeyden önce tarafların üzerinde tasarruf yetkisinin bulunduğu ve derdest olan bir dava gelir. Bunun dışında, davacının talep sonucunu kabul eden davalının, mahkemeye yönelik, tek taraflı kabul irade beyanının, kayıtsız, şartsız, açık ve kesin olması gerekir. Davalının bu şekilde beyan ettiği davayı kabul iradesi, davacının ve mahkemenin rızasına ihtiyaç göstermeksizin kendisinden beklenen hüküm ve sonuçları doğurur. Bir başka ifade ile mahkemenin kararına gerek kalmaksızın davayı sona erdirir. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 93' e göre, davayı kabul yazılı ve sözlü şekilde yapılabilir. Ancak hangi şekilde yapılırsa yapılsın, davalının davayı kabul irade beyanının tutanağa geçirilmesi ve tutanağın altının, davalı, 204hâkim ve zabıt kâtibi tarafından imzalanması gerekir. Eğer kabul vekil marifetiyle yapılacak ise, vekilin vekâletnamesinde bu konuda özel bir davayı kabul yetkisinin bulunması gerekir. Bu şekilde yapılan davayı kabulün hukukî niteliği ve buna bağlı olarak, davayı kabul halinde davanın nasıl sona erdiği, davalının davayı kabulü halinde hâkimin nasıl hareket etmesi gerektiği, davayı kabule karşı kanun yollarına gidilip gidilemeyeceği ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 95'de belirtilen“davayı kabul kafi bir hükmün hukukî neticelerini hasıl eder”şeklindeki düzenlemeden ne anlaşılması gerektiği doktrinde oldukça tartışmalıdır. Davayı kabulün hukukî niteliği üzerinde farklı görüşler ortaya atılmıştır. Bu görüşlerin başlıcaları şunlardır. Davayı kabulün bir maddî hukuk işlemi olduğunu savunan görüş, davayı kabulün bir usul hukuku işlemi olduğunu savunan görüş, çift vakıa görüşü ve bizimde katıldığımız davayı kabulün bir ayağının usul hukuku işlemleri üzerine, diğer ayağının da maddî hukuk işlemleri üzerine kurulu olduğunu ve bu nedenle de davayı kabulün her iki hukuk dalının özelliklerini bünyesinde bulunduran karma karakterli bir işlem olduğunu savunan karma görüş. Davayı kabul halinde ortaya çıkan problemlerden biri de, davayı kabul halinde davanın nasıl sona ereceği ve hâkimin nasıl hareket edeceğidir. Burada da ortaya atılmış farklı görüşler mevcuttur. Bir görüş davayı kabul halinde dava konusu uyuşmazlığın taraf iradesi ile sona ereceğini; ve fakat davanın sona ermiş sayılabilmesi için hâkimin kabul nedeni ile davanın kabulüne karar vermesi gerektiğini savunur. Diğer bir görüş ise, davayı kabul ile davanın sona erdiğini, 205artık mahkemenin bir karar vermesine gerek kalmadığını, mahkemenin durumu tespit ve tevsik eden alelade ve yargısal olmayan bir tutanak tutmakla yetineceğini savunur. Ve son olarak bizimde katıldığımız görüş, davalının davayı kabulü halinde davanın konusuz kaldığını ve hâkimin bu halde“davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına”karar vermesi gerektiğini savunan görüş. Yine bu problemlerle bağlantılı olarak tartışılan bir başka problem de, davayı kabul halinde kanun yollarına gidilip gidilemeyeceği ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 95'in anlamıdır. Davayı kabul halinde davanın mahkemenin vereceği“davayı kabul nedeni ile davanın kabulüne”kararı ile sona ereceğini savunan görüş, davayı kabul halinde kanun yollarına gidilebileceğini, ancak bunun usul hukuku kurallarına aykırı davranışlar ile sınırlı olduğunu savunur. Bu görüş taraftarları görüşlerinin doğal bir sonucu olarak, davayı kabulün maddî anlamda kesin hüküm teşkil ettiğini, yargılamanın iadesi ve irade fesadı hallerinin varlığı halinde davayı kabulün iptal edilebilmesinin de kesin hükmün istisnası olduğunu savunur. Davayı kabul halinde davanın bizzat davalının kabul beyanı ile sona ereeeğtnf savunan görüş Jse, ortada bir mahkeme^ kararı olmadığı için kanun yollarına gitmenin mümkün olmadığını ve bu nedenle Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 95,1' deki“ Davayı kabul kafi bir hükmün hukukî neticelerini hasıl eder”şeklindeki düzenlemenin,“davayı kabul şeklî anlamda kesin hükmün hukuksal sonuçlarını doğurur”şeklinde anlaşılması gerektiğini savunur. 206Bizim de katıldığımız, davayı kabul halinde davanın konusuz kalacağını ve hâkimin“davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına”karar vermesi gerektiğini savunan son görüş ise, hâkimin dava ile ilişkisini kesen bu karara dayanarak, usul hukuku kurallarına aykırı davranışların kanun yollarına başvurmak suretiyle denetlenebileceğini ve Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 95,1 hükmünden de, davayı kabulün maddî anlamda kesin hükmün hukuksal sonuçlarını doğuracağının anlaşılması gerektiğini savunur. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu madde 94'e göre, davayı kabul eden davalı davayı kaybetmiş gibi yargılama giderlerine mahkum edilir. Ancak davalı ilk oturumda davayı kabul eder ve hal ve hareketleri ile aleyhine dava açılmasına sebebiyet vermediğini ispat ederse, yargılama giderlerine mahkum edilemez. Geçerli bir şekilde yapılan davayı kabul İcra İflâs Kanunu madde 38'e göre ilâm niteliğinde bir belgedir ve ilâmların icrası yolu ile cebri icraya konulabilir. Davayı kabul, davanın açılmasından itibaren hüküm kesinleşinceye kadar yapılabilir. Geçerli olarak yapılmış davayı kabulden rücu etmek mümkün değildir. SadeceüavayıT^fcule karşı irade fesadı hallerine dayanarak Jptal I yoluna gidilebilir. 207
Özet (Çeviri)
SUMMARY The acceptance of claim is ordered in article 92 and continuing articles of Civil Judicial Procedure Code (HUMK) with the articles related to waiver of claim. According to HUMK a.92, acceptance of claim is one of the parties' consent to opposing party's claim. Altough“one of the parties”is written in the article, acceptance of claim can be made only by the defendant. Since the defendant who accepts the counterclaim is the plaintiff at the main case, counterclaim doesn't constitute an exception to this clause. The birth of acceptance of claim's expected outcome is dependent whether it bears some conditions in its structure. The first one of these conditions is a pending case that parties have the power of administration on it. Besides this, the declaration of mind made by the defendant who accepts the claim of the plaintiff must be unrestricted, clear and without condition. The volition of acceptance of claim declared in this way by the defendant, has the excepted outcome without the neccesity of the approval of the court or the opposing party. It\ other wordsHt finalizes the trial without neccesity of the court's judgment. According to HUMK a.93, acceptance of claim can be made written or orally. But in either way, the defendant's declaration of mind of acceptance must be written to the court record and the record must be signed by the trial judge and 212the court reporter. If the acceptance is made through the agency of an attorney, the attorney must have a special authority to accept the claim. The legal character of acceptance of claim made in this way, how the trial ends in the event of acceptance of claim, how the trial judge must act in the event of acceptance of claim, whether the ways of appeal can be used against the acceptance of claim and the meaning of“acceptance of claim constitutes res judicata”clause of HUMK a.95 is under debate in the doctrine. Various opinions have been suggested concerning to the legal character of the acceptance of claim. The major ones of these opinions are: The opinion asserting that the acceptance of claim is a material law process, the opinion asserting that the acceptance of claim is a procedural law process, double fact opinion, and the opinion which we agree with asserting that the acceptance of claim is a process of mixed character, one foot on the material law, and the other one on the procedural law. Another problem in the event of acceptance is, how the trial ends and how the judge âcTs^îrrthe^verıt^f acceptance. Thejre^ajre^arious suggested opinions here too. An opinion asserts that the dispute ends by the party's volition, but also the court must accept the case on the grounds of acceptance of claim to end the trial.. Another opinion asserts that the trial ends by the acceptance, and there is no neccesity of a judgment by court, the only thing that court does is to write a record which is not judicial and only establishes the situation. And finally the opinion which we agree with, asserting that the trial is left without subject matter and the 213judge must make a judgment stating that“it is not possible to to make a judgment concerning subject matter”. Another issue related to the other issues above is, whether the ways of appeal can be used, and the meaning of HUMK a.95, in the event of acceptance. The opinion asserting that the trial ends by the court's judgment accepting the case on the grounds of acceptance of claim, alleges that in the event of acceptance, the ways of appeal can be used, but this is limited to the motions which violate the procedural rules. The supporters of this opion, as a natural result of their thoughts, assert that the acceptance of claim constitutes res judicata, and the annulment of acceptance in the event of renewal of trial or invalidy of mind is an exceptence of res judicata. The opinion asserting that the trial ends by the declaration of acceptance, alleges that the ways of appeal cannot be used since a court judgment doesn't exist, so the“the acceptance of claim constitutes res judicata”clause ordered in HUMK a.95/1 must be understood as“acceptance of claim has the outcome of definite judgment in the formal meaning. The opinion which we agree with asserting that the trial is left without subject matter and the judge must make a judgment stating that ”it is not possible to make a judgment concerning subject matter“ asserts that, the motions violating the procedural rules can be controled by means of appeal and ”acceptance of claim constitutes res judicata" must be understood from HUMK a.95/1. 214The court sentences the defendant who accepts the claim according to HUMK a. 94, to pay the judgment fees just like he has lost the case. But if the defendant accepts the claim at the first hearing and proves that he did not cause the claim against him by his behaviour and motions, cannot be sentenced to pay the judgment fees. Acceptance made in proper ways is qualified as a written judgment according to Article 38 of Enforcement and Bancruptcy Code, and it can be put into compulsory enforcement by means of Enforcements of Written Judgments. Acceptance of claim can be made from the commencement of the trial, until the judgment forms Res Judicata. Withdrawal from an acceptance of claim made in proper ways is not possible. It can only be annuled by asserting invalidy of mind. 215
Benzer Tezler
- İdari sözleşmeler ve bu sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların çözüm yolları
Administrative contracts and dissolve the problems
CENGİZ ÜNSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
HukukKırıkkale ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ AKYILDIZ
- Medeni Usul Hukukunda davanın açılmamış sayılması
The cases of the non-existence of litigations
HASAN DURSUN
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında Türk Medeni Usul Hukuku açısından adil yargılanma hakkı
Right to a fair trial regarding Turkish Law of Civil Procedure in consideration of European Convention of Human Rights and the Desicions of European Court of Human Rights
SEZİN AKTEPE ARTIK
Doktora
Türkçe
2014
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR HAKAN PEKCANITEZ