Varlık vergisi ve kamuoyundaki etkileri
The Effects of capital tax on public
- Tez No: 99988
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET EMİN YAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
107 ÖZET Varlık Vergisi Kanunu, II. Dünya Savaşı yıllarında yaşanan ekonomik sıkıntıları atlatmak amacıyla Şükrü Saraçoğlu Hükümeti tarafından hazırlanan olağanüstü bir kanundur. 17 maddeden oluşan kanunla, savaş döneminde elde edilen spekülatif kazançların vergilendirilmesi hedeflenmiştir. Vergi ile kısa zamanda nakit para ihtiyacının karşılanacağı, stok edilen malların piyasaya çıkacağı, para arzının daralacağı, bütçe açığmm kapatılacağı ve dolayısıyla fiyatların düşeceği varsayılmıştır. Varlık Vergisi Kanunu, 12 Kasım 1942 tarihinde uygulamaya konmuş ve mükelleflere vergilerini ödemeleri için on beş günlük bir süre verilmiştir. Bu sürenin ardından ilk hafta için %1, ikinci hafta için % 2 faizli ödemek koşulu ile on beş günlük ek bir süre daha tanınmıştır. Varlık Vergisi Kanunu ile 114 368 mükellefe toplam 465 384 820 Lira vergi konulmuş, bunun 314 920 940 Lirası tahsil edilmiştir. Mükellefler vergi borçlarım ödeyebilmek için önce ellerindeki nakit paralarını kullanmışlar, daha sonra ev ve iş yerlerindeki kıymetli malları, son olarak da gayri menkullerini satılığa çıkartmışlardır. Vergi borcunu verilen süre içinde ödemeyenlerin ise mallarına haciz konularak satışa çıkarılmıştır. Vergi borçları hacizlerden elde edilen gelirle de karşılanamayan mükellefler önce İstanbul'da oluşturulan toplama merkezlerinde bekletilmişler sonra da on iki kafile halinde borçlarım çalışarak ödemeleri için Aşkale'ye (Erzurum) gönderilmişlerdir. Varlık Vergisi uygulamaları, verginin kökeninde etnik ve dini unsurların önemli kriterler olduğunu da ortaya koymuştur. Her ne kadar Kanunda Müslim- Gayrimüslim ayrımına gidilmese de uygulamada bu belirgin bir şekilde108 görülmektedir. En yüksek miktarda vergi yükü Gayrimüslimlere yüklenmiş, Gayrimüslimlerin mallan hacze tabi tutulmuş, çalışma yükümlülüğü sadece onlara uygulanmıştır. Vergi bu yönüyle iktisatçılar tarafından eleştirilerek, Türk devrim süreciyle benimsenen çağdaş maliye anlayışına ters düştüğü ortaya atılmıştır. Vergi, 15 Mart 1944 tarihinde tasfiye edilmiştir. Verginin tasfiyesi sonucunda ödeyen ödediği ile kalmış, vergisini ödeyenler daha sonraki dönemlerde büyük ekonomik sıkıntılar çekmişlerdir. Buna karşın vergisini ödemeyen, malını kaçıran mükelleflerin bir bölümü ise verginin tasfiyesi ile eski zenginliklerine kavuşma imkanı bulabilmişlerdir.
Özet (Çeviri)
105 ABSTRACT The Capital Tax was extraordinary law prepared by the cabinet led by Şükrü Saraçoğlu. The porpose of this 17-article law was to overcome the difficulties experienced during the Second World War by taxing incomes earned through speculations. It was assumed that, with The Capital Tax in force, the need for cash would be met, that the budget deflet would be narrowed, and the prices would go down. The Capitol Tax act was put into effect on 12 November 1942 and the target tax-payers ware allowed a fortnight to pay it. Then, another forthnight was also allowed providing that an interest of 1 % and 2 % was charged respectively for the first and second weeks. This law targeted 114 368 tax-payers, and a total of 465 384 820 TL was axpected. Out of this amount, 314 920 940 TL was realized. In order to meet the taz load, the payers first resorted to their savings, to their valuable belongings in their homes and offices, and then to their real estates, putting them on sale. As for those who could not afforrd the tax, their properties were confiscated and put on sale as required by the law. Those whose tax load could not be met his way were first collected in a center in Istanbul and then sent to the town of Aşkale, Erzurum in twelve separate groups to pay their debt through physical labour. The enforcement of the Capital Tax revealed that ethnic and religious factors were the basis of the law. Although the law did not distinguish between the Muslim and non -Muslim, such a distinction was obvious in practice. The highest tax rates were put on non-Muslims, their properties were confiscated and they were forced to do physical labour. These aspects of the law were criticized by the economists and it106 was argued that it was contrary to the contemporary concept of finance adopted in the process of Turkish Revolution. This tax was abolished on 15 March 1944. Those who paid it found themselves in great financial difficulty, but those who did not pay, or who evaded the law somehow became well-off again.
Benzer Tezler
- II. Dünya Savaşı Dönemi, iktisadi tedbirlerden; Varlık vergisi
Economic measures of the Second World War Period; Assets tax
BÜLENT ÇILDIR
- 1946 yılında anti demokratik kanunlar üzerinde yapılan demokratikleşme çabaları ve bunların basın ve kamuoyunda yansımaları
Democratization efforts made on the anti-democratic law in 1946 and their reflections on press and public opinion
ABDULLAH KARABACAK
- Varlık vergisi ve uygulanışı: Hatay örneği
Wealth tax and its implementation: The case of Hatay
YAKUP KALIÇLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYDAR ÇORUH