Anlam ve yapı açısından Türkçenin batı dilleriyle ilişkisi
Language contact of Turkish with european languages
- Tez No: 100084
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMZA ZÜLFİKAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 446
Özet
ÖZET Tezin adı“Anlam ve Yapı Açısından Türkçenin Batı Dilleri İle İlişkisi”dir. Bu çalışmada, bir giriş bölümü, dört inceleme bölümü, bir sonuç bölümü ve ekler bölümü bulunmaktadır. Giriş bölümünde, Türkçenin tarihî dönemleri, yabancı kelimeler açısından ele alınmış, Türkçedeki Arapça ve Farsça alıntıların gelişme süreci incelenmiştir. Birinci bölümde, Türkçenin batı dillerinden kelime almasının sebepleri üzerinde durulmuştur. Alıntılar da bu sebeplere göre tasnif edilmiştir. İkinci bölümde, Alıntıların söz varlığı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Kaynak diller ve alıntı kelimelerin ait oldukları alanlar arasındaki ilişkiler, batı kökenli konuk kelimeler de bu bölümde araştırılmıştır. Türkçedeki alıntılar, ödünçleme şekillerine göre tasnif edilmiştir. Ayrıca bu bölümde, batı kaynaklı alıntılara Cumhuriyet'ten bugüne kadar önerilen karşılıklar ve bu karşılıkların hangi yollarla türetildiği üzerinde durulmuştur. Son olarak alıntılar, sözcük türü bakımından değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde, alıntıların anlam özellikleri üzerinde durulmuştur. Alıntılarda şekil ve anlam ilişkisi, alıntıların Türkçede tabulaşması, alıntılarda eş anlamlılık, anlam değişmeleri, alıntılarda anlam iyileşmesi ya da kötüleşmesi, alıntılarda anlam genişlemesi ya da daralması gibi konular incelenmiştir. Ayrıca, alıntıların Türkçeye geçtikten sonra uğradıkları değişiklikler, deyim ve atasözlerinde kullanılan alıntılar ve alıntıların Türk argosundaki yeri de araştırılmıştır.Dördüncü bölümde, batı kökenli alıntıların Türkçenin yapısını nasıl etkilediği araştırılmıştır. Alıntılar, Türkçe ve Farsça ekler bakımından değerlendirilmiştir. Batı kaynaklı ön ve son ekler ve alıntıların cinsiyet özellikleri üzerinde durulmuştur. Alıntıların Türkçede tür değişikliğine uğraması ve alıntıların kelime gruplarına etkisi gibi konular da bu bölümde incelenmiştir. Beşinci bölümde, çalışmadan çıkardığımız sonuçlar verilmiştir. Ekler bölümünde ise Türkçedeki tercüme alıntıların, 1970-1980 yıllarında ve 1980 sonrasında, batı kaynaklı alıntılara önerilen karşılıkların listesi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The name of the thesis is“Language Contact of Turkish with European Languages”. The thesis divided into an introduction, four chapters, a conclusion and an appendix. In the Introduction, historical backgraund of language contact of Turkish with the languages such as Chinese, Persian, Arabic was considered. The studies on this subject up to now were described. In addition to this, Arabic and Persian borrowings were explored from the historical point of view. Karahanids Turkish, Old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish were compared from the point of view of Arabic and Persian borrowings. In the fist chapter, the reasons for language contact of Turkish with European languages, especially, Italian, French, and English were dwelt on. We tried to answer the question of why Turkish needs borrowings from that languages. In the second chapter, how and why Turkish lexicon changes because of European loanwords was exposed. The relationships between loanwords and source languages were shown. The guest loanwords in Turkish and why some loans were exculeded from Turkish lexicon in time were examined. Additionally, the methods followed by TDK from Republic to today in finding Turkish substitutes for European loanwords were explored. Moreover which methods were popüler in which period was examined. In the third chapter, semantic properties of European loanwords in Turkish were examined. The relationships between word constructions and meaning ofborrowings, and toboo words in Turkish, semantic changes in loanwords, borrowings and proverbs in Turkish, and argot and loanwords in Turkish were all examined in this chapter. In the fourth chapter, how European languages affect Turkish word conctructions and phrases were considered. Which Turkish suffixes can be added to loan words and which European suffixes can be added to Turkish words were examined. In addition to this, European prefixes.were explored. Then, gender in borrowings was considered. Functional shifts in loans in Turkish were examined. Last but not least, changes in Turkish phrases because of borrowings were dwelt on. Conclusions extracted from the thesis were given in the chapter name Conclusion. The Appendix included loan translations in Turkish, Turkish substitutes for European loanwords in the period 1970-1980, and after 1980.
Benzer Tezler
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Karadağ dilinde Türkçe unsurlar
Turkishism in Montenegrin language
TOLGA ORHANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Türkçe Kur'an tercümelerindeki dinî eşdeğerlerin semantik açıdan incelenmesi (XI-XV. yüzyıllar arası)
A semantic investigation of religious equivalents in Turkish Quran translations (XI-XVth centuries)
AHMET AKPINAR
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZKAN
- Soziokulturelle dimension im Deutschen und Türkischen und Interkulturelle kommunikation
Başlık çevirisi yok
AYHAN SELÇUK
Doktora
Almanca
1995
Alman Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYTAÇ GÜRSEL
- Bulgaristan'ın Şumnu ilinde çıkarılan Mozaik dergisinin Türkçe eğitimi ve kültür aktarımı açısından incelenmesi
Investigation of Turkish education and cultur transmission of Mozaik journal that issued in Bulgaria's Shumen province
KERİME BAL AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET KARA