Planlama sürecinde kentsel tasarının yeri ve rolünün tanımlanması için bir yöntem denemesi; Örnekleme alanı Türkiye
A Methodological essay to describe the role and the function of urban design in planning process; The case of Turkey
- Tez No: 100837
- Danışmanlar: PROF.DR. HANDE SUHER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 238
Özet
PLANLAMA SÜRECİNDE KENTSEL TASARIMIN YERÎ VE ROLÜNÜN TANIMLANMASI İÇİN BİR YÖNTEM DENEMESİ; ÖRNEKLEME ALANI TÜRKİYE ÖZET 1950'lerin sonlarına doğru kentsel çevrelerin şekillendirilmesi endişelerine paralel olarak mimarlar ve plancılar arasında yaygın olarak kullanılmaya başlanılan ve kent planlama sürecinde son yıllann rönesansı olarak kabul edilen“Kentsel Tasanm”kavramının tanımlanmasında ortak bir değerlendirmeye gelinemediği görülmektedir. Günümüze gelene dek sürdürülen mevcut tartışmalarda özellikle mimari binalar ve yakın çevreleri düzeyinde değerlendirilen akımların etkisiyle mimarlık ve planlama disiplinleri arasındaki boşluğu doldurduğu görüşü yaygın olarak kabul edilmektedir. Avrupa'da gelişen ve gelişmiş ülkelerin hemen hemen hepsinde etkin olduğu şekliyle“iyi bir yaşam' ve 'iyi bir çevre' düşünceleri ile tanımlanan kentsel tasanma 'toplum', 'kamu güveni' ve 'kamu yaran' kavramlan ile değerlendirilmesiyle birlikte dekorasyondan fazla bir anlam yükleyen, planlama sürecinin zorunlu bir parçası olması gereği vurgulanır olmuştur. Planlama süreci bütünlüğünde kentsel tasanm için geliştirilen metodolojik ve kuramsal süreç yaklaşımlannın tümünde önemle değerlendirilen ve karar verme, tasanm, uygulama ve katılım süreci adımlarında genellenerek, farklı yaklaşımlarla ele alınmaktadır. Karar verme sürecinde özellikle tasanmcının bilgi, deneyim ve tecrübeleri ön plana çıkartılırken, tasanm ve uygulama sürecinde tasanmı yönlendirerek geliştirecek, politikalann, ilkelerin, rehberlerin tanımlan yapılmaktadır. Katılım süreci ise kentsel tasanm ve planlama için son derece önemli olan kamu yaran ilkesine paralel olarak tasanmı üretenlerin, yürütenlerin, uygulayan ve kullananlann katılımı tanımlanmaktadır. Gelişmiş ülkelerde kentsel tasanma verilen öncelik ve önemin, gelişmekte olan ülkelerle birlikte ülkemiz için de önemli olacağı düşüncesinden hareketle bu çalışma geliştirilmiştir. Özellikle sosyo-ekonomik gelişme sürecini yaşayan, gelişme ve kalkınmanın temel bileşenlerinin 'sanayileşme', 'kentleşme' ve 'tanmda modernleşme' ile tanımlandığı ülkemizde planlama sürecinde kentsel tasarımın rolü ve fonksiyonunun daha ağırlıklı olması açık bir gerçektir. Bu bakımdan bu konunun tartışılarak, kentsel tasanmın yalnızca binalar ve onlann yakın çevresi arasındaki iki boyutlu ilişki olmaktan öte; kentsel alanların kentsel ranta bağlı olarak ekonomik değerlendirilmesinden farklı; aynı zaman da ülkemiz için 'sürdürülebilir ve kaliteli kentsel yaşam', 'kamu yaran', 'doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunmasında' etkin bir süreç olarak tanımlanması amaçlanmaktadır. Tanımlanan amaca bağlı olarak geliştirilen tez çalışmasının 1. bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve yönteminden bahsedilmektedir. Kentsel tasanm kavramının sözcük anlamıyla, kavramsal olarak, mesleki disiplinler yönüyle ve tarihsel süreklilikte, gelişen değişen düşünce ve kuramlara bağlı olarak değerlendirildiği 2. bölüm tanımlar ve kavramlar olarak geliştirilmiştir. ”Kent planlama ve kentsel tasanm bütünlüğü zonınluduı“ temel varsayımının geliştirilmesi yönüyle; planlama sürecinde kentsel tasanmın değerlendirilmesi ise 3. bölümün içeriğini belirlemiştir. Günümüze gelene değin geliştirilen tasanm süreci kuramlannın ve gelişmiş ülkelerde ele alındığı şekliyle kentsel tasanm süreci xiaşamalarının açıklaması örneklere bağlı olarak ilgili bölüm dahilinde tanımlanmaktadır. Özellikle İngiltere ve Amerika'da son 10 yılda gelişen kentsel tasanm kontrolü yaklaşımı ve kentsel tasarımın önemini vurgulayan kentsel tasanm kampanyası oluşturulması günümüzün çağdaş yaklaşımları olarak değerlendirilmektedir. Türkiye'de mevcut imar planlama sürecinin kentsel tasanm yönüyle analizi yapıldığı 4. bölüm; 19.yy Osmanlı İmparatorluğu imar Hareketleri ve Türkiye'de planlama süreci kapsamında kentsel tasanm olgusunun ve günümüzde halen yürürlükte olan mevcut yasal düzenlemeler ve imar planlama süreci aşamaları kapsamında kentsel tasanm kavram ve uygulamalannın değerlendirilmesi olmak üzere iki genel başlık altında geliştirilmiştir. Çalışmanın 5. bölümünde; Türkiye'de kentsel tasanm kavram ve uygulamalannın planlama süreci kapsamında analizine yönelik alan araştırması yapılmış ve değerlendirilmiştir. İlgili alan araştırmasında ülkemizdeki kent planlama sürecine Şehir ve Bölge Planlama bölümü olan üniversitelerde lisans, lisans üstü düzeyde kentsel tasanm konusunda ders veren, proje yürüten, uygulamalara katılan öğretim üyeleri; imar planı yapma yetkisine sahip plancılardan halen A karne grubunda faaliyet gösterenler, bûyûkşehir belediyelerinin planlama ve imar konulan ile ilgili çalışan birimleri kadrolan ve TMMOB kapsamında meslek etkinliklerinde bulunan Mimarlar Odası, Şehir Plancılan Odası ve Peyzaj Mimarlan Odası şube başkanları hedef kitle olarak seçilmiştir. Uygulanan anket çalışmasında deneklerin meslek ve uzmanlık konuları, kentsel tasanm ile ilişkilerinin belirlenmesi, kentsel tasanm konulu projelerde yer alma sıklıklan, kent planlama sürecinde kentsel tasanmı değerlendirmeleri ve kentsel tasanm eğitiminin ve tasanmcının bilgilenme düzeyinin değerlendirilmesine yönelik sorular yöneltilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlann değerlendirilmesinde tek değişkenli veri analizi (sıklık dağılımları), çapraz ilişkilerin sınandığı iki değişkenli veri analizi ve faktör analizi yöntemleri kullanılmıştır. Kuramsal bilgilerin ve Türkiye'deki imar planlama ve uygulama sürecinin iki aşamalı analizi sonunda elde edilen genel sonuçlar ve öneriler tezin 6. bölümü kapsamında açıklanmıştır. Türkiye'de kentsel tasanm kavramının tanımı ve planlama sürecindeki rolünün değerlendirildiği öneriler dahilinde; kent planlama ve kentsel tasanm bütünlüğünde uygun sürecin ve süreç adımlannın tanımlanması ve uygun analiz tekniklerinin tanımlanması gereği; kent kimliği kavramıyla birlikte, planlama ilkeleri ve şehircilik esastan ile belirlenen kamu yaran kavramının önemi; tüm bu çalışmaların geniş katılımlı bir ekip çalışması ile yürütülmesi ve halkın etkili, bilinçli ve bilgili katılımı; kentsel tasanm süreci gelişiminde ve kentsel tasanm kontrol sürecinde bir uygulama aracı olan kentsel tasanm rehberlerinin kullanımı ve özellikle ülkemiz koşullannda tanımlanan ilkesel ve uygulama rehberlerinin dışında sadece uygulayıcılann değil fakat aynı zamanda yöneticiler içinde eğitici olması yönüyle ”eğitsel rehberlerin" olması gereği vurgulanan önemli sonuçlardır. XII
Özet (Çeviri)
A METHODOLOGICAL ESSAY TO DESCRİBE THE ROLE AND THE FUNCTION OF URBAN DESIGN IN PLANNİNG PROCESS; THE CASE OF TURKEY SUMMARY Towards the late 1950's in parallel with shaping the urban environments, it has seen that there is no definite description of urban design, which has widely been used among the architects and planners and which is considered to be the renaissance of the recent years in urban planning process. In the present discussions reaching up to now, under the influence of renovations which were considered with architectural buildings and their surroundings, it is suggested that it fills the gap between the disciplines of architecture and planning. As it is effective almost in all ideas in developing and developed European Countries, urban design which is defined with 'good living* and“good environment* has been come from 'public', 'public benefit' and 'public security* terms and is emphasised to be an obligatory part of planning process. In all methodological and conceptual process approaches developed in the process of planning period of urban planning, decision making, design, application and participation process stages are generated and evaluated through different approaches. While the experience, knowledge and background of the designer in the process of decision making, in the process of design, design is developed by principles and politics, design guides are described. Participation process describes the designers, professions, developers and users of the design in parallel with public benefit which is vitally important for urban design and planning. This study has been carried out thinking that priority and importance given to urban design in developed countries should be the same in the developing countries including Turkey. Especially in our country experienced socio-economic development process where development and improvement is described with the determination of 'industrialisation', 'urbanisation', 'modernisation in agriculture', the importance of urban design in planning process should be much higher because all activities are directly related to urban living and urban space. So this subject should be discussed to find out urban design is not only buildings and their two dimensional relationship with close surroundings; but what is necessary is besides evaluating them financially depending on their rant; an effective process can be set to describe 'sustainable and quality urban life', 'public benefit', 'preservation of natural, historical and cultural environments and values*. According to the aim of this thesis that is described, in the first part of the study; aim, hypothesis and method. of the study is presented. The second part, the concept of urban design is defined with dictionary meaning, conceptual definition, related with professional disciplines and developing and changing considerations and theories, depending on concepts and description are improved. The main hypothesis of the study is ”urban planning and urban design are an obligation in the process“ evaluating with theories of urban design process and explaining the stages in the third part. XIIIUntil coming our today, it has been defined in the design process of theories that have been developed and the explanation of the procedures of urban design process such as in the developed countries with examples. Especially in England and America, in the late ten years, the control of urban design and developed of Urban Design Campaign stressed the importance of urban design as an approach of modem evaluation. In the fourth part, the present planning process has been analysed by urban design; it has been developed under the two general title; In the 19th Century Ottoman Empire Reconstruction Activities and in the containing the process of planning in Turkey, the concept of urban design and the present legal preparations which are still in effective and the concept of urban design that includes the duration ranks of urban planning with evaluating of the urban design concept and application. In the fifth part, It has been done the survey that includes planning process of the concept and application of urban design in Turkey also it has been evaluated. In this study, these have been chosen as sampling group; educational staff who has attended the applications, projects, given lecturers on urban design at the level of bachelor and master degree in the universities which have Urban and Regional Planning Department in our country, planners who have qualification to make urban plan and must be active in A licence group, the department of Metropolitan Municipality who are interested in urban planning, Chambers of Architects, Urban Planners and Landscape Architects that works in TMMOB. In the inquiry, different questions have been asked according to the professions and specialisation subjects, finding out their relationship with urban design, the frequency of taking part on the project of urban design, evaluating the urban design in the process of urban planning and the urban design education and the level of designers knowledge. In the evaluation of the results in this research frequencies, data analysis in which the crosswise relationship has been tried and the factor analysis has been used for the statistical methods. In the final part of the thesis, the general results and suggestions that have been taken part at the and of two ranks application process, theoretical knowledge and urban planning in Turkey. The important results have been stressed; including the definition of the concept of urban design in Turkey and evaluating its role in the planning process; the definition of appropriate process and the process steps in the totally the urban design and urban planning, the definition of appropriate analysis techniques necessity; with the concept of urban identity, the importance of public benefit that is determined with the planning principles and urbanism basis; also all the works must be done by a widespread team and the well-informed, conscious participation of the public; the using the urban design guides that is an application tools in the control process of urban design, especially except two guides, principles design guides and application design guides that have been defined in the condition of our country, not only the professionals but also the directors of municipality are very important the being of ”educational design guides" in the relation to educational. xiv
Benzer Tezler
- Kentsel tasarım ve kentsel sanat ilişkisi
Başlık çevirisi yok
MELİH BİRİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇUBUK
- Bütünleşik kent planlama ve tasarımına yönelik bir yöntem
A method devoted to complementary urban planning and design
YELDA AYDIN TÜRK
Doktora
Türkçe
2006
MimarlıkKaradeniz Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SALİHA AYDEMİR
- Deprem riskli sosyal konutların katılımcı ve sürdürülebilir kentsel dönüşümü: Güngören-Tozkoparan örneği
Participant and sustainable urban renewal of social housing with earthquake risk: The case of Gungoren-Tozkoparan
IRMAK ÇATALCALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
11111İstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK YILDIZ ÖZKAN
- Kentsel kalitenin geliştirilmesi bağlamında stratejik bir yaklaşım; kentsel tasarım rehberi kavramsal model önerisi
A strategic approach in the context of developing urban quality; the conceptual model proposal of urban design guideline
MELİKE ORHAN
Doktora
Türkçe
2015
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM POLATOĞLU
- Scale in urban design: The notion of scale in spatial design thinking
Kentsel tasarımda ölçek: Ölçek kavramının mekansal tasarım düşüncesindeki yeri
ÇAĞRIM KOÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OLGU ÇALIŞKAN