Zaman mekan deneyimi canlılarda yaşamalanı belirleme
Time space experience territoriality in living organisms
- Tez No: 101340
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜNKUT AKIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 30
Özet
ZAMAN MEKAN DENEYİMİ CANLILARDA YAŞAMALANI BELİRLEME ÖZET Mimarlığın kendini sürekli üzerinde dışavurduğu“yapıların tarihi, mimarlığın da, insanlığın da tarihinden çok gerilere gitmektedir. Farklı türler tarafından ortaya çıkarılan bu yapılar, birbirlerinden çok çok farklı algı, kurgu ve süreçlere dayanmaktadır; o kadar ki; ortaya çıkan yapıların tümünü birden bir ”yapı“ kategorisi içerisinde tutmak neredeyse imkansızlaşmaktadır. örümcek kendi ölçeğinde ve potansiyel avı olacak ölçekteki canlılar içerisinde oldukça çevik ve hızlı olmasına rağmen avlanırken ağ örmeye gerek duyar. Bununla amacı ağı bir tuzak olarak kullanmak değil, avını ”görünür“ kılmaktır. Örümceğin görme ve diğer tüm duyulan yok denecek kadar zayıftır ve ağını örerken avlanmaktan önce algılayabileceği bir mekan, bir kordinat sistemi kurmaktadır, örümcek ağı diğer duyuların yokluğunda yalnız dokunma duyusuna dayalı bir mekan kurma yöntemidir. Hayvanlar arasında mekan algısının, birincil olarak görme duyusu dışındaki duyulara dayanması çok yaygındır. Köpekten susamuruna pekçok farklı tür kendi yaşamalanını belirlemede öncelikle koklama duyusunu kullanır. Yalnız diğer duyulara dayanan bir mekan algısının değil, aynı zamanda farklı türden görsel duyulara dayanan mekan algılarının da birbirinden çok farklılaşacağı kurgusal canlılarla örneklenebilir; elekromanyetik tayfın insandan farklı olarak kızılötesi ve morberisi kısmını görebilen, ya da yine insandan farklı olarak saniyede 60 yerine saniyede 0.5 kareden ötesini tekil fotoğraf değil bir akış olarak gören olası canlılar gibi. Einstein kütle çekim kuvvetinin geometrik bir gereklilikten öte bir şey olmayıp, insanın zaman-mekan algısının yetersizliği dolayısı ile kendisine bir kuvvet olarak göründüğünü bu türden kurgusal iki boyutlu bilimadamları ile örnekler; zaman ve mekan maddenin içinde serbestçe hareket ettiği mutlak ve bağımsız, boş birer kap değil, maddenin hareketi tarafından oluşturulmuş ve biçimlendirilmiş tek bir zaman- mekan dört boyutlusudur. Mekan insan duyuları ile de zamandan bağımsız olarak algılanamaz. Mekan kendi başına görülebilir değildir, ancak hareket ile zaman-mekan deneyimi içerisinde kavranabilir. Salyangoz kabuğu mükemmel bir geometrik biçim değil, sert bir kabukla dışardan sınırlandırılmış bir canlının kabukla beraber büyüyerek gelişmek için bulduğuçözümdür. Salyangoz kabuğunu biçimlendirmez; sadece büyümeye çalışır. Salyangozun büyüme hareketi ile kabuk arasında dolaysız bir ilişki vardır. Benzer bir ilişki dolaysız zaman-mekan deneyiminin en ilkel biçiminin sözkonusu olduğu heryerde geçerlidir; tapınak inşa etmek tapınmaktır, ya da evlen-mek aynı zamanda ev-lenmektir, aynen bazı kuşların çiftleşmeden önce yuva kurmayı temsil eden bir tür gösteri yapmaları gibi. Ancak bu dolaysız zaman-mekan deneyiminin üzeri her zaman farklı katmanlarca örtülmüştür. Zaman-mekanın temel manipülasyon araçları bina ve ona dair güzel, yeni, kullanışlı gibi tüm kategoriler olagelmiştir. Mimarlık, zaman-mekan deneyimi üzerindeki bu katmanları bir yandan sürekli ”kazırken", diğer yandan da sürekli kendisini yenilerini eklerken bulmaktadır. vı
Özet (Çeviri)
TIME SPACE EXPERIENCE TERRITORIALITY IN LIVING ORGANISMS SUMMARY The history of the“building”, on which the architecture has been expressing itself; goes far back beyond the history of mankind as well as the history of architecture. These buildings produced by different species depend on so many varying kinds of perception, fiction and processes, that they can hardly form a cathegory called“building”. The spider needs to spin a net while hunting, although it is much quicker and faster than the other creatures of its scale. Its aim is not to use the net as a trap but to make its prey“visible”. The sense of sight and all the other senses of the spider are so weak that it is hard to say that they exist. While spinning its net, it is actually producing a space perceivable to it; a coordinate system. The spider net is a method of space production, based on the tactile sence in the absence of other senses. It is quite common among animals, that the perception of space is depending on senses other than sight. From dog to sable, many species use the sense of olfaction in defining their territories. Not only a perception of space that depends on other senses than sight, but also perceptions of space depending on different kinds of visual senses can vary extreamly from each other; for example the perception of space of a fictious creature, that can see the infrared and ultraviolet part of the elektromagnetic spectra or an other fictious creature which has a critical fusion frequency of 0.5 Hz instead of 60 Hz as human. Einstein uses such fictious 2D scientists to explain that the gravitational force is nothing more than a geometrical necessity, but it seems to man to be a force due to the lack of his time-space perception. Time and space are not absolute and independent empty cups in which the matter freely moves, but a unique time-space 4D which is formed by the movement of matter. Space can not be perceived independent from time by human senses. Space alone is not visible, it can only be grasped within movement, in the experience of time- space. Snail shell is not a perfect geometrical form, it is just the solution of a creature to grow up and develop itself with a hard shell that surrounds it. The snail does not VIIform its shell, it just tries to grow up. The shell is a function of the development of the snail. A similar relationship is present in all situations where this direct experience of time- space exists in its most primitive form, but it is always covered with different layers. The basic manipulation tools of time-space has been the building and all the categories belonging to it like“beautiful, new, functional”etc. Architecture, on one side constantly scraping this layers on time-space experience, on the other side finds itself always adding new ones. VIII
Benzer Tezler
- Bilgisayar ortamında mimari mekanın sunumunda sinematografik anlatım dilinden faydalanılması
Benefiting from cinematographic elements on the presentation of architectural space in computer media
OYA OKUMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiBilgisayar Ortamında Sanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATOŞ ADİLOĞLU
PROF. DR. SALİH OFLUOĞLU
- Examination of the links between communication and environment in urban areas and their change in the digital age
Kentsel alanlarda iletişim ve çevre arasındaki bağlantıların ve dijital çağdaki değişimlerinin incelenmesi
NERGİS AŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM ERDEM KAYA
- Bedensel bir kırılganlık olarak uyku ve mekansal anlatıları
Sleep as vulnerability of the body and its spatial narratives
ŞADİYE YAĞMUR DURAK
- Bağlama çalıp söyleyen kadınların müzik performansının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi
Analysing the music performance of baglama-playing female singers in terms of gender
SEVAL EROĞLU
Doktora
Türkçe
2018
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU