İnşaat sektöründe teknik müşavirlik ve yapıda kalite kontrolü
Technical consulting in the construction community and the quality control in the construction
- Tez No: 104101
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET MURAT ÇIRACI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2001
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
İNŞAAT SEKTÖRÜNDE TEKNİK MÜŞAVİRLİK VE YAPIDA KALİTE KONTROLÜ ÖZET Yapılar ve binalar ilk çağlardan beri insan hayatını daha konforlu hale getirmekte, insanları barındırmakta ve çevreden gelebilecek tehlikelere karşı korumaktadırlar. Bir insanın ömrünün büyük bir bölümü yine insanlar tararından inşa edilen binalarda ve yapılarda geçmektedir. Böyle olunca da insanların güvenliği, konforu ve sağhğı için inşa edilen bina ve yapıların hiçbir koşulda insan hayatım tehlikeye atmamaları gerekmektedir. Ancak 1999 yılında meydana gelen Kocaeli ve Bolu depremleri ve bunların öncesindeki doğal afetler dikkate alındığında Türk toplumunun doğal afetlerin kendilerinden çok, doğal afetler sonucunda zarar gören ya da yıkılan binalardan ve yapılardan dolayı büyük kayıplar verdiği görülmektedir. Bu durumda, Türkiye'deki yapı denetiminde bu denli çok eksiklikler ve hatalar olduğu ortaya çıkmışken yapı denetimindeki sorumlulukların ve sorumluların artık kesin bir biçimde ortaya konması gerekmektedir. Dünyada kullanılmakta olan yapı denetim sistemleri incelendiğinde birçok ülkede yapı denetim faaliyetlerinin gerek özel gerekse devlete bağlı olarak çalışan Teknik Müşavirler tarafından yürütüldüğü görülmektedir. Bu tezin ikinci bölümünde de anlatıldığı gibi teknik müşavirlik, hizmet sektörlerine göre oluşturulan müşavirlik türlerinden biridir ( bu gruptaki diğer müşavirlik türleri: eğitim müşavirliği, hukuk müşavirliği, sağlık müşavirliği ve mali müşavirlik olarak sıralanmaktadır.). Müşavirlik, profesyonel yardıma ihtiyaç duyan bir kişi, kurum ya da kuruluşa yardım talep ettiği alanda eğitim, mesleki bilgi ve tecrübeye sahip bir uzman tarafından fikir veya talep ettiği takdirde hem fikir hem de uygulama yardımı verilmesidir. Uzmanlık alanlarının bu kadar geniş bir çerçevede olması sonucunda da bir çok farklı şekilde (müşavirlerin hizmet verdikleri sektörlere, hizmet yaklaşımlarına, müşavirin müşteri firmasında görev ahp almamasına, müşavirin probleme yaklaşımına göre) müşavirlik türleri oluşturulmaktadır. Yine ikinci bölüm kapsamında müşavirlerin sahip oldukları mesleki, beşeri ve eğitimle ilgili vasıflar ele alınmıştır. Bunun yam sıra müşavirlerin sahip oldukları vasıflar, verdikleri hizmetler, müşteri problemlerine yaklaşımları ve önerdikleri çözümler, hizmet verme yöntemleri ve daha birçok diğer konuyla danışmanlardan ve proje yöneticilerinden ayrıldıkları noktalar ortaya konmuştur. IXTeknik müşavirler ve teknik müşavirliğin Sanayi devriminde doğuşu ve o tarihten bu yana geçirdiği değişimler ve gelişimler teknik müşavirleri 3 ayrı kuşakta (1. Kuşak teknik müşavirler, 2. Kuşak teknik müşavirler, 3. Kuşak teknik müşavirler) inceleyerek bu tezde anlatılmıştır. Bu gelişimden yola çıkılarak geçmişten günümüze teknik müşavirlik vasıfları (ör. teknik konularda yeterince bilgili ve tecrübeli olma, müşteriye ve topluma karşı sorumluluk sahibi olma, liderlik özellikleri gösterme, ekip çalışmasına yatkın olma, kendine güvenme, güçlü iletişim kabiliyeti olma, ekonomik, sosyal ve yasal çerçevede yönetici ve yaratıcı düşünme becerilerine sahip olma, risk almaktan çekinmeme, girişimci olma, vb...) Hstelenmiştir. ABD ve Türkiye'de bir mimarın ya da mühendisin teknik müşavir olarak hizmet verebilmesi için sahip olması gereken vasıflar (tecrübe, eğitim, referanslar, smav, vb..) ve geçirmesi gereken süreçler (Türkiye'de en az 12 yıl hizmet, Amerika'da bu süreler alman teknik eğitime göre değişmektedir) yine ikinci bölüm kapsamında anlatılmıştır. Ayrıca FİDİC ve TMMMB tarafından resmen kabul edilen ve onaylanan teknik müşavirlik hizmetleri (zemin etütleri, fizibilite etütleri, mimarlık - mühendislik tasarım hizmetleri ve tasarım kontrollüğü, ihale dosyası hazırlanması, işverene, ihale değerlendirmelerinde, müteahhit seçimi konusunda ve inşaat sözleşmelerinin hazırlanmasında danışmanlık, inşaat yönetimi, proje yönetimi, saha denetimi, işletmeye alma danışmanlığı, personelin teknik eğitimi) ve bu hizmetlerin kapsamı anlatılmıştır. Teknik müşavirin müşterisi ile ilişkisi her şeyden önce karşılıklı güven, saygı ve işbirliğine dayanmalıdır. Bu noktadan yola çıkılarak ikinci bölümde bir teknik müşavir - müşteri ilişkisi kapsamında yaşananlar ilk karşılaşma, görüşmeler, sözleşme ve raporlar başlıkları altında tek tek incelenmiştir. Bununla birlikte bir müşavir müşteri sözleşmesinde mutlaka yer alması gereken konular nitelenmiş ve kullanılabilecek rapor türleri ve bunların içerikleri anlatılmıştır. Türkiye'de teknik müşavirlik ile ilgili çalışmalar 1950'li yıllarda ülkede alt yapı ile ilgili faaliyetlerde yabancı müşavirlik ve müteahhitlik firmalarının görev alması ve Türk mühendis ve mimarların bu müşavirlik ve müteahhitlik firmalarında çalışmaya başlamaları ile başlamıştır. Ama ne yazık ki Türk teknik müşavirliği 1950'lerden bugüne Türk müteahhitliğinin gösterdiği gelişimi gösterememiştir. Türkiye'de teknik müşavirlik 1980 yılında TMMMB 'nin kurulmasıyla yeniden canlanışa geçmiş ve son 10 yılda bu canlanış artarak devam etmiştir. TMMMB“müşavir mühendislik ve mimarlık kavramının önemini ilgili kurumlara ve topluma anlatmak, müşavirlik hizmetlerinin ilerlemesine ve gelişmesine çalışmak, uluslararası uygulamaları ülkemize taşımada öncülük ederek bu konuda en yüksek uluslararası örgütsel ve teknolojik seviyeye erişmek ”amacıyla yola çıkmış ve 1987'de FİDİC'e üye olup FİDİC'in hazırladığı sözleşme taslaklarını, teknik şartnamelerini, profesyonel sorumluluk sigortası, vb... birçok yardımcı materyali Türkçe'ye çevirip Türk teknik müşavirlerinin hizmetine sunarak, sektörle ilgili uluslararası konferanslara katılarak, seminerler düzenleyerek, sektörle ilgili komiteler ve araştırma grupları oluşturarak, vb... birçok faaliyetle Türk teknik müşavirlerini Batılı meslektaşlarıyla aynı seviyeye getirmeye çalışmıştır. TMMMB 'nin bu amaçla gerçekleştirdiği faaliyetler halen devam etmektedir. Tezin üçüncü bölümde ise yapı denetiminin üç ana faktörü olan kalite, maliyet ve zaman etkenlerinin birbirlerini nasıl etkiledikleri ortaya konmuştur. Bunun yam sıra kalite disiplininde son dönemlerde gerçekleşen değişimler ve gelişimlerin, inşaatfirmalarının ihalelerde işi alma şanslarını, müşteri problemine yaklaşımlarım ve bunlarla ilgili çözüm önerilerini, inşaat sahalarında kullandıkları standartlar ve yöntemleri ve firmanın kendi organizasyon yapışım etkilediği ve çağın kalite gereklerine uygun bir hale getirilmesini sağladığı anlatılmıştır. Kalitenin, bir inşaat projesinin proje konseptinin oluşması ile başlayıp yapının kullanımına geçilmesi ile sona eren aşamalarındaki etkileri“domino taşları dizilişi”benzetmesi ile ifade edilmiş ve kalite ile ilgili çalışmalara ve önlemlere projenin ne kadar erken aşamasında başlanırsa ilerideki safhalarda o kadar az kalite problemi yaşanacağı göz önüne konmuştur. Bunun devamında inşaattaki kalite yönetimi, bu yönetimin bir ürünü olan kalite kontrol sistemi ve bu sistemin planlama, yürütme ve kontrol aşamaları tek tek ele alınmış ve incelenmiştir. Uluslararası ve ulusal standart ve kodların kalite kontrolündeki yeri, bu standartlar ve kodların yardımı ile oluşturulan bir projenin inşaat aşamasında kaliteye ve kalite kontrol faaliyetlerine getireceği kazanımlar ve kalite kontrol raporlarında söz konusu standart ve kodların nasıl değerlendirildiği anlatılmıştır. ABD örneği ele alınarak inşaatla ilgili standart ve kodların içerdikleri konular ve bunları hazırlayan organizasyon, kurum ve kuruluşlar incelenmiştir. İnşaat süreci boyunca gerek inşaat sahasında devamlı görev alarak gerek sahada dönem dönem inceleme gezileri yaparak gerekse sadece malzeme temin ederek hizmet veren ve sahada kendi sorumlulukları altında kullanılan her türlü ekipman, malzeme, sistem ve elemanın sözleşme şartlarına, sözleşmede referans gösterilen şartname, standart ve kodlara uygunluğunu sağlamak ve kontrol etmekle yükümlü olan teknik personelin (ör. İnşaat yöneticisi, şantiye şefi, saha denetçisi, vb...) kalite kontrolü gereğince sahada üstlendikleri diğer görevler, sorumluluklar ve yönetimleri altmda yapılan inşaat işlerindeki kalite kontrolleri üçüncü bölüm kapsamında anlatılan bir diğer konudur. Yapı denetinıinin ve bunun bir parçası olan kalite kontrolünün değişmez görevlileri olan saha denetçileri ve bunların verdiği ve bir teknik müşavirlik hizmeti olan saha denetimi hizmeti, saha denetçilerinin denetim faaliyeti çerçevesinde sahada üstelendikleri görevler ve sorumluluklar ve hiçbir şekilde yapmamaları gereken faaliyetler tezin dördüncü bölümü kapsamında anlatılmıştır. Bunların yam sıra saha denetçilerinin sahip oldukları teknik ve beşeri vasıflar ve hangi yönleriyle diğer teknik müşavirlerden ayrıldıkları ortaya konmuştur. Yine denetçilerin denetim görevleri çerçevesinde devamlı iletişim içinde oldukları tasarım grubu personeli, inşaat yöneticisi ve diğer yüklenicilerle ilişkilerindeki karşılıklı görev ve sorumluluklar anlatılarak denetçilerin kalite kontrolünde ne kadar önemli bir yere sahip oldukları göz önüne konmuştur. Bir saha denetçisinin işi gereğince sahada gerçekleşen her türlü inşaat işinin kimlerin sorumluluğu ve denetimi altmda gerçekleşmesi gerektiğini bilmesi gerekmektedir. Böylece işin doğru zamanda, doğru kişi gözetiminde, doğru koşullarda ve doğru malzeme ve ekipman kullanılarak gerçekleştirildiğini denetleyip onaylayabilmededir. Bu noktadan hareketle inşaat işlerinin, kimlerin kontrolü altmda ve hangi kontroller çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerektiğini anlatan ve bunu bir kontrol listesi şeklinde denetçinin kullammma sunan bir elkitabı saha denetçisi için eşsiz bir kaynak olacaktır. ABD'de BNI yayıncılığın Building News XIbölümü tarafindan Amerika'da inşaat sektöründe söz sahibi kişilerin oluşturduğu geniş kapsamlı bir komitenin yardımı ile hazırlanan İnşaat Kontrolü Elkitabının (Constructiın Inspection Manual), bu tür bir elkitabının Türkiye'de hazırlanabilmesi için iyi bir örnek teşkil edeceği düşüncesi ile bu tez kapsamında incelenmesine de bu noktadan hareketle karar verilmiştir. Dördüncü bölümün ikinci kısmında İnşaat Kontrolü Elkitabı'nın inşaat sahasında görev alan teknik personelle oluşturduğu kontrol grupları, inşaat işlerini gruplayış şekli, inşaat işleri ile ilgili hazırladığı kontrol sayfalarının yapısı, inşaatla ilgili standartların kontrol üstesinde nasıl yer aldığı, vb... detayları incelenerek bir denetim el kitabının nasıl şekillenebileceği göz önüne konmaya çalışılmıştır. Bu tez kapsamında yapı denetimi ve kalite kontrolündeki sorumluluklar ve sorumlular ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma sonunda elde edilen veriler ışığında da yapı denetiminde en büyük sorumluluğun ve görevin, görevi aynı zamanda diğer teknik personelin kalite kontrol sistemi gereğince yerine getirdikleri faaliyetleri de kontrol etmek olan saha denetçisine yani bir teknik müşavire düştüğü görülmektedir. Bunun yam sıra kalite kontrolünün sağlıklı ve verimli koşullarda gerçekleşebilmesi için inşaatla ilgili her faaliyet, malzeme, eleman, vb... için standartlar, kodlar ve şartnameler hazırlanması gerektiği ortaya çıkmıştır. Tezin beşinci ve son bölümünde de açıklandığı gibi yapı denetiminin bu çok önemli iki ana unsurunun (teknik müşavirler & standartlar ve kodlar) Türkiye'deki koşulları dünyadakilerle karşılaştığında Türkiye'de yapı denetiminin neden bu kadar eksik ve zayıf kaldığı ortaya çıkmaktadır. Dünyadaki teknik müşavirler bugün ikinci bölüm kapsamında sıralanmış tüm müşavirlik hizmetlerini gerçekleştirecek ortamları ve fırsatları gerek kendi iç pazarlarında gerekse dünya pazarında bulabilirken Türkiye'deki meslektaşları hala kendi kimliklerini ve hizmetlerini Türk inşaat sektörüne kabul ettirmeye çalışmaktadırlar. Bunun yanında özellikle ABD örneğinde görüldüğü gibi inşaatla ilgili standartlar ve kodlar birçok organizasyon, enstitü, birlik, vb... kurum tarafindan her birinin uzmanlık alanına göre (ör. Çelik, ahşap, alüminyum, ulaşım, peyzaj, vb...) ayrı ayrı hazırlanırken Türkiye'de sadece TSE gerek inşaatla gerekse diğer sektörlerle ilgili standartları hazırlamak ve onaylamakla yetkili olan tek kurumdur. Böylelikle hem hazırlanması gereken standartlar hazırlanamamakta hem de hazırlananlar da Batıdakiler kadar kapsamlı olamamaktadırlar. Türkiye'de, geçmiş afetlerde yaşanan acıların bir daha tekrarlanmaması için öncelikle inşaat sahasında görev alan diğer teknik personelle birlikte teknik müşavirlere de yapı denetimi ve kalite kontrolünde görev vermek ve BNI'm hazırladığı gibi bir denetim elkitabı oluşturabilmek ve bunun kullanılabilirliğini sağlayabilmek için yapı denetimi ve kalite kontrolü için gerekli tüm kodlan ve standartları bir an önce hazırlamak gerekmektedir. xıı
Özet (Çeviri)
TECHNICAL CONSULTING IN THE CONSTRUCTION COMMUNITY AND THE QUALITY CONTROL IN THE CONSTRUCTION SUMMARY Since the early ages, buildings shelter and protect the human beings from exterior dangers and make their life more comfortable. A person spends a great part of his/her life in the buildings (e.g. home, work, entertainment, sports, etc.). Under this circumstance the buildings being built for the security, health and comfort of the people must not threaten their life. After the Kocaeli and Bolu earthquakes in 1999, it has been observed that too many Turkish people had died not because of the earthquakes but because of the damaged or demolished buildings that the earthquakes had caused. Therefore it is obvious that the time to define the responsibilities and the responsibles for the construction inspection in Turkey has come. If the construction inspection systems being used throughout the world are observed, it will be seen that“the technical consultants”(working private or public) do the construction inspection. As it is described within the second section of this thesis, technical consulting is a type of consulting beside of education, health, law and account consulting. Consulting is a service given by a professional, having education, experience and technical knowledge, to a person, organization or association which asks for help about the subjects that he/she does not know or experienced about. As there are so many issues to be professional about, by means of the different communities the consultants work in, their approaches to solve the client's problem, if the consultant work or does not work in the client's firm, etc... different consulting classes can be made. Within the second section, the technical, personal and educational qualifications of the consultants are discussed. Other than these the advisors, consultants and project managers are compared by means of their salaries, approaches to define the client's problem, the duration of their work, their qualifications and etc... The technical consultants, the start and improvement of technical consulting since the Industrialization Evolution, the qualifications of the technical consultants like having knowledge and experience about technical issues, being responsible against the client Xllland the society, having leadership abilities, being enterpreneur, not hesitate to take risks, etc... are discussed within this thesis. The qualifications (e.g. experience, education, exam, recommendation letters, etc..) and the experiences ( 12 years in Turkey, changeable in USA within education) an architect or engineer needs to have to be able to work as a technical consultant are explained. The technical consulting services approved by FIDIC and ATCEA (e.g. feasibility studies, preparing and reviewing the tender documents, project management, field inspection, close - out advisory, construction management, design and design inspection, etc..) and their concepts are disclosed. There needs to be respect and trust within the relationship of the technical consultant and his/her client. Within this circumstance the relationship between client and consultant is explained under the titles of“the forms, first contact, contract and salary”. Other than consultant & client relationship, consultant & society, consultant & government, consultant & sub consultant, consultant & contractor relationships are also discussed. In 1950 the foreign contractor and consultant firms had started to work in the projects related to substructure construction in Turkey. The Turkish architects and engineers who had worked as technical consultants and contractors had their own firms later. But the Turkish consultants could not achieve the same success as the Turkish contractors have achieved since 1950. After 1980 the Turkish technical consultants managed to build up their own association (ATCEA) and started to improve themselves to have the same abilities and perform the same services as their foreign colleagues do. The aim of ATCEA is“to explain the importance of technical consulting to the universities, organizations, association and institutes related to construction community, to translate and carry the international forms, specifications and practices to Turkey and to reach to the highest technological and organizational level throughout the world by using these documents and other data.”As a result of this goal ATCEA have translated the forms, specifications and insurance documents of FIDIC in Turkish, organized some conferences related to construction, have some committees and work groups studying on problems related to construction. The facilities and works of ATCEA still continue. The effects of the three main factors of construction inspection -quality, cost, schedule- on each others, the importance of quality in construction, the effects of the recent changes and improvements about quality discipline on construction firms, their relationships with client firms, the usage of international quality standards in construction site, the differences on the tender documents are all explained within the third section. The quality management and quality control system in construction, the phases of quality control system and the concepts of these phases are discussed. The usage of international and national standards, codes and specifications in design and construction phases, the organizations which prepare and approve these standards and codes and the concepts of these are also disclosed within this study. The responsibilities and tasks of the technical personnel, working in the site, selling or buying materials used in construction or construction site, controlling technical documents,(e.g. construction manager, site inspector, site supervisor etc..) within the XIVconstruction inspection and quality control are explained within the second part of the third section. The site inspectors, their tasks and responsibilities in construction site, the technical, personal and educational qualifications of the inspectors, the facilities that they should never perform, the forms used or controlled by site inspectors in quality control system as a part of their tasks are all defined within the first part of the fourth section. The relationships of the site inspectors with the construction manager, site supervisor, contractors), laboratory personnel, etc... and the concepts of these relationships are explained. As a part of his/her task a site inspector needs to know who performs which quality and construction activities in the site and the most appropriate time for him/her to do his/her work. Under this circumstance a manual showing the responsibilities and responsibles for the construction activities will be a helpful resource and book for the inspector. The book of BNI publications named The Construction Inspection Manual is a this type of book. Within the second part of this section it is aimed to explain the structure, concept, usage and other details of this book. The condition of Turkish technical consultants in construction community, the current standards, codes and specifications used in constructions today in Turkey and their efficiency for construction inspection and quality control is all discussed in the last part of the fourth section. It is aimed to define the responsibilities and responsibles for construction inspection and quality control. As a result it is concluded that working of the technical consultants in the site and usage of international and national standards and codes within design and construction phases have great part in inspection and control activities. It is emphasized in the fifth section of this study that Turkey has too much deficiencies about these issues. To not experience the same catastrophes experienced in 1999 in Turkey, the technical consultants must perform their works in the construction site as a part of their inspection task and the international and national standards, codes and specifications must be prepared and approved as soon as possible. XV \$r^
Benzer Tezler
- İnşaat sektöründe müşavirlik ve Türkiye'de müşavirlik firmaları
Consulting in construction sector and consulting firms in Türkiye
LEVENT OĞUZ
- Kamu ulaşımında demiryolları, limanlar ve havameydanları inşaatı (DLHİ) Genel Müdürlüğü projelerinin yeri
The role of the projects of general directorate of railways, harbors and airports construction (DLHİ) in public transportation
İHSAN GÜLAY
- Yeni Avusturya Tünel Açma Yöntemi ile inşa edilen bir tünelin sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak analizi ve değerlendirilmesi
Analysis and evaluation of a tunnel, using FEM method ,constructed by NATM
SEVİNÇ ŞEHNAZ AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İ. KUTAY ÖZAYDIN
- An Evoluation of value management practice in Türkish Construction Sectör
Değer yönetimi pratiğinin Türk İnşaat Sektörü'nde değerlendirilmesi
AYLİN ASLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1995
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiY.DOÇ.DR. METİN ARIKAN
Y.DOÇ.DR. TALAT BİRGÖNÜL
- İnşaat yap-sat sektöründe faaliyet gösteren firmaların kredilendirilme süreci ve kredi tahsis modelleri üzerinde bir araştırma, Trabzon örneği
A research on the process of crediting and credit allocation models on the firms operating on build and sell sector, in Trabzon province
ZAFER KILIÇARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BankacılıkAvrasya Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAPTAN KAPTANGİL