Geri Dön

Bir toplam kalite yönetimi değerlendirme modeli: Türkiye uygulaması

A Total quality management evaluation model: Application in Turkey

  1. Tez No: 112237
  2. Yazar: DİLEK ERERTEM
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SITKI GÖZLÜ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2001
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 262

Özet

BİR TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ DEĞERLENDİRME MODELİ TÜRKİYE UYGULAMASI ÖZET Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de Toplam Kalite Yönetimi'nin uygulanma durumunun ve Türkiye'deki firmaları bu yönetim tarzına yönelten nedenlerin ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaçla öncelikle Toplam Kalite Yönetimi (TKY) irdelenmiş, TKY'nin motivasyon faktörleri belirlenmiş ve TKY uygulamalarım değerlendirmede kullanılacak kapsamlı bir değerlendirme modeli ortaya koyulmuştur. Daha sonra ise bu model ve motivasyon faktörleri temel alınarak, Türkiye'de TKY'ni uyguladığını ifade eden firmaları TKY'ne yönelten nedenler ve TKY'nin uygulanma durumu ortaya çıkarılmıştır. Kalite anlayışı ilk çağlardan başlayarak günümüze kadar geçen süre içinde gelişmiş ve kalite, çağımızın en önemli rekabet unsuru haline gelmiştir. Deming, Juran ve Crosby, kalite konusundaki düşünceleri ve çalışmaları nedeniyle TKY'nin ortaya çıkışında önemli rol oynamışlardır. Ayrıca tüm dünyada ortaya koyulan kalite ödülleri, TKY'nin yaygınlaşmasında etkili olmuşlardır. Kalitenin değişik yönlerini içeren çok sayıda tanımı mevcuttur. Bunların iyi kavranması ve kalitenin boyutlarının rekabet gücünü arttırmak amacıyla kullanılması gerekmektedir. Kalite iyileştirildiğinde, maliyet ve fiyat düşüşü, verimlilik, kar, pazar payı ve rekabet gücü artışı sağlanmaktadır. TKY'nin literatürde farklı şekilde tanımları yapılmıştır. TKY'nin tam olarak anlaşılabilmesi için, altında yatan felsefenin ve prensiplerin kavranması gerekmektedir. TKY'nin prensipleri, herkesin katılımı, sürekli iyileştirme ve müşteri tatminidir. TKY'nin başarılı olabilmesi için klasik yönetimden uzaklaşılarak TKY'nin tam anlamıyla uygulanması gereklidir. Firmaları TKY'ne yönelten çok sayıda neden vardır. Bunları gruplandırdığımızda altı tane motivasyon faktörü ortaya çıkmaktadır. Bunlar, rekabet, müşteriler, vizyonların yarattığı değişim isteği, firma içinde yaşanan sorunlar, TKY'nin bir reklam unsuru olması ve kalite güvence sistemlerinin etkisidir. TKY'nden beklenen faydaların elde edilebilmesi için, TKY'nin tam anlamıyla uygulanması şarttır. Bu nedenle TKY uygulamalarını değerlendirme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Literatürde TKY uygulamalarının değerlendirilmesi için geliştirilmiş çok sayıda model mevcuttur. Ancak bu modeller, içerik olarak TKY'nin farklı bileşenlerine odaklanmakta ve TKY'nin bütün bileşenlerini içeren tek bir modele rastlanmamaktadır. Yeni ve kapsamlı bir model geliştirme ihtiyacı buradan kaynaklanmıştır. Bu nedenle, bu modeller analiz edilmiş ve geniş kapsamlı bir sentez model ortaya koyulmuştur. Bu yeni modelin bileşenleri şöyle sıralanmaktadır : 1. Kurumsal kalite kültürü 2. Üst yönetimin vizyonu, kalite liderliği, kaliteye bağlılık ve desteği3. Stratejik kalite yönetimi 4. Kalite bilgi sistemi 5. Süreç yönetimi 6. Tasarım kalitesinin yönetimi 7. İnsan kaynakları yönetimi 8. Tedarikçi kalitesinin yönetimi 9. Müşteri odaklı kalite yönetimi 10. Toplumsal sorumluluk ve etki 11. Kalite iyileştirme ölçme ve değerlendirme sistemleri TKY'nin motivasyon faktörleri ve ortaya koyulan değerlendirme modeli doğrultusunda, Türkiye'de TKY'ni uyguladığını ifade eden firmaları TKY'ne yönelten nedenler ve bu firmalarda TKY'nin uygulanması konusunda özgün bir araştırma gerçekleştirilmiştir. TKY'nin motivasyon faktörlerinin ve uygulanmasının, farklı yapılara sahip firmalarda farklılık göstereceği yönünde hipotezler ortaya atılmıştır. Araştırmada yöntem olarak aşağıdaki adımlar takip edilmiştir : l.TKYni uyguladığım ifade eden firmaların TKY'ne geçiş nedenleri ve uygulamalarıyla ilgili bilgilerin, firmaların kalite konusundaki en üst düzey yetkililerinden elde edilmesi öngörülmüştür. 2.TKYnin motivasyon faktörlerine ve geliştirilen TKY uygulamalarını değerlendirme modeline bağlı olarak, kapsamlı bir anket formu hazırlanmıştır. 3. Hazırlanan anket formu öncelikle üç firmada test edilerek, anket formuna son şekli verilmiştir. 4. Ana kütle TKY'ni uyguladığını öne süren firmalar olduğu için, çeşitli kaynaklardan yararlanılarak TKY'ni uyguladığını ifade eden firmalar belirlenmiştir. 5.Örnek kütle olarak ana kütlenin tamamı alınmış ve bu firmalara, konuyla ilgili olarak hazırlanan anket formları yollanarak veriler toplanmıştır. 6.Toplanan veriler SPSS-X7.5 paket programı kullanılarak, istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Uygulanan istatistiksel yöntemler şöyle sıralanmaktadır: a) Verilerin genel olarak değerlendirilmesinde, aritmetik ortalama, standart sapma ve nispi frekans dağılımları kullanılmıştır. b) TKY'nin motivasyon faktörlerine ve firma içinde uygulanmasına ilişkin değişkenlere güvenilirlik analizi uygulanmıştır. c) TKY'nin uygulanmasına ilişkin değişkenlere faktör analizi uygulanmış ve ortaya çıkan faktörler de güvenilirlik analizine tabi tutulmuşlardır. d) Hipotezlerin test edilmesi amacıyla t testleri ve Tek Yönlü Varyans Analizleri uygulanmıştır. e) Firma yapılarına ilişkin nominal değişkenlerin aralarındaki ilişkilerin sınanması amacıyla ki-kare testleri uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda, TKY'ni uygulayan firmaların özelliklerine, TKY'nin motivasyon faktörlerine ve TKY'nin uygulanmasına ilişkin olarak elde edilen bulgular ortaya koyulmuş ve değerlendirilmiştir. Araştırmanın özet sonuçları şöyle sıralanmaktadır : 1. TKY'ni uyguladığını ifade eden firmalar içinde imalat firmaları, kalite güvence sistemi olan firmalar, Tüsiad-KalDer Kalite Ödülü'ne adaylığını koyan firmalar, yerli sermayeli firmalar, ihracat yapan firmalar ve 1993 yılı sonrasında TKY'ne geçen firmalar çoğunluktadır. XII2. İmalat firmalarının ve büyük ölçekli firmaların kaliteyle ilgili bazı faaliyetlerde diğer firmalardan daha etkin oldukları ortaya çıkmıştır. 3. Türkiye'deki firmaları TKY'ne yönelten başlıca nedenlerin, vizyonların yarattığı değişim isteği, rekabet, müşteri, TKY'nin bir reklam unsuru olması ve kalite güvence sistemlerinin etkisine ilişkin nedenlerden bazıları olduğu saptanmıştır. 4. Türkiye'deki firmaların TKY'ne geçiş nedenlerinde, dahil oldukları sektöre, firma ölçeğine, TKY'ne geçiş tarihlerine, kalite ödülüne adaylık durumlarına, yabancı ortaklı olma durumlarına, ihracat yapma durumlarına, kuruluş yıllarına göre bazı farklılıklar ortaya çıkmıştır. 5. Türkiye'de TKY'ni uygulayan firmalarda, üst yönetimin vizyonu, kalite liderliği, kaliteye bağlılık ve desteği; kalite bilgi sistemi; süreç yönetimi; tasarım kalitesinin yönetimi; tedarikçi kalitesinin yönetimi; toplumsal sorumluluk ve etki; kalite iyileştirme ölçme ve değerlendirme sistemleri ile ilgili uygulamalarında önemli eksiklikler olduğu tespit edilmiştir. 6. Türkiye'de TKY'ni uygulayan firmaların uygulamalarında, dahil oldukları sektöre, firma ölçeğine, kalite güvence sistemine sahip olma durumuna, TKYne geçiş tarihlerine, kalite ödülüne adaylık durumlarına, yabancı ortak paylarına, ihracat yapma durumlarına, ihracat paylarına, faaliyetlerinin çevre standartlarına uygunluk durumlarına, kuruluş yıllarına göre bazı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Türkiye'de TKY'ni uyguladığını ifade eden firmalar üzerinde yapılan bu araştırma, ülkemizde TKY'nin henüz tam anlamıyla uygulanamadığını, bazı konularda önemli eksiklikler olduğunu ortaya çıkarmıştır. TKY'ni uygulamaya çalışan firmaların, bu konulardaki eksikliklerini kısa süre içinde kapatmaları ve çalışmalarını derinleştirmeleri önerilmektedir. Bu eksiklikler kapatılmadığı takdirde, TKYnin başarısının ve firma içindeki devamlılığının tehlikeye gireceği düşünülmektedir. xın

Özet (Çeviri)

A TOTAL QUALITY MANAGEMENT EVALUATION MODEL : APPLICATION IN TURKEY SUMMARY The main objective of this study is to determine the implementation level of Total Quality Management (TQM) and the reasons of TQM implementations in Turkey. First of all, TQM theory was examined, motivation factors of TQM were determined and a new and comprehensive model, which could be used to evaluate TQM implementations, was developed. Then, the reasons and the level of the TQM implementations in the companies, which declared that they were implementing TQM in Turkey, were determined by using these motivation factors and the developed model. Quality concept is as old as the human race. By the evolution of quality, it became the most important factor of competition. The ideas and studies of quality gurus, such as Deming, Juran, and Crosby, have contributed to the introduction and development of TQM. Also, national quality awards have caused some positive effect on the dissemination of TQM. There exist a variety of quality definitions, which include different aspects of quality. All of them must be well known and dimensions of quality must be used to increase competitiveness. When quality is improved, costs and prices can be decreased, but productivity, profit, market share and competitiveness can be increased. There exist different definitions of TQM in the literature. In order to understand TQM exactly, it is necessary to comprehend the underlying philosophy and the principles of TQM, The principles of TQM are involvement of everyone in the organisation, continuous improvement, and customer satisfaction. It is very important for the success of TQM to release the principles of Taylorism and implement all of the principles of TQM. There are a lot of reasons, which direct the companies to TQM implementation. If the reasons are classified, six motivation factors are obtained. These factors are 'competition', 'customers', ' wishes for the change of visions', 'problems occurred in companies', 'using TQM as an advertisement tool' and 'the effect of quality assurance systems'. It is a must to implement TQM with all its aspects for obtaining the expected results. That is why there is a need to evaluate TQM implementations. There are different TQM evaluation models in the literature. These models focus on the different components of TQM and there is not any model, which includes all of the components of TQM. Therefore, a new and comprehensive model was needed and developed. First, these models were analysed and then, a comprehensive synthesis model was developed. The components of this new model are as follows: av1. Corporate quality culture, 2. Top management's vision, quality leadership, commitment and support to quality, 3. Strategic quality management, 4. Quality information system, 5. Process management, 6. Design quality management, 7. Human resources management, 8. Supplier quality management, 9. Customer focused quality management, 10. Social responsibilities and impact on society, 11. Quality improvement measurement and evaluation systems. An original research about the reasons, which direct the companies to TQM, and the implementation of TQM in the companies, which declared that they were implementing TQM in Turkey, was conducted by using the motivation factors of TQM and the developed TQM evaluation model. Certain hypothesis about 'the motivation factors and the implementation of TQM would be different according to different company features' were developed. The research method has the following steps : 1. The most authorised persons about quality in the companies were thougt as the right people to collect the data from. 2. A comprehensive questionnaire was prepared, according to the motivation factors of TQM and the new TQM evaluation model. 3. The questionnaire was pre-tested at three companies and the final form of the questionnaire was obtained. 4. The companies, which declared that they have been implementing TQM, were determined while using different quality related resources. 5. The questionnaires were sent to all of these companies and the data was collected. 6. Collected data was analysed statistically by using SPSS-X7.5. The statistical tests which were used are as follows: a) Aritmetic mean, standard deviation and frequencies were used to evaluate of the data generally. b) Reliability analysis was used to determination of reliabilities of the variables related with the motivation factors and implementation of TQM. c) Factor analysis was used in the determination of the factors of the variables related to the implementation of TQM. Then, reliability analysis was performed on the factors, which were obtained. d) t tests and One-way ANOVA tests were used to test the hypothesis. e) Chi-Square tests were used to test the relationships between the nominal variables related to the company features. The research provided the findings about the features of the companies, which have been implementing TQM, motivation factors and implementation of TQM in Turkey were explained and evaluated. In addition, differences in the motivation factors and the implementation of TQM according to the company features were determined and evaluated. The summary of the results of the research is as follows: 1. Manufacturing companies, the companies which have quality assurance systems, the companies which apply for Tüsiad-KalDer Quality Award, the companies which have only Turkish capital, the companies which are export oriented, and XVthe companies which started TQM applications before 1993, have the majority among all of the companies. 2. Manufacturing companies and large sized companies, have been found to be more effective in certain quality activities than the other companies. 3. The main reasons, which direct the companies to TQM implementation, are related to 'wishes for the change of visions', 'competition', 'customers', 'using TQM an advertisement tool' and the effect of quality assurance systems' variables. 4. There are some differences in the reasons, which direct the companies to TQM implementation, according to sector, company size, starting date of TQM applications, applying for Ttisiad-KalDer Quality Award, using foreign capital, being export oriented, and firm age. 5. There are important implementation deficiencies in the applications of the companies related to 'top management's vision, quality leadership, commitment and support to quality', 'quality information system', 'process management', 'design quality management', 'supplier quality management', 'social responsibilities and impact on society', and 'quality improvement measurement and evaluation systems'. 6. There are some differences in the TQM application levels of the companies, according to sector, company size, having a quality assurance system, starting date of TQM applications, applying for Tüsiad-KalDer Quality Award, foreign capital rate, being export oriented, export rate, being registered for ISO 14000, and firm age. As a result, it was found that the Turkish companies had not been implementing TQM sufficiently and there were important deficiencies in some components related to TQM. It is suggested that the companies should improve their applications immediately. Otherwise, TQM implementation can not be successful and continuous. XVI T.C yüksiköğretîm kukuxjo TOOKÛMANTASYOH

Benzer Tezler

  1. Tez No

    397828

    Denizde can kurtarma techizatları üreticilerinde EFQM mükemmellik modelinin uygulanması

    Application of efqm excellence model on the life saving appliances manufacturers

    İSMAİL IŞIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Denizcilikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZCAN ARSLAN

  2. Tez No

    233067

    Avrupa Kalite Yönetimi Vakfı mükemmellik modeli ve bir uygulama

    Excellence model of European Foundation Quality Management and an application

    UĞUR NARKUZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Ticaret Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. VEDAT ZEKİ YENEN

  3. Tez No

    152286

    Hizmet sektöründe performans odaklı çok amaçlı karar verme: Banka performans ölçümünde analitik hiyerarşi süreci uygulaması

    Performance-based multiple objective decision making in service sector: Analytical hierarchy application in banking performance evaluation

    YILDIZ ESRA ALBAYRAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HALUK ERKUT

  4. Tez No

    100756

    Partnering: Applicability in the Turkish construction sector

    'Partnering' kavramının Türk inşaat sektöründe uygulanabilirliği

    SEVDA BAYRAMOĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2000

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Y.DOÇ.DR. ATTİLA DİKBAŞ

  5. Tez No

    309021

    Avrupa Birliği'nde hizmetiçi eğitim politikaları: Geleneksel ve uzaktan eğitim yaklaşımına göre Trakya Birlik hizmetiçi eğitim modelinin oluşumu

    The policies of in-service training in European Union: The formation of Trakya Birlik's in-service traning model by approach of traditional and distance education

    İPEK HALVURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimTrakya Üniversitesi

    Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AYHAN GENÇLER

Geri Dön