Çalışan kadınların ve ev kadınlarının benlik-algısı, benlik-kurgusu ve merkezi kimlik tanımı açısından karşılaştırılması
Comparison of self-perception, self-construal and the identity salience of women in relation to developmental stages, employment and domestic statuses
- Tez No: 113333
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLDEN GÜVENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
IV ÖZET Bu çalışmada kadınların benlik-algısının, benlik-kurgusunun ve merkezi kimlik tanımının çalışma durumuna ve yaş grubuna göre değişip değişmediği incelenmiş, ayrıca aralarındaki ilişki örüntüsü betimlenmeye çalışılmıştır. Benlik-algısı, bireyin belirli ilişki alanlarındaki yeterlik duygusu ve bütünsel özdeğeri olarak, benlik-kurgusu kültürel değerlerle bütünleşme ya da bu değerlerden ayrışma olarak tanımlanmıştır. Öte yandan bireylerin kendilerini tanımlamada en önemli gördükleri kimlik rolleri de merkezi kimlik tanımı olarak ele alınmıştır. Yukarıda değinilen benlik kavramlarını; hem çalışma ve yaş durumlarına hem de aralarındaki ilişkilere göre betimlemek amacıyla, Ankara ilinde yaşayan ev kadınları ile vasıfsız ve uzman iş statülerinde çalışan kadınlar evlerinde ve işyerlerinde ziyaret edilerek ölçek uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Araştırmada uygulanan ölçekler; Messer ve Harterln (1986) geliştirdiği“Yetişkinler İçin Benlik- Algısı ölçeği”, İmamoğlu'nun (1998)“Dengeli Bütünleşme-Ayrışma ölçeği”ve araştırmacı tarafından geliştirilen“Kimlik Tanımı Sıralama Formu”dur. Ayrıca, deneklerin demografik bilgilerini öğrenmek amacıyla Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmada, 60 ev kadını, 69 vasıfsız iş ve 88 uzman iş statüsünde olmak üzere toplam 217 kişilik bir örneklerinden veri toplanmış ve farklı istatistiksel teknikler aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın birinci sorusuna ilişkin analiz sonuçlarına göre; çalışan kadınlar ev kadınlarına kıyasla kendilerini daha değerli olarak algılamaktadırlar. Buna karşın, yetişkinler de gençlere kıyasla ev işinde ve mesleki alanda kendilerini daha yeterli algılamaktadırlar. Araştırmanın ikinci sorusu olarak, benlik-kurgusunun çalışma durumuna ve yaş grubuna göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Uzman işte çalışma ile genç olma kadınların bireysel-gelişim yöneliminde özerkleşmeyi artına etkenler olarak belirmiştir, öte yandan, yaşın ilerlemesi ile birlikte kadınlarda ilişkisel yönelim boyutunda bütünleşme eğilimi artmaktadır. Bunun yanında, çalışma durumu ve yaşın benlik-kurgusu üzerinde ortak etkisi saptanmıştır. Uzman işlerde çalışan hemgenç hem de yetişkin kadınlar, diğer çalışma kategorilerindekilere kıyasla daha fazla özerklik eğilimi taşımaktadır. Ev kadınlarında ve vasıfsız işlerde çalışanlarda ise, genç yetişkin grupta olma bireysel gelişim yöneliminde bireyleşmeyi geliştirici bir rol oynamaktadır. Benlik-algısı ve benlik-kurgusu arasındaki ilişki örüntüsüne bakıldığında, bireysel-gelişim yöneliminin atletik yeterlik algısı ile, ilişkisel yönelimin ise yakın ilişkiler ve bütünsel özdeğer ile yüksek düzeyde ilişkili olduğu izlenmektedir. Benlik- kurgusunun bu iki temel yöneliminin benlik-algısı üzerindeki etkisi içerdikleri kutuplara göre incelendiğinde ise; bireyleşmiş benlik-kurgusuna sahip kadınlann kalıplaşmış benlik-kurgusuna sahip kadınlara göre kendilerini yakın ilişkilerde, atletik alanda ve fiziksel görünüm alanında daha yeterli algıladıkları görülmüştür. Öte yandan, İlişkili benlik-kurgusuna sahip kadınlar kopuk benlik-kurgusuna sahip kadınlara kıyasla kendilerini ev işinde ve yakın ilişkilerde daha yeterli algılamakta ve kendilerini göreli olarak daha değerli hissetmektedirler. Son olarak, kadınların merkezi kimlik tanımı incelendiğinde, kadınların kendilerini tanımlamada en önemli gördükleri kimlik boyutlarının sırasıyla; aile, eğitim ve meslek olduğu görülmüştür. Çalışma durumuna göre bakıldığında ise, ev kadınları ve vasıfsız işte çalışan kadınlar için ailenin, uzman işte çalışanlar için mesleğin daha merkezi olarak algılandığı saptanmıştır. Tüm bulgular bir arada değerlendirildiğinde; uzman işlerde çalışan kadınlar açısından bireyleşme eğiliminin özellikle özdeğeri yordamaya katkıda bulunduğu ve bu kategorideki kadınların kimlik tanımında mesleğin ve eğitimin öncelik taşıdığı görülmektedir. Öte yandan, vasıfsız işlerde çalışan kadınlarla ev kadınlan açısından bireyleşme eğiliminin sadece genç olanlarda görüldüğü, yaşlı grupta bütünleşme eğiliminin daha güçlü olduğu izlenmektedir. Ancak, bu kategorilerdeki tüm kadınlar için ailenin, meslek ve eğitimden daha merkezi bir önem taşıdığı söylenebilir. Yine tüm bulgular kadınların yaşına göre değerlendirildiğinde; yetişkin kadınlarda ilişkisellik yöneliminin içerdiği bütünleşme kutbunun daha baskın olduğu, bu bütünleşme eğiliminin özellikle yakın ilişkilerdeki yeterlik duygusu ve özdeğeri yordamaya katkıda bulunduğu görülmektedir. Ayrıca, vasıfsız işlerde çalışan yetişkin kadınlarla ev kadınlarında gözlenen; bütünleşme eğilimi ile yakın ilişkilerde kendineVI güven algısı ve yüksek özdeğer ilişkisinin ailenin baskın kimlik tanımı olmasıyla da bir arada gittiği söylenebilir. Anılan bulgular, benlik ve kimlik ile ilgili kuramlar ve modeller çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
vıı ABSTRACT The changes in the self-construal, self-perception and the identity salience of women due to developmental stages, employment and domestic statuses were investigated in the present study. The relationship between the self-construal and self-perception was another focus of the research. Self-perception has been conceptualized as the self-competence in various domains of experience and as the global self-worth of women. Self-construal is taken as the assimilation of or individuation from the cultural values of individualism/collectivism. The third construct; namely the identity status is described according to the central identity role of women. In order to describe the above mentioned self-concepts in relation to developmental stages, employment and domestic status and also to observe the pattern of relationships between the constructs, women employed either in white collar or blue collar jobs and housewives were visited in Ankara for the administration of the scales. The instruments were; Adult Self-Perception Scale (Messer ve Harter 1986), Balanced Differentiation-Integration Scale (İmamoğlu 1998) and Identity Hierarchy Form developed by the researcher. Demographic information was gathered by a Personal Information Form. The sample consisted of 217 women (60 housewives, 69 blue collar employees and 88 white collar employees). The results revealed that the global self- worth of employed women was higher than that of housewives, whereas older women had higher self-competence scores in job and house work. The results related to the pattern of relationships between the self-construal and the self- perception of women showed that white collar jobs and younger age were critical factors for developing autonomy whereas older age led to the development of relatedness. An interaction effect of employment and age was also found on the self-developmental orientation. Both young and older groups in white collar jobs had a higher tendency to develope autonomy. On the other hand housewives and blue collar workers had age differences in developing autonomy, younger women having higher scores for individuation.vm The relationship between the self-construal and self-perception revealed a high correlation between the self-developmental orientation and athletic ability. A high correlation between the interrelational orientation, competence in close relationships and global self-worth was also found. According to a more detailed analysis between the self-perception dimensions and the poles of the two basic dimensions of self-developmental and interrelational orientations, those who had higher individuation scores were found to be more confident in close relationships, athletic ability and physical appearance. Those who had a tendency for relatedness had more confidence in housework and job competence, close relations and higher self-worth in general. The analysis for the last factor of identity salience in the general sample showed that the family domain was the most salient domain for the whole sample. However a comparison according to different employment status and developmental stages revealed that the central identity domains were job and education respectively for the white collar workers. On the other hand, family and education were chosen as the most important role identification domains for the blue collar workers and housewives. When the results of the study are summarized according to the employment status; a pattern between the tendency for individuation, higher global self-worth and primacy given to job competence and education is yielded for white collar workers in general. The tendency for individuation is high only for the younger groups, whereas family is the most salient domain for both age groups in other two categories of women. When the results are evaluated according to developmental stages; the older age groups seem to have a higher tendency for relatedness. This orientation forms a pattern with higher self-competence in close relationships and higher self-worth together with a more powerful identification with family roles in general. The above mentioned results are discussed in relation to relevant theoretical models and literature.
Benzer Tezler
- Ev kadınlarının stresle başa çıkma tarzlarının incelenmesi
Investigation of the stress styles of house women
GEVHERHAN ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ARTIRAN
- Çalışan ile çalışmayan kadınların benlik saygılarının karşılaştırılması
Comparision of self-esteem of working women and housewives
ABDİ GÖKDOĞAN
- Tekstilde kadın emeği
Woman labour fors in textile
CANAN AKÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE DURAKBAŞA TARHAN
- Genital enfeksiyonların kadının psiko-sosyal sağlığına etkisi
Başlık çevirisi yok
ATİFE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Hemşirelikİstanbul ÜniversitesiDoğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ANAHİT COŞKUN
- Women' factors of women's potantial poverty: A study in Dhaka, Bangladesh
Kadının potansiyel yoksulluğunda temel faktörler: Dakka, Bangladeş örneği
SYADE UMME JAKERA MALİK
Doktora
İngilizce
2011
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FİLİZ DEMİRÖZ