IX-XI yüzyıllarda Sır Derya Oğuzları
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 92981
- Danışmanlar: PROF.DR. REŞAT GENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
135 ÖZET Oğuzlar, yada onlardan bir kısmı en geç VE. yüzyıl ortalarından beri Moğolistan'da Ötüken çevresinde yaşamışlardır. Dokuz Oğuzlar adı ile de anılan bu Türkler burada ikinci Kök Türk devletinin kuruluşunda yer almışlardır. Daha sonra Gök Türk devletinin yerine geçen Uygurlar' m siyasi tarihinde de Oğuzlar etkileyici rol oynamışlardır. X. yüzyılda Oğuzların Batı Gök Türk devleti alanına göç ettikleri ve Türgiş Kağanlarının buyruklarına girdikleri görülür. Oğuzların bu ilk yer değiştirme olayı Abbasi halifesi Mehdi zamanına rastlar. Tarihi kaynaklarda onların Maveraünnehir'e Türk illerinin en doğu ucundan göç ettiklerinden söz edilir. Bu göç sırasında Oğuzların Aral Gölü bölgesinden Peçenekleri çıkartarak onları Balkanlara göç etmeye zorladıkları ve yurtlarına yerleştikleri bilinmektedir. Bu devirde Oğuzlar güneyde Sır Derya ırmağının orta yatağından kuzeyde Hazar denizine dek uzanan bozkırda yerleşmişlerdi. Bu nedenledir ki bugünkü Kazakistan'ın önemli bir bölümünü teşkil eden bu topraklar o tarihlerde Oğuz bozkırı (el-Mefazât el-Guziye) adını almıştı. Oğuzlar bu topraklara yerleştikten sonra güneye, güney batı ve kuzey batıya doğru yayılmaya devam ettiler. İlk ağızda şimdiye kadar ıssız bir yer olarak bilinen Hazar Denizi üzerindeki Mangışlak yarımadasına yarleştiler. Daha sonra da Harezm ve Maveraünnehir'e girmeye başladılar. Bu dönemde Oğuzların meydana getirdiği örgütün adı Yabgu devleti olarak anılır. Yabgulann kışlık merkezleri Sır Derya ırmağı ağzına yalan bir yerde kurulmuş olan Yeni Kent idi. Yabguluk döneminde Oğuzlar kuzey batıda Hazarlarla, kuzeyde Kıymaklarla, doğuda ise Karluklarla aralıklı savaşlarda bulunmuşlardı. Oğuzlar, X. yüzyıl başlarında göçebe hayatı yaşıyorlardı. Bu yüzyıllarda ise 24 boya ayrılmışlardır. Her boyun başmda beğ“bey”sanlı soylular bulunuyor. Toplum; yüksek, orta ve aşağı olmak üzere üç tabakaya ayrılıyordu. Yüksek tabakadan yüz bin koyuna ve on bin ata sahip çok zengin soylular vardı.136 Hükümdarları olan Yabgu'lar, Yeni Kent'te oturuyordu. Başlıca kentleri şunlardı: Yeni Kent, Cend, Sabran, Sütkent, Sugnak, Karnak, Ordu, Özkent, Karaçuk, San Tam. Ölülerini tıpkı Gök Türkler gibi elbiseleri, silahlan ve kişisel eşyalanyla birlikte gömüyorlardı. Tann'ya Uluğ-Bayat (Yaratıcı) adım verirlerdi. Oğuzlar arasında zina ve benzeri gibi kötü alışkanlıklar asla yoktu. Servetlerini yılkılar, koyun sürüleri, develer ve sığırlar oluşturuyordu. At binit, deve yüklet olarak kullamlyordu. Evlenmelerde başlık verme geleneği yaygındı. Oğuzlar kağanlarına Yabgu, komutanlanna Sü-başı, yabgu vekiline Kül-erkin adını veriyorlardı, işlerini kurullarda keneşme (istişare) ile çözümlemekteydiler. Ulusal yemekleri tutmaçtı. Kargı ve kılıç başlıca silahlanydı. X. yüzyıl ortalarından itibaren Oğuzlar da Müslümanlığı benimsediler. Daha sonra XI. yüzyılda siyasi bir isimlendirme olarak“Türkmen”adım taşımaya başladılar. Oğuz Yabgu Devleti'nin tarihi hakkında yeterince tarihi bilgiler yoktur. Bu nedenle Oğuzlar üzerinde Yabğulann ne derece egemen olduklan kesinlikle bilinmiyor. Ama, bilinen bir şey varsa o da Oğuz beyleri arasında sürekli bir geçimsizliğin olduğudur. Yabgu devletinin yıkılışına da bu geçimsizlik başlıca nedenlerden sayılmakta idi. İç kanşıklar nedeni ile iyice zayıflayan Oğuz Yebgu devleti, XI. yüzyılın ilk yansında doğudan gelem büyük göç dalgası ve Kıpçak boylarının çetin saldmsı sonucunda dağılmaktadır. oranca rai3H?>o>raOTu ti
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Oğuz grubu Türk dillerinin karşılaştırmalı fonolojisi
Başlık çevirisi yok
HYOJOUNG CHOİ
Doktora
Türkçe
1992
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TALAT TEKİN
- VIII. ve X. asırlar arasında Türkistan coğrafyasında Oğuzlar
Oghuzs in the geography of Turkestan between VIII. and X. centuries
ÇETİN KAYA
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Ermeni Aşot Krallığı ve Bizans ile ilişkileri
Armenian Ashot Kingdom and relations with Byzantine
DİLEK KIZTANIR