Öğretmen adaylarında kişi-durum yaklaşımı bağlamında yardım etme davranışı, empati ve düşünme stilleri ilişkisi ve bu değişkenlerin bazı psikososyal değişkenler açısından incelenmesi
The Relationship between helping behavior tendency, empathy and thinking styles of prospective teachers in term of person condition trend and investigation of these variables according to some psychosocial variables
- Tez No: 117039
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. GÜNUR BAYEZİD IŞIKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 475
Özet
ÖZET Bu araştırmanın amacı, öğretmen adaylarının bireysel farklılık değişkeni olarak düşünebileceğimiz düşünme stilleri, empati düzeyleri ve yardım etme eğilimleri açısından farklılaşıp farklılaşmadıkları ve bu değişkenlerin birbirleriyle ve bazı psikososyal değişkenlerle ilişkisinin ortaya konulmasıdır. Araştırmaya D.E.Ü.B.E.F.' de 2002 bahar döneminde öğrenimlerini gören 402 (248 kız, 154 erkek) 3. ve 4. sınıf öğrencisi katılmıştır. Öğrencilerin düşünme stillerini ölçmek için, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları daha önce Buluş (2000) tarafından yapılan Rasyonel-Yaşantısal Düşünme Stilleri Ölçeği (Epstein ve ark., 1996) ; yardım etme eğilimlerini ölçmek için, Yardım Etme Yönelimi Ölçeği ( Helping - Orientation Questionnaire, Romer ve ark., 1986) ve empati düzeylerini ölçmek için Kişiler Arası Tepkiverme Ölçeği (interpersonal Reactivity Index, Davis,1980) kullanılmıştır. Son iki ölçek bu çalışma için Türkçe' ye çevrilmiş, geçerlik, güvenirlik ve faktör analizi çalışmaları yapılmıştır. Bağımlı değişkenler arasındaki ilişkileri test etmek için Pearson Korelasyon Katsayısı, gruplar arasında farklılaşmanın anlamlı olup olmadığını test etmek için, varyans analizi ; farklılığın kaynağını belirlemek için Tukey ve LSD. testleri uygulanmıştır. Ek olarak, yardım etme yönelimi ve kişiler arası tepkiverme ölçeğinin faktör yapısını ortaya koyabilmek için, temel bileşenler analizi varimax rotasyonu ile birlikte uygulanmıştır. Kişilik tiplerini belirleyebilmek için ise, öğrencilerin yardım etme yönelimi ölçeği ham puanlarını, standart puanlara çevirmek için z testi yapılmıştır. Benzer şekilde düşünce ve duyguların davranışları belirleyebildiği düşüncesinden hareketle, hangi düşünme stilinin empatiyi ve hangi empati alt boyutunun yardım davranışını öngörmede etkili olduğunu ortaya koyabilmek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. VIITüm bu analizlerden sonra elde edilen bulgular aşağıda özetlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğretmen adaylarının, yardım etme davranışı, empati ve düşünme stilleri düzeyleri hem birbirleriyle hem de bazı psikososyal değişkenlerle değişik derecelerde ilişkili görünmektedir. Araştırmadaki bağımlı değişkenler arası ilişkilere baktığımız zaman, empatinin yardım etme davranışı ile düşük düzeyde fakat anlamlı pozitif ilişkili olduğu, empatinin alt boyutlarından empatik ilginin, düşünme stilleri ile düşük, yardım etme davranışı ile orta düzeyde ve anlamlı pozitif ilişkili olduğu, empatinin alt boyutlarından perspektif almanın yardım etme davranışı ve rasyonel-analitik düşünme stili ile orta düzeyde pozitif ilişkili olduğu, empatinin alt boyutlarından olan kişisel sıkıntı duygusunun rasyonel düşünme stili ile negatif anlamlı ilişkili olduğu gözlenmiştir. Bağımlı değişkenlerin bağımsız değişkenlerle ilişkisine yönelik bulgularda empati,yardım etme davranışı ve düşünme stillerinin bazı psikososyal değişkenlere göre farklılaştığı gözlenmiştir. Bu bağlamda,empatinin cinsiyete, öğrenim görülen alana, kişisel değer yönelimine, sorumluluk düzeyine göre değiştiği ve ayrıca empatinin alt boyutlarından olan empatik ilginin, toplumsal yaşama uyum düzeyine göre ; perspektif almanın yakın arkadaş sayısı, problemlerle başa çıkma düzeyi, toplumsal yaşama uyum düzeyine göre değiştiği ; kişisel sıkıntı düzeyinin problemlerle başa çıkma yeterlik düzeyine göre farklılaştığı gözlenmiştir. Benzer şekilde, yardım etme davranışı eğiliminin öğrenim görülen alana, yaşamın çoğunun geçirildiği yerleşim birimi, yakın arkadaş sayısına, diğer insanlara güven düzeyi, gönüllülük aktivitelerine katılma düzeyi, kişisel değer yönelimi, sorumluluk düzeyi gibi değişkenlere göre farklılaştığı gözlenmiştir. VIIIAyrıca, düşünme stillerinin bağımsız değişkenlerle ilişkisine yönelik olarak, rasyonel düşünme stilinin öğrenim görülen alan ve diğer insanlara güven düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı, sezgisel düşünme stilinin ise problemlerle başa çıkma düzeyine göre farklılaştığı gözlenmiştir. Ek olarak, kişilik tipleri -empati ve kişilik tipleri -yardım etme davranışı ilişkisine baktığımız zaman ; kişilik tiplerinin empati ve yardım etme davranışı düzeyi açısından.001 düzeyinde farklılaştıkları gözlenmiştir. Araştırma bulgularına göre digergam tiplerin empati ve yardım etme puan ortalamalarının diğer tiplere göre yüksek olduğu ve gruplar arası farklılıkların anlamlı olduğu görülmüştür. Öğretmen adaylarının kişilik tipleri yüzdelerine baktığımız zaman, adayların % 40'mın alturistik (digergam)tip, %26'sının alıp-verici tip, %14'ünün kendine yeten tip ve %20'sinin bencil tipi temsil ettiği gözlenmiştir. IX
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The purpose of this research was to investigate whether prospective teachers differ with thinking styles,the level of empathy and helping tendency. In addition^ tried to investigate whether there is a relationship between these variables and some psychosocial variables. Four hundreds two students who were 248 girls, 154 boys participated from Dokuz Eylul University Buca Education Faculty at the third and fourth grade levels. Ratıonal-&!p^ıW''al Thinking &4
Benzer Tezler
- Matematik öğretmeni adaylarının geometrik düşünme alışkanlıklarını geliştirmeye yönelik tasarlanan öğrenme ortamının değerlendirilmesi
The evaluation of the learning environment designed for improve the geometric habits of mind of mathematic pre-service teachers
BUKET ÖZÜM BÜLBÜL
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT GÜVEN
- Öğretmen adaylarının ahlaki olgunluk düzeyleri ve özyeterlilik algılarının incelenmesi
Exami̇nati̇on of pre-servi̇ce teachers' moral maturi̇ty levels and self-effi̇cacy percepti̇ons
MEHTAP BERBER KOZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİNAN BOZKURT
- Pandemi dönemi meslek liselerinde uygulamalı derslerin uzaktan eğitim sürecinde incelenmesi
The research of the applied courses in the process of distance learning in vocational high schools during the pandemic period
GÜLŞEN LAÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimBahçeşehir ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Planlaması Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇELİK
- İlköğretim fen bilgisi ve matematik öğretmenliği lisans öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin geliştirilmesi
Improving science and mathematics pre-service teachers' conseptions of nature of science
SEDA ÇAVUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Bilim ve TeknolojiAbant İzzet Baysal Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİHAL DOĞAN
- Teknoloji destekli ortamda matematiksel modelleme problemlerinin çözüm süreçlerinin analiz edilmesi: Yaklaşım ve düşünme süreçleri üzerine bir açıklama
Analysing mathematical modelling problems solving processes in the technology-aided environment: An explanation on approaches and thought processes
ÇAĞLAR NACİ HIDIROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESRA BUKOVA GÜZEL