Heykelde özne-nesne
The Subject-object in sculpture
- Tez No: 117230
- Danışmanlar: PROF. DR. AYTAÇ KATI
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Heykel Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
11 SANATTA YETERLİK TEZ OZU HEYKELDE ÖZNE-NESNE Nurbiye UZ Heykel Anasanat Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eylül 2002 Danışman: Prof. Aytaç KATI Özne, bilen varlık, bilme gücüne sahip ve iradesi olan insan; nesne ise, üzerinden fikir üretilen, öznenin bilmesine konu olan, düşünen özneye karşılık düşünülen şey olarak tanım bulur. Bu kavramlar, heykel içinde ve heykelle birlikte değerlendirildiğinde sözcük anlamlarından farklı olabilecek sonuçlar çıkmaktadır. Bu kavramlarla, özne-nesne, öznel-nesnel, öznellik-nesnellik, öznel-nesnel realite ve ide vb. açılımlarıyla insan-heykel iletişim şekli belirlenmektedir. İnsanlaşma sürecinin başlangıcından bu yana, özne-nesne kavranılan, insanın kendisi ve aklı üzerindeki bilgilerine, gelişimlerine, insanın dünyadaki yerine, ilişkilerine, bilincin ve sanatsal bilincin gelişimine ve bilgiye dayalı olarak değişmekte ve gelişmektedir. Sanat yapan varlık olarak insan, bu sayede doğaya üstünlük kurmaya çalışmakta, nesnelere yeni biçimler vererek hakim olma çabasındadır. Binlerce yıllık çalışma faaliyetlerinin sonunda sanat, içinde bulunduğumuz dünyanın estetik bir biçimde kavranılmasının, insanın yaratıcı imgeleminin, fikirlerinin ve duygularının nesne olarak somutlaştırmasını olanaklı kılmıştır.Ill En eski dönemlerde mağara duvarlarında görülen sanat yapıtları, sonraları gün ışığına çıkmaya başlamış, doğadaki nesneler sembolik işaretlere, simgelere dönüşmüş, insan ilk kez kendini yaşamın, çalışmanın, üretimin öznesi olarak görmüş, üretilen sanat eserlerinde kendine de yer vermeye başlamıştır. Bu süreç içerisinde ortaya çıkan estetik ürünlerde, kendi öznelliği ve içinde bulunduğu toplumun sınırlarını aşarak diğer insanların yaşamlarını, estetik duygularım etkilemişler ve yeniden şekillenmesine neden olmuşlardır. Bu süreç içerisinde insanın bilgilerindeki gelişmeler, sanatsal bilgiyi netleştirmelerini sağlamıştır. Heykel sanatında özne-nesne; heykel-insan ilişkisinde, iç-dış algı, öznel-nesnel yaklaşımlar, duygusal-duyarlı davranmak, ontik-grup içinde değerlendirme ve empati kurmak şeklinde belirir. Bu sayede yapıt en doğru anlaşılma olanağı kazanmaktadır. Heykelin öznesi-nesnesi belirlemelerinde sanatçı; içinde bulunduğumuz dünyanın tüm varlıklarını kullanarak, yetenekleri doğrultusunda kendini nesne olarak ifade eden bir öznedir. Amacı, bir duyguyu, düşünceyi, heyecanı vb. yeni ve özgün bir biçimde somutlaştırıp başkalarıyla paylaşmaktır ve bu gereksinmeleri karşılayan aracı kişidir. Buradaki özne-nesne ilişkisi; öznenin nesne olarak yeni anlatımlar sunması şeklindedir. Yani özneyi nesneye, nesneyi özneye bağlayan, bu anlamda öznenin nesneleşmesi nesnenin özneleşmesi şeklindedir. Alıcı olarak ise, yaratılan bu yeni özneyi tarih adına yargılayan, onun yaşayabilirliliğini sağlayan, kararlar veren, onu anlayan öznedir. Yine nesneden özneye, özneden nesneye aktarımlar söz konusudur. Bir sanat nesnesi olarak heykelin kendisi ise, insanın doğaya karşı yaşama savaşı ile başlayan, plastik sanatların en eski uygulamalarındandır. Uzayda yer kaplayan üç boyutlu bu sanat nesnesi, çağlar boyunca bir araç olarak kullanılmış, dini ve mimari bağımlı gelişmiştir. Düşünsel ve biçimsel özgürlüğüne modern sanatla kavuşan heykelde, sanat üzerindeki akim önemi, yerini bilim, psikoloji, doğa, bireysel duygular ve düşüncelereIV bırakmış, yeni denemeler yapılmıştır. Heykelin nesnel değişimine en büyük etken kuşkusuz teknolojidir. Farklı malzeme kullanılarak, heykelde nesne kullanımı gerçekleşmiştir. Sanatçılar, sadece kalıcı iş yapma düşüncesinden uzaklaşıp, gündelik kullanıma yönelik eşyalar, atık maddeler, teknoloji, elektrik, ve bilgisayarla yeni denemeler yapmıştır. Yaşamsal alanlar oluşturulmuş, seyirci yapıtın içine katılarak nesnel parçası haline gelebilmiştir. Heykelin varlığında özne-nesne ilişkisi ise, sanatçının onu yaparken kendine özgü yeni bir dünya yaratmasıyla, yaşayan insan gibi ihtiyaç belirleyici olmasıyla, kendisinin de nesne kullanmasıyla görülür. Kendi özel dünyasındaki belirlemeleri, ihtiyaçları, kullandıkları, diyalogları, aynı zamanda gerçek dünyaya dönerek, gerçek özneye seslenmesiyle, onu nesneleştirmesiyle görülür.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT“THE SUBJECT-OBJECT IN THE SCULPTURE”Nurbiye UZ The Sculpture Main Branch Anadolu University, Social Sciences Institute, September 2002 Advisor: Prof. Aytaç KATI The subject is defined as the knowledgeable living creature, or the human being that has willpower and knowledge power; whereas the object is defined as the thing upon which the idea is produced, or the reflected thing in opposition to the subject that thinks, or the topic that the subject knows. Upon the evaluation of these concepts by the sculptural view, different conclusions can be drawn by their word meanings. Human-sculpture communication form is determined by these concepts, i.e. the subject-object, subjective-objective, subjectivity-objectivity, subjective and objective realities and ideas, and such expansions. Since the beginning of human existence on the earth, the subject-object concepts progress and change in accordance with the knowledge on human himself and wisdom, developments, the situation and relations of human on the earth, the improvement of the conscious and the artistic consciousness, and knowledge. The human being making artistic works tries to dominate the nature by giving new forms to the objects. After thousands years of working activities, the art provided the human's creative imagination, ideas and feelings to be made concrete as an object and conceive the world in an aesthetic way.VI The artistic compositions, those were first seen in the cave wall, later come out to be revealed, the objects in the nature transformed into the symbolic signs, and today the human started to see himself as the subject of life, work or production, and give place to himself in the artistic works. In the aesthetic works produced in this period, the human affected and reshaped the other's lives and aesthetic senses by exceeding the boundaries of the society. In this process, the developments in the human knowledge, has provided to clarify the artistic knowledge. The subject-object relation in the sculpture art appeared in different forms such as sculpture-human relations, inner-outer perceptions, subjective-objective approaches, emotional-sensitive behaviors, individual-group evaluations, and empathy. By this way, the art of work gains the possibility of most accurate comprehensibility. In the subject-object determination of the sculpture, the artist in accordance with its artistry is a subject defining itself as an object by using every existence in the world. Its aim is to make a feeling, a thought, an excitement etc. concrete in an original way and share with others; it is the intermediary fulfilling these expectations. The subject- object relation at this point is in the form of presenting new expressions by the subject as an object. In other words, it is the objectivity of the subject and the subjectivity of the object that ties the subject to the object and the object to the subject relatively. As a receiver, it is the subject that judges this new subject in the name of history, decides, and provides its livability and understanding. Once again, it is relevant to the transfers from the object to the subject and from the subject to the object. The sculpture itself as a work of art that begins with the living war of the human against the nature is one of the oldest applications of the plastic arts. This three- dimensional art object is used as a means for centuries and has developed related to religion and architecture.vu In the sculpture attaining its intellectual and formal freedom with modern art, the importance of intelligence on the art has substitute for the science, psychology, nature and feelings, and new experiments are accomplished. Certainly, the greatest factor for the objective change of the sculpture is the technology. By using different materials, the usage of the object in the sculpture is realized. The artist, far away from the idea that only aims to make permanent work, has made new trials with the daily used goods, waste materials, the technology, the electricity, and the computer. The vital areas are formed, and the spectator has become an objective part of the art of work by involving into it. The subject-object relation in the sculpture itself as an art of work is considered as the artist creates an original and particular world while working on it, by determining the necessities as a living creature, and by using the object itself as well. Its determinations, necessities, and dialogues on its own world are seen as it calls the real subject by returning the real world at the same time and transforming it to an object.
Benzer Tezler
- XX. yüzyıl heykel sanatında sanatçı-nesne ilişkisi
The relationship of artist-object in XX. century sculpture
MUHAMMET HANİFİ ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Güzel SanatlarAtatürk ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ALİ MURAT AKTEMUR
- Heykelde hazır nesne algısı ve dönüştürme üstüne uygulamalı araştırmalar ve bir sergi
Applied studies on the perception of readymade and metamorphosis in sculpture and an exhibition
DERYA BARAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2013
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. SEVGİ AVCI
- Mekan yanılsamasından resim yüzeyine espas
Space, from illusion to the surface of the painting
DERYA ÜLKER
- Heykelde deformasyon
Deformation on sculpture
METİN ŞEN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2003
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURHAN ÇETİN
- Araştırma ve uygulama sürecinde kütle-yüzey ilişkisi
Mass-surface relationship in the process of research and practice
MELİH APA
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜMTAZ DEMİRKALP