Nurullah Ataç'ın eleştiri pratiğinde uygarlık sorunu
The Problematic of westernization in Nurullah Ataç's criticism praxis
- Tez No: 117404
- Danışmanlar: PROF. DR. TALAT SAİT HALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Uygarlık, Modernlik, Eleştiri, Nurullah Ataç, Civilization, Modernity, Criticism, Nurullah Ataç. IV
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
ÖZET Modernlik, tarihsel bakımdan ilk olarak ortaya çıktığı Batı Avrupa'da bilimi ve etiği olduğu gibi, estetik alanını da önemli değişmelere uğratmıştır. Estetik sahasındaki dönüşümlerle beraber sanat, yeni anlamlar ve işlevler kazanmıştır. Sanatın bir kolu olan edebiyat ve edebiyatı çalışma nesnesi edinen yazınsal eleştiri de bu değişimlerden etkilenmiştir. Sonuçta bu gelişmeler moderniteye özgü sanat, edebiyat ve eleştiri anlayışlarının filizlenmesine vesile olmuştur. Ortaya çıkan yeni edebiyat anlayışı ve yazın eleştirisi salonları, kafeleri, gazeteleri ve dergileri kapsayan kamusal alanda serpilmiştir. Burjuvazinin mutlakıyetçi monarşiler ve aristokrat sınıfı ile giriştiği iktidar mücadelesinin araçları hâline gelen edebiyat ve eleştiri, doğuş evresinde kaçınılmaz olarak siyasallaşmıştır. Ancak, burjuvazinin iktidarını tesis etmesini takiben hem edebiyat, hem de eleştiri siyasetten bağımsızlaşmış, özerk alanlara ve uzmanlık söylemlerine dönüşmüştür. Modernleşmeyi ve Batı Uygarlığı'na erişmeyi isteyen Türkiye gibi ülkelerde geç modernleşildiği için gelişmeler Batı'dakinden farklı rotalar izlemiştir. Batı Uygarlığı'na dahil olmayı isteyen Türkiye'nin modern bir edebiyat ve eleştiri pratiği kurmayı istemesi modernleşme çabasının sonuçlarından biridir. Bu bağlamda Nurullah Ataç, Türkçe'de Batılı anlamda bir edebiyat ve eleştiri oluşturma çabalarına uygarlaşma sorunu üzerinden yaptığı özgün katkılarla öne çıkan bir eleştirmendir. N. Ataç'ın sanat, edebiyat ve eleştiri anlayışı, modernist estetik ve sanat kuramından etkilenmiştir. N. Ataç, Türk Ulusu'nun Batı Medeniyeti'ni benimsemesi ve uygarlığa erişmesini önleyebilecek her engeli aşması gerektiğini belirtir. Bu yüzden sanatın, edebiyatın ve daha genel olarak hayatın Batı Uygarlığı'nın emrettiği biçimde düzenlenmesini talep eder. Bu yolda halk da dahil olmak üzere hiçbir kesim ya da toplumsal katmana taviz verilmemesi gerektiğini vurgulamıştır. N.Ataç, bu yaklaşımıyla kendine özgü bir konuma sahip olmuştur.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Modernity, which occurred first in Western Europe, paved the way for important changes in the area of aesthetics. Through the transformation that happened in the area of aesthetics, arts gained new contents and functions. As a matter of fact, these developments led to the emergence of specific notions for art, literature and literary criticism rooted in modernity. This“new”literature and literary criticism grew in the public sphere including salons, cafes, newspapers and periodicals. Following the establishment of the bourgeoisie's power, both literature and literary criticism became independent of politico-cultural struggle and turned into a special discourse and autonomous area. In countries like Turkey, the flow of these developments followed different routes. The ruling elites of Turkey tried to create a Westernized literature and literary criticism. In this context, Nurullah Ataç is one of the critics who made genuine contributions to those efforts by evaluating many aspects of the Westernization problematic. N. Ataç's understanding of art, literature and criticism was rooted in the modernist frame. He claimed that Turkish elites must throw away most of what hindered Westernization. To attain this goal, Ataç asserted that the ruling elites should not make concessions including the people and their traditions. According to him to the maximum possible extent, life and arts must be redesigned through these ideals. This outlook makes him unique and distinguishes him from the other intellectuals of his time.
Benzer Tezler
- Adnan Benk ve Türkiye'de modern edebiyat eleştirisi
Adnan Benk and modern Turkish literary criticism
NURİ AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜHA OĞUZERTEM
- Nurullah Ataç'ın Türk dili ve edebiyatı konusundaki görüşleri ile eserlerinin karşılaştırmalı incelemesi
The comparative review of Nurullah Atac's ideas and works on Turkish language and literature
ŞEYMA NUR UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKSEL ÖZTÜRK
- Nurullah Ataç'ın edebiyat eğitimindeki yeri
Nurullah Ataç's place in literature education
TUBA AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL ÇELTİK
- İ Mun-Gu ve Nurullah Ataç'ın denemeciliğinin karşılaştırmalı çalışması (Goançon ve Günlerin Getirdiği-sözden söze)
The work of compare the essay writings of I Mun-Gu and Nurullah Ataç (Gwancon and Günleri̇n Geti̇rdi̇ği̇-sözden söze)
AYŞE KALAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiKore Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HATİCE KÖROĞLU TÜRKÖZÜ
- Cumhuriyet döneminde edebi eleştiri (1939-1950)
Literary criticism during the republicera
HÜSEYİN ÖZÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OLCAY ÖNERTOY