Türkiye'de kadına yönelik kurumsal politikalar: Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin olanak ve sınırlılıkları
Institutional policies towards women in Turkey: Possibilities and limits of gender sensitive budgeting
- Tez No: 117573
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLAY TOKSÖZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 120
Özet
Bu tezin konusu, Türkiye'de henüz uygulamaya yönelik bir girişimin bulunmadığı, Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçe ya da Kadın Bütçesi olarak adlandırılan konunun irdelenmesi ve Türkiye için böyle bir uygulamanın gerçekleştirilebilme imkanının sorgulanmasıdır. Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçe konusu, en geniş anlamıyla kadınların ekonomi ile ilişkisi olarak tanımlanabilecek bir çerçevede, ekonomiye yönelik feminist eleştirinin izi sürülerek irdelenmiştir. Makroekonomik politikaların temel araçlarından sayılan“ bütçe”nin kadın bakış açısıyla analizi ve cinsiyet farklarının dikkate alınması yönündeki kadın talebinin dillendirilmesi, son otuz yılın kadın hareketi gündeminde yer alan konu ve tartışmaların ulaştığı bir evre olarak değerlendirilmiştir. Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme ve bütçe analizlerinin gündeme gelmesini sağlayan sürecin, kadın emeğinin görünür kılınması yolundaki çalışmalarla başladığı söylenebilir. Kadın emeğinin denetlenmesini mümkün kılan toplumsal yapılar, kalkınma politikaları, toplumsal cinsiyetin anlamı ve patriyarka, tez konusu kapsamında ele alınmıştır. Genel olarak kadınlar tarafından yerine getirilen ve karşılığında herhangi bir ücret alınmaksızın hane içinde tüketilmek üzere üretilen ürünler için harcanan emeğin ulusal gelir hesaplamalarında dikkate alınması gerekmektedir. Bu yönelim ve gelir ve harcamaların toplumsal cinsiyeti dikkate alan bir yaklaşımla analiz edilmesi, daha etkin ve geniş toplumsal kesimlerin gereksinimlerine yanıt verebilecek bütçelerin oluşturulmasını sağlayabilecektir. Böylece ülke kaynaklarının toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak açısından etkin kullanımı söz konusu olabilecektir. Bugüne dek yirmiye yakın ülkede, özellikle uluslararası kuruluşların desteğiyle sürdürülen toplumsal cinsiyete duyarlı bütçe analizleri ile mali politikalardan hangi grupların fayda sağladığı ve bu politikaların kadınlara, yoksullara ve diğer dezavantajlı gruplara karşıt bir eğilim taşıyıp taşımadığı bilgisini ortaya çıkarmak mümkün olabilmiştir. Türkiye'de toplumsal cinsiyete duyarlı bütçe analizinin yapılabileceği uygun ortamın yaratılmasında, toplumsal cinsiyete ilişkin anaakım politikaların, tüm plan ve programlara hakim kılınması için ulusal koordinasyonu sağlamakla görevli olan Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, önemli role sahiptir.
Özet (Çeviri)
The subject of this thesis is to review of the subject named as Gender Sensitive Budget or Woman Budget of which, in Turkey, there is not any initiative towards the implementation yet and to examine its possibilities for Turkey. The subject of Gender Sensitive Budget is considered as relations of the women with the economy and assessed through the feminist critics towards the economy. The gender sensitive analysis of the budget which is one of the main tools of the macroeconomic policies and the demand of the women on being considered of gender differences in budgeting is a stage that has been reached by the women movements in last thirty years. The process that brings about the issues of gender sensitive budgeting and budget analysis to be put in the agenda starts with the studies on rendering the woman's labour visible. Social structures that provide possibility of controlling the woman's labour, development policies, the meaning of the gender and patriarchy are covered within the subject of the thesis. The unpaid labour spent for the products that are produced by the women in the household for domestic consumption should be taken into consideration in accounting the national budgets. This tendency and the analysis of the national products and expenditures by gender sensitive approach will allow preparation of more effective budgets in terms of covering the needs of larger social sections. Thus, the realisation of the effective usage of the national resources in terms of gender equality will be possible. Up to the these days, especially via the studies on gender sensitive analysis of the budgets which have been conducted with the support of the international agencies, it was possible to reveal the information in only about twenty country about which groups has been benefited from the national financial policies and if these policies have had any negative tendencies towards the disadvantageous groups such as women, poor, etc. in the society. The General Directorate of Status and Problems of Woman that is responsible for national coordination for mainstreaming gender policies in national plans and programs, has an important role on establishing appropriate environment in which gender sensitive budget analysis could be conducted. ?'/'?'"ffl^-
Benzer Tezler
- State and civil society relation in Türkiye: The case of women csos
Türkiye'de Devlet ve sivil toplum ilişkisi: Kadın örgütleri örneği
TUNA YÜCEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYÇA ERGUN ÖZBOLAT
- Historical representation of women in leadership: A mixed-method analysis of enablers and barriers of women's progression in higher education
Kadınların liderlikteki tarihi temsili: Kadınların yükseköğretimde ilerlemelerini kolaylaştıran ve engelleyen faktörlerin bir karma yöntem analizi
ÖZLEM BAYKAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. MERVE ZAYİM KURTAY
- Monetary and multidimensional poverty analysis for the period 2003-2022 in Türkiye
Türkiye'de 2003-2022 dönemi için parasal ve çok boyutlu yoksulluk analizi
MUHAMMET EMRE BİLGİÇ
Doktora
İngilizce
2025
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. QUENTİN XAVİER MARİN STOEFFLER
- Beyond the clinic: A psychosocial politics of queer* trauma and LGBTİ+ mental health in Türkiye
Kliniğin ötesinde: Türkiye'de queer* travma ve LGBTI+ ruhsağlının psikososyal politikası
İLKAN CAN İPEKÇİ
Doktora
İngilizce
2024
AntropolojiSabancı ÜniversitesiToplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİBEL IRZIK
- Kadın yoksulluğunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Güney Avrupa refah rejimi üzerine bir uygulama
Identifying factors affecting women's poverty: An application to the Southern European welfare regime
ECEM KILIÇKARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMersin ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA YEŞİLKAYA