Azerbaycan petrollerinin uluslararası politikadaki önemi ve Türkiye
The Importance of Azerbaijanian oils in international politics and Turkey
- Tez No: 117651
- Danışmanlar: PROF. DR. HASAN KÖNİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
XIX yüzyılın ikinci yansında stratejik enerji kaynağı olarak kömürün yanı sıra petrol de kullanılmaya başlanmıştır. Bu şekilde petrolün enerji kaynağı olarak ikinci derecede önem kazanması üzerine ilkel usullerle üretilen Baku petrolleri Rusya ve Batılı petrol şirketleri (Nobeller, Rothschild) tarafından endüstriyel anlamda işletilmeye başlanmıştır. Bu ilk dönemde Baku petrol yataklarının işletilme kurallari Rusya tarafından belirlenmiştir. 1981 'de Baku dünyada en çok petrol üretimi yapılan bölge haline gelmiştir. Bu şekilde Baku petrollerinin ön plana çıkması ve önem kazanmasıyla Kafkasya'da siyasi, iktisadi ve stratejik anlamda“Büyük Oyun”başlamıştır. 1917-1991 yıllan arasında Baku petrolleri Sovyetler Birliği'nin tekeli altında kalmıştır. Bu dönemde Baku petrolleri uluslararası arenada yani petrol diplomasisinde fazla bir önem arz etmemiştir. 1991 'de Azerbaycan'ın bağımsız olmasıyla Baku ve Hazar petrolleri“Büyük Oyun”da tekrar yerini almıştır. Bu tarihten sonra Baku ve çevresindeki petrol ve doğalgaz yataklarını işletmek ve pazarlamak Azerbaycan için kalkınmanın ve Rusya'nın etkisinden kurtulmanın en önemli ön şartı olarak kabul edilmiştir. 1991 'den sonraki Baku petrolleriyle ilgili gelişmeler tezimizin ana konusunu oluşturmaktadır. Tezin birinci bölümünde Çarlık ve Sovyetler Birliği dönemindeki Baku petrollerinin durumu ele alınmıştır. Bu dönemde Baku petrollerinin“Büyük Oyun”a dahil olduğu, dolayısıyla Rusya-İngiltere-Almanya gibi büyük güçlerin arasında rekabeti başlattığını görüyoruz. 167ikinci bölümde, 1991 'den sonra Azerbaycan'ın sahip olduğu petrol ve doğalgaz kaynaklarının işletilmesi, nakli ve pazarlaması sorunları; Hazar Denizi'nin hukuki statüsü; erken ve ana üretim nakil hatlarının geçtiği güzergahlardaki problemleri; büyük devletlerle, bölge devletlerinin politikalari incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise, Türk Azerbaycan ilişkileri; petrolün nakliyle ilgili Türkiye'nin politikaları; özellikle Bakü-Tiflis-Ceyhan ana üretim boru hattının (main export line) yapımıyla ilgili meseleler açıklanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, siyaseten çözüme kavuşmuş gibi görünen Bakü-Tiflis-Ceyhan ana üretim hattının yapımı Türkiye'nin müzakere gücüne, diplomatik yeteneğine, dolayısıyla petrol şirketlerinin ikna edilerek, finansal kaynağın bulunmasına bağlı olduğu görülmüştür. 168
Özet (Çeviri)
ABSTRACT In the second half of the nineteenth century, petrol started to be used along with coal as a strategic energy resource. Thus, when petrol had the importance as a secondary resource of energy, the petrol in Baku which was being produced in primitive ways started to be utilized in an industrial way by Russian and western petrol companies, such as Nobels and Rothschild. During this period, the utilization of the rules of Baku petrol resources were established by Russia. In 1981, Baku became the region where petrol was produced the most. Thus, the“great game”has started in the Caucasian region with the discovery of Baku petrol reserves. The monopoly of utilizing the Baku petrol reserves was Russia's during the years 1917-1991. During this period the Baku petrol reserves did not draw much attraction in the international arena, or that is to say“in the petrol diplomacy.”In 1991, with Azerbaijan's independence,“the great game”took place again. Afterwards, it was acknowledged as the utmost preliminary rule that the utilization and the marketing of the petrol and the natural gas of Baku must be for Azerbaijan's development and without Russia's earlier management. The development after 1991 of the Baku petrol reserves is the main subject of this thesis. The first part of the thesis dwells upon Baku Petrol during the Czarist regime and the period. It is observed that there is a competition going on between Russia, England, Germany regarding the Baku Petrols. The second part of this thesis examines the management of Azerbaijan's petrol after 1991 and natural gas management, transportation, and the legal status of 169the Caspian Sea, the problems of the early and main production transportation routes, the policy of the Great Powers and the nations in the vicinity. The third part of the thesis tries to research Turkish- Azerbaijan relations, the Turkish policy regarding the transportation of petrol, especially the problems regarding the construction of the Baku-Tiflis-Ceyhan main export line. In conclusion, the construction of the Baku-Tiflis-Ceyhan main pipeline, which seems to have been resolved politically, depends on Turkey's power of negotiation and diplomatic ability, that is, the ability of finding the financial investment by convincing the petrol companies that this investment is really a very good investment in the long run. T*TOfr:^' -^ ''M»/.VT7.
Benzer Tezler
- Azerbaycan ve Türkiye'nin 1991-2022 yılları arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerinde Hazar Denizi'nin önemi
The importance of the Caspian Sea in the political and economic relations of Azerbaijan and Turkey between 1991-2022
MAHAMMAD ALAKBAR-ZADA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Uluslararası İlişkilerİstanbul Aydın ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM MURAT KASAPSARAÇOĞLU
- The State Oil company of The Azerbaijan Republic (SOCAR) and its European regional partnerships: 1992-2015
Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve SOCAR'ın Avrupa bölgesel yatırımları: 1992-2015
CEMİLE ASKER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
EnerjiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY FIRAT TANRISEVER
- Turkish, Iranian and Russian policies regarding the Azeri oil
Azeri petrollerine ilişkin Türk, İran ve Rus politikaları
PINAR ARAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELİHA ALTUNIŞIK
- Azerbaycan ve Kazakistan petrolleri ve bölgesel politikaya etkisi
The Influence on regional policy the oils of Azerbaijan and Kazakhstan
ASSEM NAUSHABAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REFET YİNANÇ
- Azerbaycan petrollerinin ekonomik ve siyasal açıdan değerlendirilmesi
The Interviewing of Azerbaijan oils in economic and politic ways
ELÇİN NEVRUZOV