Formül nazariyesi ve Koblandı Batır Destanı'ndaki formüller
Oral theory and oral telling of epic poem Qoblandı Batır
- Tez No: 120524
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. F. AHSEN TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 306
Özet
297 ÖZET Kazak halkına ait halk edebiyatı mahsulleri içinde destanların ayrı bir yeri vardır.“Formül Nazariyesi ve Koblandı Batır Destanındaki Formüller”adlı çalışmamızda Kazak halk edebiyatında önemli yer tutan, kahramanlık destanlarından biri olan Koblandı Batır destanı üzerinde durduk. Öncelikle Kazak Türklerinin destancılık geleneği ve Kazak folklorunun önemli verimleri olan jırların ortaya çıkışı, tasnifi ve onların derlenmesi, incelenmesi hakkında bilgi vererek giriş yaptık. Kazak destan anlatım geleneğinde kahramanlık destanlarım en güzel şekilde terennüm eden ve geleneğin temsilcileri olan akınlar ve jıravların vazifelerinden, özelliklerinden bahsettik. Ayrıca Kazak âşıklık geleneği, âşıkların fonksiyonları, usta çırak ilişkisine de değindik. Kazak halkının zengin destanlarından biri olan Koblandı Batır destanının tarihçesi ve nüshalarından bahsettik. Bildiğimiz gibi destan sözlü edebiyat verimi olduğundan dolayı birçok kalıp ifadeler, klişeler, tekrarlar içermektedir. Sözlü şiir yapısı üzerine ilk önce Milman Parry ve Albert Lord tarafından Güney Slav metinleri bir araya getirilerek araştırma yapılmıştır. Parry ve Lord sözlü edebiyatın yapısını ihtiva eden, aynı zamanda kalıp çözümleme yöntemi olarak nitelendirilen bu nazariyeyi Formül Nazariyesi olarak adlandırırlar. Formül Nazariyesi, sözlü anlatım geleneğinde belli formüllere dayanılarak söyleyici tarafından sık sık tekrarlanarak söylenen eserlerin yapısını açıklamaktadır. Aynı zamanda bu nazariye bize yazılı olarak ulaşan sözlü edebiyat ürünlerinin ortaya çıkışım anlatmaktadır. Ayrıca halk dilinin esas unsuru olan formüller, destan söyleyicinin destan söyleme ve ezberleme işini kolaylaştırmaktadır. Onlar söyleyicinin kabiliyetini göstermekte ve taşıdığı anlamlarla esere ayrı bir estetik kazandırmaktadır. Koblandı Batır destanının dil, şekil ve üslup bakımlardan tahlili incelemesi yapıldı. Koblandı Batır destanındaki formülleri bulduk ve onları anlam, yer, dil bakımından tasnif ettik.298 Böylece epos dilinin formül yapısının Kazak destanlarında da muhafaza edildiğini gördük.
Özet (Çeviri)
299 ABSTRACT Epic poems has a crucial importance to Kazakh folk literary works. In our study of“Oral Theory and Oral Telling of Epic Poem Qoblandi Batir”we dwell upon one of the heroic epic poem Qoblandi Batir, which is highly valued among Kazakh folk literature. First of all, we tried to shed some light on Kazakh Turks oral telling custom of epic poems, coming into existence, classification and selectin, investigation of jirs, which has weight in Kazakh folklore. Obligation, characteristics of Akın, Jirau, best tellers and representatives of Kazakh oral telling custom of heroic epic poems, are mentioned. Besides, we dealt with jirau's custom, jırau' s function, master and apprentice relationship. The history and copies of Qoblandi Batir epic poem, one of the best epic poems of Kazakh nation, were studied. It is known that epic poem is one of the main part of oral literature, so it includes pattern expressions, cliches and repetition of words. Oral poetry was originally studied by Milman Parry and Albert Lord, who held investigation together of South Slav texts. Parry and Lord called this theory, containing the structure of oral literature, solving cliches methodology at the same time, as Oral Theory. Oral Theory, based on definite formulas in oral telling, clarifies frequently repeated and told poems structure. This theory, at the same time, explains how oral litarature, which reached us in written style, come to life. Besides, oral formulations being fundamental elements of nation's language, facilitates telling and memorizing abilities of epic poem tellers. They show tellers competence and merits the epic poems with exceptional aesthetitics through meaning it bears. Qoblandi Batir epic poem language manner and it was investigated from the point of view the style it has. We found some formulations in Qoblandi Batir epic poem and classified them by meaning, place and language. Thus, we made sure that formulation structure in Kazakh epic poems was preserved in literature. «&&**
Benzer Tezler
- Erdal Erzincan'ın bağlama açışlarının teknik ve müzikal analizi, bağlama eğitimine yönelik egzersizlerin oluşturulması ve öğrenci başarısına etkisi
Technical and musical analysis of Erdal Erzincan's baglama openings, creation of exercises for baglama education and its effect on student success
AHMET AKIN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN SERDAR ÇAKIRER
- Bir siyaset teorisi olarak velâyet-i fakîh: Âyetullah Humeynî örneği
Walayet-e faqih as a political theory: The case of Ayatollah Khomeini
GÜRKAN BİÇEN
Doktora
Türkçe
2022
Siyasal BilimlerSakarya ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER İSKENDEROĞLU
- Perde, figür ve makam nağmesi temelli öğretim yönteminin bağlama icrasına ve makam algısına etkisi
The effect of pitch, figure and makam melody based teaching method on bağlama performance and makam perception
HAKAN AYKURT
- Türk müziği nazariyatı ve solfej dersinin geleneksel meşk sistemi ile uygulanabilirliğine dair eğitimci görüşlerinin incelenmesi
Examination of educator views on applicability of Turkish music solfege and theory lesson with traditional mesk system
HASAN HÜSEYİN POYRAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAfyon Kocatepe ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ÇAĞHAN ADAR
- Geleneksel Türk sanat müziği dersinde dizgeli öğretim yönteminin öğrenci erişisine ve kalıcılığa etkisi
The effect of systematic instruction method on the achievements and permanence of students in traditional Turkish art music
ABDURRAHİM CAN ELDEMİR
Doktora
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiMüzik Bilimleri Bölümü
PROF. DR. GÜLÇİN YAHYA KAÇAR