Ders kitaplarında cinsiyetçilik: İlköğretim ders kitapları üzerinde yapılmış bir içerik çözümlemesi
Sexism in textbooks: A content analysis on primary school Turkish textbooks
- Tez No: 125096
- Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT TEZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
101 Öz Bu araştırmada, toplumsal yaşamdaki cinsiyetçiliğin, ders kitaplarına nasıl ve hangi boyutlarda yansıdığı sorusundan yola çıkılmıştır. Araştırmanın temel amacı, çocukların eğitim sürecinin ilk yıllarında karşılaştıkları ders kitaplarında yer alan resimlerdeki yetişkin ve çocuk figürlerin, kimlerle birlikte gösterildiklerini, eylemlerini, içinde bulunduktan mekanları ve bağlantıda oldukları nesneleri, araştırma için oluşturulmuş kategorileri kullanarak, cinsiyetlerine göre belirlemek ve incelemektir. Aynı kitapların metinlerindeki, ana karakter ve yan karakterler de, yine cinsiyet açısından incelenmektedir. Bu temel amaç çerçevesinde, kitapların resimlerinde yer alan çocuk ve yetişkin figürleri,“en çok kimlerle birlikte, hangi eylemlerde bulunurken, hangi mekanlarda ve ne tür nesnelerle bağlantı içerisinde gösterilmektedir?”ve kitapların metinlerinde ana karakterler ve yan karakterler en çok hangi cinsiyettendir?“ gibi sorulara yanıt aranmıştır. Ayrıca kitapların metinlerindeki söylem, araştırmanın temel sorunsalı bağlamında çözümlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada, ilköğretimin ilk beş yılında, MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının onayıyla, MEB 'e bağlı ilköğretim okullarında okutulmasına karar verilen Türkçe ders kitapları arasından seçilen toplam 88 kitap incelenmiştir. Araştırmada, toplumsal bilimlerde yaygın olarak kullanılan ”içerik çözümlemesi" yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler, frekans, yüzde ve kay-kare bağımsızlık testi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, incelenen ders kitaplarının resimlerindeki çocuk ve yetişkin figürler, toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılara uygun mekanlarda,102 kişilerle, nesnelerle ve eylemler içerisinde gösterilmektedir. Kitapların metinlerinde ana karakterler çoğunlukla erkektir. Metinlerdeki söylem de cinsiyete ilişkin kalıpyargıları yansıtmakta, kadınları yalnızca eş-anne rolleriyle ev içerisinde, erkekleri ise daha geniş roller içerisinde tanımlamaktadır.
Özet (Çeviri)
103 Abstract The main purpose of this study is to examine and determine the subjects of adult and child figures in the pictures of textbooks that are used in the primary schools, concerning the cases of with whom they are showed, their actions, the places in which they are showed and the objects with which they contact. The main and the secondary characters in the texts of the same books are also examined. Within this perspective of this main purpose, the questions that seek to be answered are mostly with whom the child and adult figures are showed, what do they perform in action, where are they showed in, which objects do they contact with in the pictures and which sex do the main and secondary characters belong to in the texts in the books. For this investigation, 88 textbooks are chosen among the textbooks for Turkish course that are decided to use during the first five years of the primary education at the schools that are dependent on Ministry of National Education. The method of“content analysis”used in social sciences widespreadly is used for this study. The acquired data are analyzed by using the frequency, percentage and chi-square independence test. At the end of the study the acquired data show that the places in which the child and adult figures are showed, the individuals and objects with which they contact and they perform are very suited to gender stereotypes in the pictures in the examined textbooks. The consequences104 of this study show that the main character of the texts in the books are mostly men and the discourse of the texts reflects the gender stereotypes by describing women only with wife- mother roles in domestic area and by describing men within more extended roles.
Benzer Tezler
- Sexism in language coursebooks a study on gender representations in the visuals of the primary and secondary education English coursebooks
Ders kitaplarında cinsiyetçilik: İlköğretim ve ortaöğretim İngilizce ders kitaplarındaki resimlerdeki cinsiyet temsilleri üzerine bir çalışma
AYŞE SELMİN SÖYLEMEZ
Doktora
İngilizce
2010
Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDAN ERSÖZ
- Ders kitaplarında cinsiyetçilik ve öğretmenlerin cinsiyetçilik algılarının saptanması
Sex differences in the lesson books and determining the sex perception of the teachers
HATİCE TEZER ASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN ARSLAN
- Ders kitaplarında cinsiyetçilik: Ortaokul matematik ders kitapları üzerine bir içerik analizi
Gendering in the course books: An analysis of content on the secondary mathematics course books
EMİNE ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUZİYE AYŞE BALCI KARABOĞA
- 1928'den 1994'e ders kitaplarında cinsiyetçilik
Başlık çevirisi yok
FİRDEVS HELVACIOĞLU (GÜMÜŞOĞLU)
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Sosyolojiİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECLA ARAT
- The Representation of Turkish females and males in reading materials and their use by Turkish primary school students
İlkokul kitaplarında kadın ve erkek cinsi için belirlenen roller ve bu rollerin Türk ilkokul öğrencilerinin dil üretimine yansıması
NAZLI BAYKAL
Doktora
İngilizce
1999
DilbilimHacettepe Üniversitesiİngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OYA KÜLEBİ