Geri Dön

Hasırizade Mehmed Elif Efendi' nin hayatı, eserleri ve tasavvufi görüşleri

The life, works and sufi way of Hasırizade Mehmed Elif Efendi

PDF İndir

  1. Tez No: 126360
  2. Yazar: HÜSEYİN KURT
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 398

Özet

Hasırîzâde Mehmed Elif Efendi (1266/1850-1345/1927), Osmanlı son dönem mutasavvıflarından biri olup, İstanbul Sütlüce'de bulunan Hasırîzâde Sa'dî Tekkesi'nin son şeyhidir. Sa'diyye, Mevleviyye ve Şâziliyye tarikaüarmdan icazet ve halifelikler almıştır. Aynı zamanda mesnevîhan olan Mehmed Elif Efendi, 1907-1911 yıllan arasında Meclis-i Meşâyih başkanlığını da yürütmüştür. Şâir ve hattatlığının yanı sıra, tekkenin planlarım çizecek kadar mimari bilgiye de sahip olan Elif Efendi, bütün hayatım eğitim ve öğretimle geçirmiş; Arap grameri ve Mantıktan, Darwin nazariyesine kadar çeşitli konularda birçok eser kaleme almıştır. Elif Efendi, daha çocukluk yıllarından itibaren Arapça, Farsça, Tefsir, Hadis, Tasavvuf, Kelam, Mantık gibi birçok alanda iyi bir medrese eğitimi görmüştür. Ayrıca, yaşadığı dönemin tanınmış hocalarının özel derslerine katılarak icazetler almıştır. Henüz otuz yaşında Hasırîzâde Dergâhı'na postnişîn olmuş; bu görevini, tekkelerin kapatılış tarihi olan 1925 yılma kadar, yaklaşık kırk beş yıl yürütmüştür. O, şeyhliği süresince, başta Mesnevi olmak üzere Fusûs, Fûtûhât, Şemail gibi önemli eserleri, Hadis ve diğer dinî ilimleri okutarak birçok talebe yetiştirmiştir. Onun şeyhliği süresince Hasırîzâde Tekkesi zengin bir kültür hayatına sahne olmuş, devlet adamlarından, sanatçılardan, ilim adamlarından ve halktan pek çok kimse, onun sohbetlerine katılmışlardır. Elif Efendi, Divân ve en-Nehcü 'l-kavîm dışındaki eserlerini mensur olarak kaleme almıştır. Mensur veya manzum şekilde yazılmış eserleri, o dönemin kullanılan dil özelliklerini damıtmaktadır. Aynı zamanda, yaşadığı dönemin dinî, tarihî ve sosyal olaylarına da ışık tatmaktadır. O, Osmanlı toplumunun ve bütün îslâm dünyasının her alanda durakladığı bir dönemde yetişmiş kuvvetli bir mutasavvıf ve mütefekkirdir. Bunun yarımda, edebî yönü ve şâir kimliğiyle de kültür tarihimizde temayüz etmiştir. Elif Efendi, Allah'ın varlığı ve birliği, mucize, keramet, ecel ve ölüm gibi daha çok Akâid ve Kelâma ilişkin konularda tavizsiz bir ehl-i sünnet mensubudur. Allah'ın zâtı, esması ve sıfatlan, hakîkat-ı Muhammediyye, varlık ve mertebeleri, vahdet-i vücûd, aşk ve muhabbet gibi tasavvuf düşüncesi alanına giren temel konularda ise iyi bir îbn Arabî takipçisidir. Yine, tasavvuf düşüncesinin önemli simalarından olan Mevlânâ'ya da sıkça atıflarda bulunarak fikirlerini zikretmesi, onun tefekkür boyutunu göstermektedir. 359

Özet (Çeviri)

Hasirizade Mehmed Elif Effendi (1266/1850-1345/1927) is one of the late Ottoman period mystics, and he is the last sheikh of the Hasirizade Sa'di Tekke located in Sutluce, Istanbul. He received authorization and caliphates from such orders as the Sadiyyah, Mevleviyyah, and Shaziliyyah. Being also a mesnevihan himself, Mehmed Elif Effendi held between 1907-1911 the chairmanship of the Assembly of Sheikhs as well. In addition to his achievements in poetry and calligraphy, Elif Effendi had enough architectural knowledge to draw plans for tekkes, and he devoted his whole life to learning and teaching; he penned many works in many topics from Arabic grammar to Logic, and to the Darwin theory. Elif Effendi received, starting from his childhood years, a good medresseh education is such many fields as Arabic, Persian, Koran Interpretation, Hadith, Sufism, Theology, and Logic. And, attending the classes of the prominent teachers of his days, he received authorizations from them. While he was only thirty years old, he became the head of the Hasirizade Lodge; he maintained this position of his for about forty five years until 1925, in which year the tekkes were prohibited. During his period of sheikhdom, he trained many students teaching them such eminent works as Mesnevi firstly, and Fusus, Fütuhat, Shemail, and also Hadith and other religious sciences. During his sheikhdom, the Hasirizade Tekke was the cradle of a rich cultural life, and numerous people including statesmen, artisans, scholars and the society attended his sohbets (talks). Elif Effendi wrote in prose those of his works other than Divan and en-Nehcu 'l-kavim. Works of his written in prose or verse reflect the linguistic characteristics of his period. They also pour light on the historical and social events of those days. He is a strong mystic and thinker who was nurtured in a period in which the Ottoman society and the whole Islamic world wavered in all fields. Furthermore, he is a prominent figure in our cultural history with his literary standing and poet identity. Elif Effendi is a non-compromising member of the ehl-i Sunnah in such topics related to the Doctrines and Theology as the Existence and Unity of Allah, miracles, marvels, the appointed hour of death, and death itself. He is a good follower of Ibn Arabi in such fundamental issues falling within the domain of Sufism as the Person (Zai), Names (Esma), and Attributes (Sifat) of Allah, the Truth of Muhammediyyah, existence and levels thereof, the Unity of Existence (vahdet-i vucud), Love and Affection. Again, the fact that he makes references to Mevlana, who is one of the eminent figures of the Sufi way, is a good indicator of his level of thinking. 360

Benzer Tezler

  1. Tez No

    241712

    Hasirizade Mehmet Elif Efendi, edebi kişiliği ve divanı

    The literary personality and divan of Hasirizade Mehmet Elif Efendi

    ELİF ERASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    DOÇ. DR. ORHAN KEMAL TAVUKÇU

  2. Tez No

    228754

    Hasîrîzâde Elif Efendi ve En-Nûru'l-Furkan isimli Kur'an sözlüğü (Elif ve Bâ Babları)

    The dictionary of Qur?an named Hasîrîzâde Elif Efendi and en-Nûru?l-Furkan (Elif and Bâ parts)

    ABDULLAH GÜRCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DinSakarya Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YUNUS EKİN

  3. Tez No

    357440

    Mehmed Elif Efendi ve Farsça şiirleri

    Mehmed Eli̇f Efendi and his Persian poems

    PELİN SEVAL ÇAĞLAYAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. VEYİS DEĞİRMENÇAY

  4. Tez No

    846384

    Yeni İlm-i Kelâm bağlamında Darvinizm'e yazılan reddiyeler

    Refutations on Darwinism in the context of New Science of Kalam

    RAMAZAN AKGÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Dinİbn Haldun Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET SÜRURİ

  5. Tez No

    817250

    Harîrîzâde Mehmed Kemâleddin ve tasavvuf anlayışı

    Harîrîzâde Mehmed Kemâleddin and his sufi thoughts

    SELCAN NEBİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Dinİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN KAMİL YILMAZ

Geri Dön