Türkiye Türkçesi ve Türkmencedeki atasözleri (Kavram alanları ve iletileri açısından karşılaştırmalı bir inceleme) (2 cilt)
Proverbs in Turkish spoken in Turkey and Turkoman language (A comparative study in terms of messages and conceptual areas)
- Tez No: 126366
- Danışmanlar: PROF. DR. İCLAL ERGENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçenin Eğitimi ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 454
Özet
ÖZET Çalışmada Türkiye Türkçesi ve Türkmence atasözlerinin yansıttıkları kavram alanları, oransal dağılımlarına göre karşılaştırmalı olarak ele alınmış, iki dilin anlatım yolları açısından benzer ve farklı yönleri betimlenmiştir. Çalışmada incelenen atasözleri önce iletileri açısından ele alınıp iletilerin yansıttıkları kavramlar a) çerçeve kavramlar b) bağıntılı kavramlar olarak kategorilendirilmiştir. Türkiye Türkçesi ve Türkmence atasözlerinin kavram alanlarına göre oransal dağılımı ve kullanım sıklığı saptanmıştır. Türkiye Türkçesi ve Türkmence atasözlerinin ortak benzer olanlarının da saptanmasıyla sayısal bulgulara ulaşılması da çalışmanın başka bir bölümünü oluşturmuştur. Çalışmadaki sayısal bulguların, tablolar ve grafikler şeklinde görsel sunumu sağlanmıştır. Ayrıca çalışmada Türkiye Türkçesi atasözlerine ait tüm bulgulardan yola çıkılarak Türk toplumunun dilsel adlandırma, niteleme biçimleri, yargılar ve duygu değerlerine ilişkin bulgular sunulmuştur. Çalışmanın“Karşılaştırma”(4.2) bölümünde oransal dağılım, sıralama ele alınarak söz konusu iki dilin atasözleri, anlatım yolları açısından karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Şu görülmüştür ki, her iki toplum için de Aile, Para / Mal, Hata, İnsan İlişkileri, Üretme / İş Görme ve Değer kavram alanları önemlidir. Türk ve Türkmen toplumları için atasözleri çerçevesinde dilsel adlandırmalardan hareketle ailesine, ilişkilerine son derece özenli; kişinin davranışları konusunda gözlemci, titiz; hayatın maddi yönüyle doğrudan, derin ilgili olduğu; sorunlar ve çözüm yolları konusunda bazen karamsar ama duyarlı olduğu ancak zihinsel etkinlikler ve hayatı olumlu algılayış konusunda daha az duyarlı olduğu söylenebilir. Türkiye Türkçesi ve Türkmencedeki atasözleri çerçevesinde anlatım yollarındaki farklılaşmanın yönü ile ilgili şunlar da söylenebilir : Türklerin hayatın maddi yönüyle daha ilgili, daha bireysel, daha şekilci, kamu idaresi ve kontrolü ile daha ilgili olduğu; Türkmenlerin ise insanı iyi x kötü yönleriyle tanımlamaya, insan ilişkilerine, adetlere, hayatı olumlu algılamaya yönelik alanlarda daha duyarlı olduğu söylenebilir. Ayrıca her iki toplumun da Çiftçilik, Hayvancılık gibi kavram alanlarından uzaklaşmış olduğu, aynı zamanda edilgen bir dünya görüşü içinde olmadıkları, tam tersi hayatın maddi ve sosyal yönüyle son derece ilgili, kendini tanıyan, değerlendiren aktif bir hayatı adlandırdıkları görülmüştür. 177
Özet (Çeviri)
ABSTRACT In this study, the conceptual areas reflected by the proverbs in the Turkish Language spoken in Turkey and Turkoman Language have been analyzed comparatively according to their proportional distribution, and the similar and different aspects of the two languages in their way of verbal expressions. In this study, first of all, proverbs have been analyzed in terms of their messages, then the concepts reflected by the messages have been categorized as : a) frame concepts, b) relevant concepts. The frequency of use, and the proportional distribution in terms of conceptual areas of the proverbs in the Turkish Language spoken in Turkey and Turkoman Language have been determined. Attaining numerical findings by means of determining common and variant proverbs in both languages constitutes yet another aspect of our study. Findings in our study have been presented in tables and graphics. Also, by means of depending upon all findings about proverbs in Turkish spoken in Turkey, we have brought about certain comments about the verbal naming, ways of description, judgement and emotional evaluation in Turkish society. In the Comparison Part (4.2) of the study, the proverbs in both languages have been comparatively evaluated depending on ways of description in terms of frequency in use, ordering and proportion of conceptual areas. It has been seen that, for both societies, concepts such as Family, Money / Possession, Mistakes, Relations, Production / Work and Sense of Judgement are important. When we examine the language descriptions of Turkish and Turkoman societies, we observe that they are very careful in human and family relations, observer in behaviour, deeply and directly concerned with the material side of life, sometimes pessimistic but sensitive about problems and ways of solutions, but that they are less sensitive about mental activities and positive perception of life. In addition to these, according to the different ways of expressions in proverbs in Turkish spoken in Turkey and Turkoman languages, it can be said that Turkish people are more concerned with the material side of life, more individualist, more formalist, and more interested in public management and control, whereas the Turkomans try to describe men with his good and bad virtues, and that they are more sensitive about human relations, traditions and positive perception of life. It is also observed that, both societies have become distant from such concepts as Farming and Stock Raising, and they do not have a passive world view; but on the contrary that, they are very interested in the material and social way of life, knowing and evaluating themselves very well, they display active life. 178
Benzer Tezler
- Türkmencede ve Türkiye Türkçesinde yansımalar
Onomatopeias in Turkmen and Turkish languages
RECEPMUHAMMET GELDİYEV
Doktora
Türkçe
2000
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA CANPOLAT
- Türkmen Türkçesindeki edatlarla Türkiye Türkçesindeki edatların karsılastırmalı incelenmesi
The comparative investigation from the Turkmen?s propositions and from the Turkish proposition
ÖZGÜR SEMİH BERKİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NERGİS BİRAY
- Türkmen Türkçesinde ikilemeler
Reduplications in Turkmen language
HÜSEYİN BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE TÖREN
PROF. DR. MEHMET KARA
- Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesi arasında eş seslilik ve çok anlamlılık ilişkisi
Başlık çevirisi yok
MUHAMMETMURAT SAPAROV
Doktora
Türkçe
1997
DilbilimEge ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY KARAAĞAÇ
- Türkmencede istem: Morfolojik süreçler
Valenz in Turkmen: Morphological processes
SELVİ BEDİR BAŞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimHacettepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA ASLAN DEMİR