Türk edebiyatında Arapça-Türkçe manzum lügatlar ve Sünbülzade Vehbi'nin Nuhbe'si
Arabic-Turkish poetic dictionaries in Turkish literature and Sunbulzade Vehbi's Nuhbe
- Tez No: 127811
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AKKUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
ÖZET YURTSEVEN Necmettin, Türk Edebiyatında Arapça-TOrkce Manzum Lügatler ve Sûnbübâde Vehbî'nin Nuhbe'si. Doktora Tezi, Damşman,Prof.Dr. Mehmet AKKUŞ, VI+233s. Sttnbfilzâde Vehbî, XVIII. Asır'da yaşamış bir şâir olup, Nuhbe isimli Arapça- Türkçe manzum lügatin sahibidir. Dîvân edebiyatı geleneklerine uygun olarak yazdan bu kitap, Allah'a hamd-mfinâcât ile başlamakta; Hz, Peygamberce, diğer peygamberlere, başta dört halîfe olmak üzere sahabeye ve - o zamanki geleneklere uygun olarak- devrin pâdişâhına ithaf ile övgüler içermektedir Söz konusu eserde toplam 1948 beyit bulunmakta olup, 3800 Arapça kelimenin 550 den fazla Arapça tâbir ve deyimle 175 Arapça cümlenin Türkçe karşılığı verilmiştir. Eser, yazıldığı dönemde kullanılan öztürkçe kelimeler bakımından da önemlidir. Uzun yıllar kadılık görevinde bulunduğu için Arapça'ya vukûfiyetinin yanısıra, bugün bile yerel olarak kullanılmakta olan kelimeleri eserinde kullanmakla, böylece Türkçe'ye olan hâkimiyetini de göstermiş olmaktadır. Şâir, çocukların ezberlemesini sağlamak için son derece basit bir dil kullanmış ve lügati akıcı bir üslûpla nazmetmiştir. Dolayısıyla Nuhbe, didaktik tarza güzel bir örnek teşkil etmektedir. 1-145. beyitler arasındaki mukaddime mesnevî tarzında yazılmıştır. 146-1361. beyitler arası, kasîde-gazel tarzında ve çeşitli sayılardaki beyitlerden oluşan kıt'alardan ibarettir. 1362-1932. beyitler arası ise Arapça tâbir ve deyimlerin bulunduğu bölüm olup şekil balonundan mesnevî tarzındadır.. Hâtime'de; kitabı yazış amacını zikretmekte ve devrin pâdişâhı DX Selim'i aya ve yıldızlara benzeterek göklere çıkartmaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Yurtseven, Necmettin. Arabic-Turkish Poetic Dictionaries in Turkish Literature and Sfinbfilzâde Vehbî's Nuhbe. Ph.D. Dissertation. Adviser: Prof. Dr. Mehmet Akkuş, VI+233p. Sfinbfilzâde Vehbî is a poet who lived in the XVIIIth Century and wrote a Turkish Poetic Dictionary. The dictionary, which is written in the tradition of Divan literature, begins with praising Allah, and expressing gratitude for the Prophet Muhammad, the first four Caliphs, the Companions, and in accordance with the tradition, commending the present Sultan. The work has 1948 lines which gives the Turkish translation of 3800 words, more than 550 idioms, and 175 sentences in Arabic The work is important for the original Turkish words of which was in use during the time of its compilation. The author shows his authority and competence in both Arabic and Turkish, since he worked as a judge for a long time and used words which are still employed in colloquial Turkish even today. The poet has used a very plain and fluent language so that the children may memorize the words and their meanings easily. Thus Nuhbe is a very good example in didactic style. The introduction between the fines 1-145 has the form of mesnevi. The lines between 146-1361 is written in the form of qaside-gazal; the section between 1362-1932 includes Arabic idioms and expressions in the form of mesnevi. In the final chapter, the author mentions his aim in writing the work and uses laudatory expressions for Sultan Selim HI resembling him to the moon and starts.
Benzer Tezler
- Yayaköylü Ahmed Reşîd Efendi'nin Şerh-i Nuhbe-i Vehbî adlı eseri (inceleme, metin, dizin, S.1-221)
Şerh-i Nuhbe-i Vehbî which was written by Yayaköylü Ahmed Reşîd Efendi with the name of book (survey, text, index, p.1-221)
EMEL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. KENAN ERDOĞAN
- Klasik Türk edebiyatı dönemi manzum pendnâme tercümelerinin değerlendirilmesi ve tasnifi
Evaluation and classification of verse pendnāme translations in classical Turkish literature period
NURCAN ASLAN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÜLEÇ
- Dekâyıku'l-Hakâyık: İnceleme-metin
Deqayıqul-Haqayıq
MESUT TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KAYA
- Türk edebiyatında Türkçe manzum Hilye-i Nebeviler ve Nesimi Mehmed'in Gülistan-ı Şemail'i
Turkish Hilya-i Nabavis in poetic form in Turkish literature and Nasimi Mahmad's Gulistan-ı Shamail
ZÜLFİKAR GÜNGÖR
- Tuhfetü'l - Mülûk (Tuhfe - yi Şâhidî Şerhi): İnceleme - tenkitli metin - sözlük - tıpkıbasım
Tuhfetü'l - Mülûk (The Commentary of Tuhfe - yi Şâhidî): Investigation - critical text - dictionary - facsimile
ŞEYMA NUR ZARARSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATABEY KILIÇ