Geri Dön

Türk edebiyatında Arapça-Türkçe manzum lügatlar ve Sünbülzade Vehbi'nin Nuhbe'si

Arabic-Turkish poetic dictionaries in Turkish literature and Sunbulzade Vehbi's Nuhbe

  1. Tez No: 127811
  2. Yazar: NECMETTİN YURTSEVEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET AKKUŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk İslam Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 244

Özet

ÖZET YURTSEVEN Necmettin, Türk Edebiyatında Arapça-TOrkce Manzum Lügatler ve Sûnbübâde Vehbî'nin Nuhbe'si. Doktora Tezi, Damşman,Prof.Dr. Mehmet AKKUŞ, VI+233s. Sttnbfilzâde Vehbî, XVIII. Asır'da yaşamış bir şâir olup, Nuhbe isimli Arapça- Türkçe manzum lügatin sahibidir. Dîvân edebiyatı geleneklerine uygun olarak yazdan bu kitap, Allah'a hamd-mfinâcât ile başlamakta; Hz, Peygamberce, diğer peygamberlere, başta dört halîfe olmak üzere sahabeye ve - o zamanki geleneklere uygun olarak- devrin pâdişâhına ithaf ile övgüler içermektedir Söz konusu eserde toplam 1948 beyit bulunmakta olup, 3800 Arapça kelimenin 550 den fazla Arapça tâbir ve deyimle 175 Arapça cümlenin Türkçe karşılığı verilmiştir. Eser, yazıldığı dönemde kullanılan öztürkçe kelimeler bakımından da önemlidir. Uzun yıllar kadılık görevinde bulunduğu için Arapça'ya vukûfiyetinin yanısıra, bugün bile yerel olarak kullanılmakta olan kelimeleri eserinde kullanmakla, böylece Türkçe'ye olan hâkimiyetini de göstermiş olmaktadır. Şâir, çocukların ezberlemesini sağlamak için son derece basit bir dil kullanmış ve lügati akıcı bir üslûpla nazmetmiştir. Dolayısıyla Nuhbe, didaktik tarza güzel bir örnek teşkil etmektedir. 1-145. beyitler arasındaki mukaddime mesnevî tarzında yazılmıştır. 146-1361. beyitler arası, kasîde-gazel tarzında ve çeşitli sayılardaki beyitlerden oluşan kıt'alardan ibarettir. 1362-1932. beyitler arası ise Arapça tâbir ve deyimlerin bulunduğu bölüm olup şekil balonundan mesnevî tarzındadır.. Hâtime'de; kitabı yazış amacını zikretmekte ve devrin pâdişâhı DX Selim'i aya ve yıldızlara benzeterek göklere çıkartmaktadır.

Özet (Çeviri)

ABSTRACT Yurtseven, Necmettin. Arabic-Turkish Poetic Dictionaries in Turkish Literature and Sfinbfilzâde Vehbî's Nuhbe. Ph.D. Dissertation. Adviser: Prof. Dr. Mehmet Akkuş, VI+233p. Sfinbfilzâde Vehbî is a poet who lived in the XVIIIth Century and wrote a Turkish Poetic Dictionary. The dictionary, which is written in the tradition of Divan literature, begins with praising Allah, and expressing gratitude for the Prophet Muhammad, the first four Caliphs, the Companions, and in accordance with the tradition, commending the present Sultan. The work has 1948 lines which gives the Turkish translation of 3800 words, more than 550 idioms, and 175 sentences in Arabic The work is important for the original Turkish words of which was in use during the time of its compilation. The author shows his authority and competence in both Arabic and Turkish, since he worked as a judge for a long time and used words which are still employed in colloquial Turkish even today. The poet has used a very plain and fluent language so that the children may memorize the words and their meanings easily. Thus Nuhbe is a very good example in didactic style. The introduction between the fines 1-145 has the form of mesnevi. The lines between 146-1361 is written in the form of qaside-gazal; the section between 1362-1932 includes Arabic idioms and expressions in the form of mesnevi. In the final chapter, the author mentions his aim in writing the work and uses laudatory expressions for Sultan Selim HI resembling him to the moon and starts.

Benzer Tezler

  1. Yayaköylü Ahmed Reşîd Efendi'nin Şerh-i Nuhbe-i Vehbî adlı eseri (inceleme, metin, dizin, S.1-221)

    Şerh-i Nuhbe-i Vehbî which was written by Yayaköylü Ahmed Reşîd Efendi with the name of book (survey, text, index, p.1-221)

    EMEL YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    DOÇ. DR. KENAN ERDOĞAN

  2. Klasik Türk edebiyatı dönemi manzum pendnâme tercümelerinin değerlendirilmesi ve tasnifi

    Evaluation and classification of verse pendnāme translations in classical Turkish literature period

    NURCAN ASLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL GÜLEÇ

  3. Dekâyıku'l-Hakâyık: İnceleme-metin

    Deqayıqul-Haqayıq

    MESUT TOPAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM KAYA

  4. Türk edebiyatında Türkçe manzum Hilye-i Nebeviler ve Nesimi Mehmed'in Gülistan-ı Şemail'i

    Turkish Hilya-i Nabavis in poetic form in Turkish literature and Nasimi Mahmad's Gulistan-ı Shamail

    ZÜLFİKAR GÜNGÖR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    TarihAnkara Üniversitesi

    PROF.DR. MEHMET AKKUŞ

  5. Tuhfetü'l - Mülûk (Tuhfe - yi Şâhidî Şerhi): İnceleme - tenkitli metin - sözlük - tıpkıbasım

    Tuhfetü'l - Mülûk (The Commentary of Tuhfe - yi Şâhidî): Investigation - critical text - dictionary - facsimile

    ŞEYMA NUR ZARARSIZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ATABEY KILIÇ