Geri Dön

Sosyal problem çözme envanteri (revize edilmiş formu)'nin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları

Adaptation of the social problem solving inventory (revisied form): Its validity and reliability

PDF İndir

  1. Tez No: 132702
  2. Yazar: SİNAN DORA
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. FİLİZ BİLGE
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2003
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 87

Özet

11 ÖZET Bu araştırmada, D'Zurilla ve Nezu (1990) tarafından geliştirilen ve Maydeu-Olivares ve D'Zurilla (1996) tarafından yeniden gözden geçirilen Sosyal Problem Çözme Envanteri Türkçe'ye uyarlanmış, geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. SPÇE-R'nin orjinal formu 52 madde, 5 ölçek (Probleme Olumlu Yönelme-POY; Probleme Olumsuz Yönelme-POSY; Akılcı Problem Çözme-APÇ; İçtepisel/Dikkatsiz Yaklaşım-İDY; Kaçınıcı Yaklaşım-KY) ve APÇ ölçeğinin 4 alt ölçeğinden (Problemin Tanımlanması ve Formüle Edilmesi; Alternatif Çözüm Yollarının Oluşturulması; Karar Verme; Çözümün Uygulanması ve Değerlendirilmesi) oluşmaktadır. Alınan yüksek sosyal problem çözme puanı daha yapıcı, etkili problem çözmeyi buna karşın alman düşük sosyal problem çözme puanı faydasız, etkisiz problem çözmeyi ifade etmektedir. SPÇE-R'nin geçerliği farklı yöntemlerle (D'Zurilla ve ark. 1996) değerlendirilmiştir. İlk olarak, doğrulayıcı faktör analizi kullanılarak envanterin yapısal geçerliği incelenmiştir. İkinci olarak, SPÇE-R'nin ölçekleri arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Envanterin POY ve APÇ ölçekleri arasında ve POSY ölçeği ile IDY ve KY ölçekleri arasında yüksek korelasyon katsayıları bulunmuştur. Üçüncü olarak, problem çözmeyi değerlendiren başka bir envanter olan Problem Çözme Envanteri (Heppner ve Petersen 1982)'nin ölçekleri ile SPÇE-R'nin ölçekleri arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. İki envanterin ölçekleri arasında orta ve ortanın biraz üstünde korelasyon katsayıları elde edilmiştir. Dördüncü olarak, bazı değişkenler (olumlu psikoloji sağlık gibi.) ile SPÇE-R ölçekleri arasındaki ilişkiler incelenerek yordayıcı geçerlik değerlendirilmiştir. Son olarak, SPÇE-R'nin kapsam geçerliğini araştırmak için SPÇE-R ölçekleri ile diğer örtüşen ve farklı olan yapılar (iyimserlik, kötümserlik gibi.) arasındaki ilişkiler incelenmiştir. SPÇE-R için güvenilirlik katsayıları dört farklı örneklem (birbirinden bağımsız iki grup üniversite öğrencisi, orta yaşlı yetişkinler, yaşlı yetişkinler)Ill kullanılarak hesaplanmıştır. SPÇE-R ölçeklerinin her biri için yüksek iç tutarhk katsayıları.79 ile.95 arasında bulunmuştur. Test-tekrar test güvenilirlik katsayıları bir grup üniversite öğrencisi için.68 ile.91 arasında (3 hafta) bulunmuştur. SPÇE-R'nin uyarlama çalışmalarında ilk olarak envanter Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik bölümünde görev yapan iki öğretim üyesi ve aynı üniversitenin İngilizce Mütercim-Tercümanlık bölümünde görev yapan bir öğretim üyesi tarafından Türkçe'ye çevrilmiştir. İkinci olarak Türkçe'ye çevirilen maddeler Amerika'da klinik psikoloji alanında uzmanlık derecesi almış bir psikolog tarafından tekrar İngilizce'ye çevrilmiş ve daha sonra bu iki form karşılaştırılmıştır ve maddelerin anlam açısından eşdeğer olduğuna karar verilmiştir. Son olarak, Türkçe ve İngilizce formlar Edebiyat Fakültesi İngilizce Mütercim-Tercümanlık bölümüne devam eden 10 öğrenciye uygulanmış ve envanterden alınan sosyal problem çözme puanları arasındaki korelasyon katsayısı hesaplanmıştır ve.82 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar ışığında iki formun anlam açısından eş değer olduğuna karar verilmiştir. Envanterin geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları için 2002-2003 öğretim döneminde üniversitenin Eğitim, Edebiyat, Mühendislik, Fen, İktisadi ve İdari Bilimler fakültelerine devam eden 689 öğrenciye SPÇE-R uygulanmıştır. Envanterin geçerlik çalışmaları için ilk olarak orjinal ve Türkçe formun faktör yapılarını karşılaştırmak için doğrulatıcı faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi sonucunda iki formun faktör yapılarının benzer olduğu görülmüştür ve farklı faktöre yerleşen ya da madde yükü.30'un altında 9 madde envanterden çıkartılmıştır. İkinci olarak, SPÇE- R'nin ölçekleri arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmış ve katsayılar.49 (POY ölçeği ile APÇ ölçeği) ile -.15 (POY ölçeği ile İDY ölçeği) arasında bulunmuştur. Üçüncü olarak, SPÇE-R ölçekleri ile sosyal problem çözmeyi ölçen diğer bir envanter olan Problem Çözme Envanteri (Şahin ve ark. 1993)'nin ölçekleri arasındaki korelasyon katsayıları hesaplanmış ve katsayılar -.44 ile.59 arasında bulunmuştur. Son olarak, ölçeklerden elde edilen toplam puanların cinsiyet açısından farklılaşıp farklılaşmadığmı değerlendirmek için t testi uygulanmıştır. POYIV ölçeğinden alınan toplam puanlar ile KY ölçeğinden alınan toplam puanların cinsiyet açısından farklılaştığı görülmüştür. SPÇE-R'nin güvenilirlik çalışmaları için envanterin tümünün ve ölçeklerin iç tutarlık katsayıları hesaplanmıştır. Envanterin tümü için iç tutarlık katsayısı.74 ve ölçeklerin iç tutarlık katsayısı.36 (POY ölçeği) ile.90 (APÇ ölçeği) arasında bulunmuştur. Son olarak, madde-toplam korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. POY ölçeği için madde-toplam korelasyon katsayıları POY ölçeği için.36 ile.43 ve KY ölçeği için.70 ile.29 arasında bulunmuştur. KY ölçeğinin 10. maddesinin katsayısı.30'un altında olduğu için envanterden çıkartılmıştır. Geçerlik ve güvenilirlik çalışmalarından elde edilen sonuçlara göre, envanter 43 maddeden oluşmakta ve 5 ölçeğe sahiptir. Envanterin geçerli ve güvenilir olduğu ileri sürülebilir. Bu bulgular ışığında envanterin ölçek madde sayılarının dengelenmesi ve farklı örneklemlere envanterin uygulanması gibi önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

SUMMARY In this research, Social Problem Solving Inventory, which was developed by D'Zurilla and Nezu (1990) and revised by Maydeu-Olivares and D'Zurilla (1996), was adapted to Turkish and its validity and reliability analysis were studied. Orjinal form of SPSI-R was composed of 52 items. It is 5-point likert type inventory and has five scales (Positive Problem Orientation-PPO; Negative Problem Orientation-NPO; Rational Problem Solving-RPS; Impulsive / Carelesness Style-ICS; Avoidance Style- AS) and four subscales of RPS scale (Problem Definiton and Formulation; Generating of Solutions; Decision Making; Solution Implementation and Verification). Higher Social Problem Solving scores indicate more constructive, effective, or facilitative problem solving, whereas lower scores incidate more defective, ineffective, or dysfunctional problem solving. The validity of the SPSI-R was evaluated in several different ways (D'Zurilla and etc. 1996). First structural validity of the inventory was verified using conformity factor analysis. Second, the intercorrelations among the SPSI-R scales were calculated. PPO and RPS scales was highly correlated with each other whereas NPO scale was highly correlated with ICS and KY scales. Third, the validity of the SPSI-R was assesed by examining the relations between the SPSI-R scales and another measure of social problem solving-Problem Solving Inventory (Heppner and Petersen 1982). The correlations between four PSI scales and SPSI-R scales were found significant and range from moderate to moderately high. Fourth, predictive validity was evaluated by studying relations between the SPSI-R scales and some variables (Positive psychological well-being etc.). Finally, convergent and discriminant validity were investigated by examining the relations between the SPSI- R scales and other overlapping and divergent constructs (Optimism etc.). The reliability estimates for the SPSI-R in four different samples (two indipendent samples of college students, middle-aged adults, and elderly adults) were computed (D'Zurilla and etc. 1996). All five scales of the SPSI-R presented highVI internal consistency, which was range from.79 (PPO scale) to.95 (RPS scale). The test-retest reliability estimates (3 weeks) for one of the college samples were found.68 to.91. For the adaption of the SPSI-R to Turkish, first, English form of inventory was translated into Turkish by two lecturer in Hacettepe University Education Faculty Psychological Counseling and Guidance Department and in the same university lecturer in English Translation and Interpretation Department in Letter Faculty. Secondly, this form was translated into English by clinical psychologist, who took specialist degree from one of American University. Each form was compared to each other according to the meaning of items and decided that they were equivalance. Finally, Turkish and English form of inventory was utilized 10 students from English Translation and Interpretation Department in Letter Faculty and the correlation of each form of social problem solving scores were calculated (.82). In the light of the results, it was decided that they were equivalance. For the validity and reliability analysis, SPSI-R was utilized 689 students who were attending Education, Letter, Engineering, Science, Economic and Administrative Sciences Faculties in Hacettepe University in 2002-2003 term. First for the validity analysis, factor analysis were done for comparing each form of factor constructs. Items which placed the diffirent factor and its factor loading under.30 was taken out from inventory. Second, the intercorrelations among the SPSI-R scales were calculated and it was found.49 (PPO scale between RPS scale) and -.15 (PPO scale between ICS scale). Third, correlation between the SPSI-R scales and another measure of social problem solving-Problem Solving Inventory (Şahin and etc. 1993) was calculated and it was found -.44 to.59. Finally, t test was utilized to evaluate whether its scales scores was changing according to sex. It was found that PPO scale scores and AS scale scores was changing according to sex. For the reliability analysis, internal consistencies of whole inventory and its scale were calculated and it was found.74 for the whole inventory and was found for the scales range from.60 (PPO scale) to.90 (RPS scale). Finally, item-totalvıı correlations were calculated and it was found range from.36 between.43 for PPO scale to.70 between.29 for AS scale. Item 29 was taken out from inventory because item loading was under.30. Result of the validity and reliability analysis, inventory was composed of 43 items and has 5 scales. It was suggested that inventory was reliable and validity. For the further investigation in the light of the findings, some proposals, like decreasing gap between scales' item numbers, using different samples, was offered.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    564606

    Problem çözme eğitimi grup yaşantısının kadın mahkumların sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi

    The effects of skills enhancement group program based on problem solving therapy on women offenders' social problem solving skills

    EDA ÜNLÜ SAĞDIÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikolojiÇağ Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OĞUZHAN ÇOLAKKADIOĞLU

  2. Tez No

    457626

    Okul yöneticilerinin yaratıcı ve eleştirel düşünme eğilimleri ile karar verme stilleri ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler örüntüsü

    The relationship pattern of school administrators' creative and critical thinking dispositions wi̇th decision making style and problem solving skills

    MUSTAFA ÖZGENEL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜNEVVER ÇETİN

  3. Tez No

    616998

    Sınıf öğretmeni adaylarının sosyal problem çözme sürecinde sosyal problem çözme ve bilişsel farkındalık stratejilerini kullanma durumlarının incelenmesi

    Examination of the situation of primary school teacher candidates using social problem solving and cognitive awareness strategies in social problem solving process

    FIRAT AĞLAMIŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimGaziantep Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MELİKE ÖZYURT

  4. Tez No

    530737

    Sosyal problem çözme programının korunma ihtiyacı olan ergenler ve çocuk evi sorumluları üzerindeki etkisi

    Effects of social problem solving programme on adolescents in need of protection and persons in charge of child homes

    AYŞEGÜL ERÇEVİK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERHAT ARMAĞAN YILDIZ

  5. Tez No

    638779

    Sosyal problem çözme becerisi ve zaman yönetiminin fiziksel aktivite seviyesine etkisi

    Effect of social problem solving skill and time management on physical activity level

    HİMMET KAĞAN TEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    SporUşak Üniversitesi

    Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA AKIL

Geri Dön