Analysing informal conversation with a focus on the pragmatic functions of Turkish interjections
Tükçe gündelik dil kullanılan ortamlarda izlenen ünlemlerin edimbilimsel açıdan işlevlerini inceleme
- Tez No: 132775
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NALAN BÜYÜKKANTARCIOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
11 ÖZET Yüksek lisans tezi olarak sunulan bu çalışmanın amacı Türkçe gündelik dil kullanılan ortamlarda izlenebilen ünlemleri edimbilimsel bir yaklaşımla inceleyerek, ünlemlerin farklı bağlamlarda kazandıkları anlamları ve işlevleri belirlemektir. Ünlemlerin dilsel özellikleri bağlamında ele alınması oldukça eskilere dayanmakta ise de, dilbilimin bir alt alanı olarak gelişen edimbilim çerçevesinde incelenmesi göreceli olarak yeni bir yaklaşımdır. Hemen her dilde kullanılan ünlemler yalnızca duyguların dışa vurumunu sağlayan birimler değil, içlerinde önerme barındıran ve edimsel işlevleri olan sözcelerdir. Bir yandan sözcükbirim özelliği gösterirken, diğer yandan sözdizimsel ve edimsel işlevler yüklenirler. Söylem belirleyicileridir. Geleneksel sözdizim çalışmalarında ünlemlerin ele alınmamış olması bu çalışmaların sözceden çok, tümce yapılarına ağırlık verilmesinden ileri gelmiştir. Ünlemlerin bağlam-içi, dilsel ve dil-dışı etmenler yoluyla kazandığı farklı işlevlere salt anlambilim temelli bir inceleme içinde yeterince açıklık sağlanamamaktadır. Bu daha çok anlambilimsel incelemenin konuşan ve dinleyen arasında paylaşılan ön-bilgiyi, bağlamı ve yorum paylaşımını dikkate atmamasıdır. Diğer bir değişle, ünlemlerin doğal dil kullanımı içinde üstlendiği işlevler edimbilimsel bir yaklaşım çerçevesinde daha iyi ortaya konulabilir. Türkçedeki ünlemlere yönelik daha önceki çalışmalar genellikle bu birimlerin anlam özellikleri üzerinde durmuş, dilbilgisi kitaplarında bu özellikler kapsamında sınıflamalar yapılmıştır. Genellikle ünlemlerin duygusal işlevlerine ağırlık verilmiş olan bu sınıflamalarda edimsel işlevlere fazlaca değinilmemiştir.Ill Bu tez çalışmasında gündelik Türkçe dil kullanımı içinde yer alan ünlemler toplam 110 dakikalık iki ayrı doğal konuşma kaydının dökümü ile anlamsal ve edimsel özellikleri çerçevesinde incelenmiştir. Konuşmacılar ölçünlü dil kullanan ve yaşları 29-65 arası değişen lise ve üniversite mezunu deneklerdir. Sonuçlar toplanan veri içinde belirlenen 178 farklı ünlem yardımıyla ünlemlerin konuşmacının niyetine, bağlama, tonfama ve vurguya, kültürel özelliklere, yakınlık derecesine ve paylaşılan bilginin derecesine göre farklı anlamlar ve işlevler kazanabildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT The purpose of this master thesis is to investigate the Turkish interjections, used in informal conversations and identify the meanings and pragmatic functions they have in different contexts. Although the studies on interjections date back to older times, their analysis within pragmatics, which developed as a sub-field in linguistics, is a comparatively recent approach. Interjections that are used in almost all languages are not simply“emotive”; they have a propositional structure and perform pragmatic functions. On the one hand, they may be treated as lexical items, on the other, as syntactic and pragmatic devices. They are discourse markers as well. One reason for the neglect of interjections in traditional syntactic studies is that these studies have focused on sentences rather than utterances. Different functions that interjections perform such as contextual, linguistic and non-linguistics factors would not be clearly analyzed within a merely semantic approach. This is mostly because semantic analyses tend to ignore the presuppositions, shared information, context and ways of interpretation between the speaker and the hearer. This is to mean that various functions interjections perform in natural discourse can be identified with a pragmatic approach. Most studies on interjections in Turkish have focused on their emotional features and grammar books have presented classifications in the same manner. These classifications are generally semantic based. In this study, informal interjections in Turkish have been analyzed by the help of a 1 10 minute recording of two different dialogues to explain their semantic and pragmatic functions. The participants in the dialogues are high school and university graduate adults who speak standard language and whose ages vary between 29-65. By the help of the 178interjections identified in dialogues it was understood that interjections gain different meanings and functions depending on the intentions of the speakers, context, stress, intonation, cultural features and shared information.
Benzer Tezler
- A Holistic approach to evaluate the neighborhood concept
Mahalle kavramının değerlendirilmesinde bütünsel bir yaklaşım
HİLAL ÖZCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. H. ÇAĞATAY KESKİNOK
- Social movements in the 21st century: Portrait of an aftermath from subjective perspectives
21. yüzyılda toplumsal hareketler: Kişisel bakış açılarından sonucun portresi
BEATRICE LOSKE
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Siyasal BilimlerKadir Has Üniversitesiİletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASKER KARTARI
- Tasarım eğitiminde akran kritiğinin modellenmesi: Tasarım öğrencilerinin akran kritiği algısına dair fenomenolojik bir çalışma
Modeling peer critiques in design education: A phenomenological study on design students' perception of peer critiques
ONUR YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KORAY GELMEZ
- Rehabilitationof the historical fabric;a proposal for Emekyemez(Azap Kapı) neighborhood
Tarihi sit alanında rehabilitasyon koruma önerisi; Emekyemez (Azap Kapı) Mahallesi̇
AYSAN BEIDAGHDARSHOTORBAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
- Women's identity-related participation and engagement in literacy courses in Turkey
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM YAZLIK
Doktora
İngilizce
2014
Eğitim ve ÖğretimThe University of EdinburghPROF. MORWENNA GRIFFITHS
DR. SHREEN BENJAMIN