Jüsipbek Aymavıtov'un hayatı ve edebi şahsiyeti
Biography of Jüsipbek Aymavıtov and literary personality him
- Tez No: 135056
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET TÜRKMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Türk Dili ve Edebiyatı, Biography, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
ÖZET Her millet gibi Kazak halkının da kendine has bir tarihî ve kültürel zenginliği vardır. Bu kültürel zenginliklerden biri de Kazak halkının edebî geleneğidir. Kazak Hanlığının kurulmasının sonucu olarak, Kazak boyunun ve Kazak Türkçesinin teşekkülü ile esas Kazak edebiyatı oluşup, şekülenmiştir. Kazak edebiyatı XV. yüzyılın ikinci yansından XIX. yüzyılın sonlarına kadar esas olarak sözlü halk edebiyatı şeklinde gelişmiş ve eserler vermiştir. Kazak bozkırlarında görülen uyanışa, uluslaşma çabalarına ve ulusal kurtuluş mücadelesine, güç veren aydınlar, yazarlar ve şairler arasında Ş. Kudayberdi ulı, J. Aymavıtov, M. Dulatov, A. Baytıtrsınov, M. Cumabayev gibi isimler önemli bir yere sahiptir. İşte, büyük milliyetçi şairlerden olan Jüsipbek Aymavıtov, 1889 yılında Semey Vilayeti, Pavlodar Bölgesi'nin, Kıztfoav yöresine ait birinci köyde dünyaya gelmiştir. Beş yaşından itibaren babası, Jüsipbek'i köydeki mollanın (cami imamı) yanma eğitim almaya gönderir. Böylece, küçük Jüsipbek ilk okuma yazmayı beş yaşında öğrenir. Bundan sonra köydeki farklı hoca ve mollalardan eğitim alır. 1929 yılında“Kazakistan'daki Milliyetçi Teşkilâtla bağlantısı olduğu, halkı isyana teşvik ettiği ve Sovyet Hükümeti'ni yıkmaya çatıştığı”gerekçesiyle tutuklanmıştır. Bunun sonucunda yazarımız idama mahkum edilmiş ve 7 Nisan 1931 yılında öldürülmüştür. Jüsipbek Aymavıtov'un yazmış olduğu edebî türler içerisinde en önemlilerini şu şekilde sıralayabiliriz: Uzun Hikayesi, Romanian, Tiyatro Eserleri ve Akademik Çalışmalan vb. Siyasi cemiyetlerde fazla bulunmayan Jüsipbek Aymavıtov'un tamamıyla siyasete yönelmesi devrim sonrasında gerçekleşmiştir. O ondan önce farklı olaylara ara sıra değinmiş, şiirler yazmış, daha sonralan büyük toplumsal konulara değinerek, halkın hürriyet için mücadelesi fikri üzerinde ayrıntılı bir şekilde durmuştur. Devrim sonrası Kazak halkının yaşam zorluğu yazarı, hayat faktörüne uygun her türlü arayışa yöneltir. Bu yüzden Jüsipbek Aymavıtov Çağdaş Kazak Edebiyatındaki türlerin başlatıcısı sayılır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT As every nation, Kazakh nation have their own cultural and historical richness. Kazakh nation's literary tradition is among this cultural richness. As a result of foundation of Kazakh Khanship, Kazakh literatür is formed and shaped by the establishment of Kazakh lineage and Kazakh Turkish. Kazakh literature from from the second half of the 15. century till the end of 19. century mainly developed and made its results as an oral folk literature. Names like Ş. Kudayberdi uh, J. Aymavitov, M.Dulatov, A. Baytursinov, M. Cumabayev have a great place among the names of the intellectuals, writers, poets those who backed the awakening, nationalisation efforts and ntional independence struggles took place on the Kazakh lands. Jüsipek Aymavitov, one of the great nationalist poets, born in the year 1889 at Semcy province, Pavlodar district's Kızıltav vicinity's first village. His father enrolled Jusipbek to the village's imam's courses when he was five years old. So little Jüsipbek learned to read and write first at the age of five. After that he is educated by various different imams at the village. In the year 1929 he is arrested with the grounds that“he has connections with the Nationalist Organization in the Kazakhstan, he incited people to revolt and worked to destroy the Soviet Government”. Consequently he is sentenced to death and his penalty is executed on April 7, 193 1. Jüsiphek Aymavitov mostly wrote in these following main literary types: his long story, novels, theater plays and academic wors ect. Jüsiphek Aymavitov who has not joined political societies, has completely interested in politics after the revolution. Before that he wrote on various different subjects, poems; but after this point he dealed with significant social subjects and wrote extensively on the idea of the people's struggle for the independence. The hard times after the revolution, forced the writer to try every way in order to live. Therefore, Aymavitov is accepted to be the pioneer of most of the Contemporary Kazakh Literature's literary types.
Benzer Tezler
- Jüsipbek Aymauvıtov (1889-1931): hayatı edebi kişiliği ve eserleri
Life, literary personality and works of Zhusipbek Aymauvitov
SHARAPAT MAILYBAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. BELKIS GÜRSOY
- Jusipbek Aymawitov'un 'Kartkoja' romanının çevriyazısı, Türkiye Türkçesine aktarımı (gramer incelemesi: sıfat-fiiller ve zarf- fiiller)r
Translitaration of Jusipbek Aymawitov's novel 'Kartkoja' to Anatolian Turkish (Grammatical study: Gerunds and participles)
METİN KAZAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. AYŞE İLKER
- Aminobenzo (c) sinnolinlerin sentezi ve reaksiyonları
Synthesis of aminobenzo (c) cinnoline and their reactions
ALİYA JUSİPBEK
- Cüsipbek Aymawituli'nın Aqbilek romanındaki edatlar
Prepositions in Cüsipbek Aymawituli's novel, Aqbilek
AYŞE TÜRKMEMETOĞULLARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FERHAT TAMİR
- Kasım Jomart Destanı (aktarma-metin-inceleme)
Kasım Zhomart Epic (translation-text-analysis)
ÖZGE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYABEK BAINIYAZOV