Şa'rani ve hadisleri değerlendirmede Mizan yöntemi
Sha'rani and the method of Mizan in evaluation of hadiths
- Tez No: 141112
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET GÖRMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Gökçe, Ferhat, Şa'rânî ve Hadisleri Değerlendirmede Mîzân Yöntemi, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. Mehmet Görmez, VI+258. ÖZET Abdfilvehhâb b. Ahmed eş-Şa'rânî (Öİ.898-973/1492-1565) Çerkez ya da Burcî Memlükler döneminin sonlarına ve Osmanlı Devleti'nin Mısır'ı fethine tanık olmuş, Mısır tarihinin çalkantılı bir döneminde hayatını sürdürmüştür. Mısır'ın son büyük tasavvuf! düşünürlerinden birisi olarak anılan Şa'rânî, çeşitli ilimlere dair yaklaşık 70 eser yazmıştır. Bu eserler arasında, hadis ilmine dair eserleri de oldukça önemli bir yere sahiptir. Şa'rânî' nin bu eserleri arasında en önemlilerinden birisi mezhep ihtilâfları, çelişkili fikhî hadisler ve mezhep taassubu konusundaki görüşlerinin yer aldığı, bu çalışmada ele aldığımız, el~Mîzânu'l-Kübrâ,dır. Şa'rânî hem eserini hem de eserinde uyguladığı metodu“mîzân”olarak adlandırmıştır. Şa'rânî'yi“mîzân”teorisini geliştirmeye sevk eden en büyük sebepler İbn Arabi ile birlikte“şeriat”ve“hakikat”arasındaki önceden kurulmuş olan dengelerin bozulması, ulemâ ve sûfîler arasındaki çekişmeler ve bu dönemde oldukça artan mezhep taassubu olmuştur. Şa'rânî'den önce de Kuşeyrî (01.463/1073) ve Gazzâlî (Öİ.505/1111) gibi âlimler de“şeriat”ve“hakîkat”arasında denge kurmaya çalışmışlardı. Ancak, Şa'rânî bu sorunu kendi döneminde yeniden gündeme getirmiş ve bu soruna sosyal bir boyut kazandırmıştır. el-Mîzânu'l-Kübrâ bütünüyle bir hadis eseri değildir. Eserin büyük bölümü mezhep imamlarının ihtilaflı görüşlerini uzlaştırmaya çalışmaktadır. Ancak mizan metodunun bütün yönleriyle açıklandığı ve bu yönüyle bir usûl niteliği taşıyan mukaddime bölümünde bu metot çelişkili fikhî hadislere de tatbik edilmiştir. Mîzan metodunda fikhî hadislerin uzlaştırılması, Hz. Peygamber'in ismet sıfatına sahip olmasına, müçtehit imamlar arasındaki fikhî ihtilâfların uzlaştırılması ise onların hatadan mahfuz olmaları ve peygamberlerin vârisleri olmalarına dayandırılmıştır. Şa'rânı'ye göre ismet sıfatına sahip olan peygamberin hadisleri ve sünnetleri arasında ve hatadan mahfuz olan müçtehit imamların fikhî hükümleri arasında bir çelişkinin obuası düşünülemez. Çünkü Şa'rânî'ye göre keşfi bilgiyi de elde eden mezhep imamları, hem şeriat hem de hakîkat alimleriydiler. Müçtehit imamlar mezheplerini şeriat ve hakîkat temelleri üzerine kurmuşlardır. Şa'rânî'nin şeriat ve hakîkat arasında kurmaya çalıştığı denge de bu düşünceye dayanmaktadır. Şa'rânî, mîzânı, keşfi bilgiler dahil olmak üzere tüm bilgilerin tartılması gereken bir terazi olarak düşünmektedir. Ona göre aslında mîzân şeriatın kendisidir. Şeriat ise tek bir mertebeye değil,“tahfif ve ”teşdît“ ya da ”azimet“ ve ”ruhsat“ olmak üzere iki mertebeye sahiptir. Şeriatın bütün hükümleri dinin iki insan tipi olan kuvvetlilere ve zayıflara hitap etmektedir. Din ve beden bakımından kuvvetli olanlar azimetlere, zayıf olanlar ise ruhsatlara muhataptırlar. Çelişkili fikhî hadislere ve mezhep imamlarının ihtilâflarına bu metot uygulandığı zaman gerçekte bir çelişki de kalmayacaktır. Şa'rânî'nin mîzân yöntemini çelişkili gördüğü her hadise uygulaması hadislerin anlaşılmasında bazı problemlere yol açmıştır. Ancak bununla birlikte ”mîzân yöntemi“ özellikle Hz. Peygamberin birden fazla uygulaması ya da hükmünün söz konusu olduğu durumlarda şayet ”teşdît“ ve ”tahfif 'lerdeki illetler iyi tespit edilecek olursa hadislerin anlaşılmasında önemli bir katkı sağlayacaktır.
Özet (Çeviri)
GÖKÇE, Ferhat, Sha'rânî and the Method of Mîzân in Evaluation of Hadiths, Master thesis consultant: Doç. Dr. Mehmet Görmez, Vl+258 pp. ABSTRACT Abd al-Wahhab b. Ahmad al-Sha'rânî (d.898-973/1492-1565), saw the last period of the“Circassian”or“Burjî”Mamluks and the conquest of the Egypt by the Ottoman Empire, and lived in a turbulent period of the Egyptian history. Al-Sha'rânî, considered among last important sûfi figures of Egypt, had composed around seventy books on various sciences. Among these books, those which are on the hadith are in an important place, as well. One of the most important work among his studies is al- Mîzânu^l-Kubra, with which we dealt in this study and which comprises his ideas about disagreements of sects (madhhabs) among Muslims and conflicting juristical hadiths and sect fanaticism. Al-Sha'rânî called both his work and the method he had employed in the work as“Mîzân/Balance”. The most striking reason why al-Sha'rânî had developed his“Mîzân/Balance”theory was loss of the balance established between“the Shari'a”(Islamic Law) and“the Haqiqa”(Reality) because of Ibn Arabi; conflicts between ulema (Islamic scholars) and Sûfîs, and increasing sect fanaticism. Before Sha'rânî, scholars like al- Qushayri (d.463/1073) and Ghazali (d.505/1111) as well, had made an effort to establish a balance between“the Shari'a”(Islamic Law) and the“Haqiqa”(reality). Al- Sha'rânî, however, took this matter into consideration again and gave that problem a new perspective. Al-Mîzânul-Kubra is not a hadith work entirely. Most parts of the work attempts to reconcile conflicting opinions of sect imams (Islamic Jurisprudence scholars). Yet, in the introduction section of the book in which the mîzân method was exposed in every aspects and can be considered in this respect a real method, this method applied to conflicting juristical hadiths likewise. Reconciliation of juristical hadiths in the mîzân method was based on the prophet's being a possessor of infallibility (ismah), and reconciliation of disagreements on fiqhi laws among mujtahid imams was based on their being protected from errors and their being inheritor of prophets. According to al-Sha'rânî, no one can imagine any contradiction between hadiths of a prophet possessing the infallibility (ismah) and their sunnah, and among fiqhi judgments of mujtahid imams (Islamic jurisprudents). For, according to al-Sha'rânî, madhhab imams (sect leaders) possessing the inspired knowledge (al-ilm al-kashfi) is both scholars of the shari'a (Islamic Law) and the haqîqa (Reality). Mujtahid imams based their madhhabs on Shari'a and Haqiqa. The balance al-Sha'rânî sought to establish between the Shari'a and the Haqiqa depends on that concern. Al-Sha'rânî considers the balance (mîzân) as a scale on which all information, included the inspired knowledge, must be weighed. For him, the balance is the essence of Shari'ah. Shari'ah doesn't have only onie degree but two degrees such as“leniency”(takhfif) and“severity”(tashdid) or“the severity ruling”(al-azîmah) and“the leniency ruling”(al-rukhsah). All laws of the Shari'ah directed towards strong persons and weak persons both of which the religion deals with. Persons being strong from point of the faith and body are directed towards the severity ruling (al-azîmah) and those persons being weaker are directed towards the milder ruling (al-rukhsah). If this method is employed to the conflicting fiqhi hadiths and disagreements of madhhab imams, then there will not be left any contradiction also. Al-Sha'rânfs employment of his mîzân method to every hadith he had come across leaded to some problems in comprehending these hadiths. However, this mîzân method will make an important contribution to comprehension of hadiths, if causes which led to“leniency”(takhfif) and“severity”(tashdîd) in some practices of the Prophet or cases which required making judgments had been revealed.
Benzer Tezler
- Şa'rânî'nin Mîzânü'l-Kübrâ isimli eserindeki ittifak noktaları
Common points in the Sha'rânî's book which named Mîzânu'l-Kubrâ
ONUR BERAT ÖRER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinTrakya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH YAKAR
- Abdulvehhâb Eş-şa'Rânî'nin Mîzânu'l-Kubrâ adlı eserine göre teşdîd ve tahfîf
According to the Mîzânu'l-Kubrâ's teşdid and tahfif for Şa'rânî
ABDURRAHMAN CANER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL NARİN
- Abdülvehhab eş-Şa'rânî'nin Tabakâtü'l-Kübrâ isimli eserindeki temel tasavvufî kavramlar
Basic concepts of tasawwuf in Abdulvehhab eş-Şa'rânî's work named Tabakâtu'l-Kubrâ
MERAL MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİM ARSLAN
- Fıkhî ihtilâflara tasavvufî bir bakış açısı (Şa'rânî örneği)
A sufi perspective on disagreements at islamic jurisprudence (The example of Sharani)
AYKUT AVCI
- Nübüvvet inancı bağlamında Şa'rânî'nin İbnü'l-Arabî yorumu
Sharani's commentary on İbn Arabi about propechy
MAHMUT ÇINAR