وصف وتقييم عمل عبد الوهاب الشعراني الميزان
Abdülvehhâb Şa'râni'nin el-Mizan eserinin tasviri ve değerlendirilmesi
- Tez No: 962283
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İRFAN İNCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Religion, Law
- Anahtar Kelimeler: Şarânî, Mîzân, Musavvibe, İctihad, İhtilaf, Mezhep, Taklit, Telfik, Imam al-Shaʿrānī, Mīzān, Musawwiba, Ijtihad, Ikhtilāf, Mazhab, Talfiq
- Yıl: 2025
- Dil: Arapça
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri (Arapça) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Özet İmam Şa'rânî 16.yy.'da yaşamış mutasavvıf bir şafii fakîhidir. Başta tasavvuf ve ahlak olmak üzere pek çok alanda eserler telif etmiştir. Şarânî'nin fıkıh alanında telif ettiği eserlerinden biri olan el-Mîzân İslam fıkıh tarihi, teori ve uygulaması konularında özgün bir bakış açısı teklif eder. Bu yüzden modern araştırmacıların da dikkatini çekmiştir. Şa'rânî her mezhep ve müçtehidin görüşünün doğru (musîb) olduğunu ifade eden Musavvibe görüşüne nazari ve itikadi bir temellendirme getirmiştir. Şa'rânî ortaya koyduğu“mizan”metoduyla müçtehid imamların, onların görüşlerini takip edenlerin (mukallid) ve kıyamet gününe kadar gelecek müçtehidlerin içtihadlarında isabetli olduklarını ifade eder. Özetle ifade etmek gerekirse usulüne uygun yapılan tüm içtihadları Şâri'in bizzat murad ettiğini ve şeriatını bu ihtilaflara neden olacak şekilde indirdiğini düşünür. Ona göre bu ihtilaflar şeriatın genişliğine sebeptir ve Allahın rahmetinin bir tecellisidir. İhtilaflı olan tüm meseleler mizanın iki mertebesi olan teşdid ve tahfife rücu eder. Bu hükümlerden uygulaması zorluk içerenler (teşdîd) iman açısından ve bedenen kuvvetli mükellefe, daha kolay olanlar (tahfîf) her iki açıdan zayıf mükellefe hitap etmektedir. el-Mîzân üzerine ülkemizde ve ülke dışında bazı çalışmalar yapılmış olmakla birlikte görebildiğimiz kadarıyla Şa'rânî'nin ortaya koyduğu Mizan metodunun tüm vecheleriyle tasviri ve değerlendirmesi yapılmamıştır. Mevcut çalışmalardaki tespit ettiğimiz bir takım eksikler ve yer yer önemli hatalar yanında bize göre en önemli olumsuzluk, eserin ve içerdiği düşüncelerin tam bir tasvirinin yapılmamış olması ve bu düşüncelerin yorumunda yazarının sufi kişiliğinin aşırı bir şekilde vurgulanmasıdır. Mevcut çalışmaların büyük bir bölümü konuyu bu bakış açısıyla ele almış, bu yüzden eseri yazarın sûfî karakterinin bir yansıması olarak değerlendirmiş, dolayısıyla eserin yazarın bulunduğu sufi-ilmi ortamın ihtiyacı doğrultusunda zorlama yorumlarla kaleme alındığı izlenimi verilmiştir. Eserin yazarın kişiliğiyle ilişkisini reddetmemekle birlikte, kanaatimizce, bunun aşırı bir şekilde vurgulanmasının yazarın düşüncelerinin özgünlüğünü ve sahip olduğu içkin değeri görmeyi engelleyebileceği hususu göz ardı edilmemelidir. Bu yüzden biz tezimizde Şa'rânî'nin el-Mîzân'da dile getirdiği temel düşünceleri şahsın kişiliğinden ve çevresel faktörlerden bağımsız bir şekilde ve kapsamlı olarak ele alacak, böylece müellif ve eserle ilgili alternatif bir yorum teklif etmeye çalışacağız. Bu bağlamda Şa'rânî'nin fasıllar başlığı altında ele aldığı meselelerin kapsamlı bir tasvirini ve Mizan metodunun fıkhî meselelere ne şekilde yansıdığını değerlendirmeyi hedefliyoruz.
Özet (Çeviri)
Summary Abd al-Wahhāb al-Shaʿrānī (d. 973/1565), a Shāfiʿī jurist and Sufi who lived in the 16th century, authored works in numerous fields, most notably in Sufism and ethics. Among his legal writings, al-Mīzān offers an original perspective on the history, theory, and practice of Islamic jurisprudence, which has drawn the attention of modern researchers. In this work al-Shaʿrānī provides both a theoretical and theological underpinning for the musawwiba position, namely the view that every mujtahid's opinion is“correct”(muṣīb). By means of the method he calls“the Balance”(al-mīzān), he maintains that the founding imams of the four schools, their followers (muqallidūn), and every future mujtahid until the Day of Judgment all attain the truth in their ijtihād when it is carried out according to proper procedures. In brief, al-Shaʿrānī argues that all sound ijtihāds reflect the very intent of the Lawgiver and that God purposely revealed the Sharīʿa in such a way as to give rise to juristic disagreement. These divergences, he contends, are a manifestation of the Sharīʿa's breadth and of divine mercy. Every disputed ruling, in al-Shaʿrānī's view, ultimately returns to one of the two“levels”of the Balance: rigour (tashdīd) and leniency (takhfīf). The more demanding rulings are addressed to those who are strong in faith and bodily capacity, while the lighter rulings are meant for those who are weaker in either respect. Although several studies, both inside and outside Turkey, have dealt with al-Mīzān, no work has yet, to our knowledge, provided a comprehensive description and critical assessment of al-Shaʿrānī's method in all its dimensions. Existing studies contain certain lacunae and, at times, serious inaccuracies; more importantly, they often fail to present a full portrayal of the work's ideas and over-emphasise the author's Sufi identity. Treating the book chiefly as a reflection of his mystical persona leads to the impression that its doctrines are merely contextual or forced interpretations crafted to meet the needs of a specific Sufi–scholarly milieu. Without denying a link between authorial personality and text, we consider that an excessive focus on this angle can obscure the originality and intrinsic value of al-Shaʿrānī's legal thought. Accordingly, this dissertation examines the central ideas advanced in al-Mīzān independently of the author's persona and surrounding circumstances, and proposes an alternative reading of both work and writer. We aim to provide (1) a systematic mapping of the topics al-Shaʿrānī discusses under the heading of“chapters”(fuṣūl) and (2) an evaluation of how his Balance method is applied to concrete legal questions.
Benzer Tezler
- وصف القرآن الكريم لأساليب الكذب والتكذيب عند غير المؤمنين(دراسة دلالية تحليلية بلاغية) Vasfu'l-Kur'ani'l-Kerimi li-esalibi'l-kezibi ve't-tekzibi inde ğayri'l-mu'minin (Dirase delaliyye tahliliyye belağiyye)
The Holy Qur'an's description of the methods of lying and discrediting of non-believers (Rhetorical analysis semantic study)
ZAKARIA DOUDACH
Doktora
Arapça
2023
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SOUMIA HAJ NAYEF
- الوصف في رسائل ابن أبي الخِصال
İbn Ebi'l-Hisâl'ın mektuplarında tasvîr / Description in the letters of Ibn Abi al-Khusal
BIZHAR YOUSIF MOHAMMED ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ
- الوصف في شعر الأمير منجك باشا اليوسفي
Emîr Mencek Paşa el-Yûsufî'nin şiirinde tasvir
YASSER ALALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL AKÇAY
- الوصف في شعر نزار قباني
Nizâr Kabbânî'nin şiirlerinde vasıf / Description in Nizar Kabbani's poetry / El-vasf fî şi'r Nizâr Kabbânî
İBRAHİM ŞEMDİN
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİL AKÇAY
- الوصف في شعر ابن درّاج القسطليّدراسة في الأسلوب
İbn Darrac el-Kastal'ın şiirinde vasıf
IBTISAM ABED AWAD DULAIMI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Doğu Dilleri ve EdebiyatıÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR YILDIRIM