Anlatibilim kuramı yoluyla eleştirel öykü okuma becerisinin geliştirilmesi
Improving learners critical short story reading skill through narratology
- Tez No: 141360
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEL KIRAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Dil Öğretimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
142 ÖZET Yabancı dil öğretiminde, özellikle 1980 sonrası, yazın metinlerinin kullanımının yeniden gündeme gelmiştir. Kuramsal alanda yapılan tartışmalar sonunda eleştirel okuma becerilerini geliştirdiği (Short 1988, Hill 1986), tüm dilsel becerileri aynı anda harekete geçirdiği (Brumfit and Carter, 1986), erek dilin sosyo-kültürel yapısına ilişkin bilgi verdiği (Hambrook, 1994) şeklinde ileri sürülen tezlerin sonucu olarak yazın metinleri sınıf içi uygulamalarında tekrar yerini almıştır. Ancak bu değişiklik ne için ve nasıl sorularını da beraberinde getirmiştir. Yazın metinlerinin yabancı dil öğretiminde ne için ve nasıl kullanılacağı, metinlerin nasıl inceleneceği konusu ülkemizde de sorun olmayı sürdürmektedir. Sınıf içi uygulamalarında yazın metinlerinin kullanımına karşı gelişmiş iki tür tutum gözlenmektedir. Bunlardan ilki, öğretmenlerin yazın metinlerine tam hakim olamama kaygısından kaynaklanan, yazın metinlerinin tamamen yabancı dil programlarından çıkarılması yönünde gelişen tutumdur. İkincisi ise bu metinlerin salt dilbilgisel örnekler olarak kullanılması yönünde gelişen tutumdur. Oysa, yazın metinleri salt dilbilgisel yapılardan oluşan, yalnızca bilgi veren metinler değildir. Yazın metinlerini okumak öğrencilere farklı ufuklar açan bir deneyimdir. Yazın metinlerinin nasıl inceleneceği konusunda da belirsizlikler vardır. Çoğu zaman yapıtın okuma edimiyle yeni bir üretim sürecine girdiği göz ardı edilerek inceleme yazarın yaşam öyküsü ve yapıtın yazıldığı dönemin143 özellikleriyle ilgili bilgilerin gölgesinde kalmaktadır. Kimi zaman ise bu eksiklik alımlama estetiği, yapısalcılık, okur merkezli eleştiri gibi çeşitli yazın kuramlarıyla doldurulmaya çalışılmaktadır. Nasıl konusundaki eksiklikten hareketle yaptığımız bu tez çalışmasının temel amacı Greimâs göstergebiliminin metin incelemede sunduğu olanakların yabancı dil öğretimi bölümlerinde kullanılabilirliğini sınamak, anlatıbilim kuramı yoluyla öğrencilerin eleştirel okuma becerilerini geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda“Kısa Öykü İnceleme ve Öğretimi”dersinde kullanılmak üzere anlatıbilim kuramının metin çözümleme için öngördüğü işlem basamaklarından yararlanılarak bir ölçek hazırlanmıştır. Bir yarıyıl süresince seçilen öykü metinleriyle inceleme uygulamaları yapılmıştır. Çalışmamız altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde amaç, kapsam ve tanımlar sunulmuştur, ikinci bölüm kuramsal çerçeveyi oluşturmakta olup anlatı metni, kısa öykü, anlatıbilim kuramı ve okuma becerisini kapsamaktadır. Üçüncü bölümde bu güne kadar anlatıbilimin yabancı dil öğretiminde kullanımı üzerinde durulmuş, ülkemizde yapılan çalışmalardan söz edilmiştir. Dördüncü, beşinci ve altıncı bölümlerde ise yöntem, bulgular ve yorum, sonuç ve öneriler yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
144 SUMMARY In 1980's literary text revived its place in second language teaching. This revival was a consequence of the theoritical discussions claiming that it improves critical reading (Short 1988, Hill 1986), that it activates all the language skills at the same time (Brumfit and Carter, 1986), and that it gives information about the socio-cultural structure of the target language (Hambrook, 1994). However, this revival did not adequately answer the questions of why and how. In our country why and how to use literary text in second language teaching still remains as a problem. In classroom practices two diverse attitudes are observed. The first one, which is the omission of literary text usage, seems to result from teachers' hesitation towards literature. The second is using literary texts purely for grammatical analysis purposes. But the reality is that literary texts are not only composed of words and sentences. Literary text reading is an experience widening learner's scope. As for the how of the subject, also there are some problems. Disregarding the act of reading as a product, teachers are contented with biographical and historical information. This study, taking the problem of how as a premiss, aims to test the effectiveness of theory of narratology in second language teaching and to develop students' critical reading skills via the anaysis model offered by145 Greimâs. For this aim, we prepared a narrative text analysis instrument and put it into practice with various short stories during a semestre. The thesis includes six chapters. In Chapter I our aim, problem, scope and limitations were stated. Chapter II includes theoritical background. Related literature review was given in Chapter III. Chapter IV, V and VI include materials and methods, findings and discussion, and conclusion and suggestions.
Benzer Tezler
- Metinlerarası ilişkilerde Türk halk hikâyeleri
The minstrel Turkish tales in intertextual relations
YELİZ ÖZAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÖCAL OĞUZ
- Giving in Turkish: A corpus-driven frame semantic description
Türkçede vermek: Derleme dayalı çerçeve anlambilimsel bir çözümleme
YASEMİN ERKÖSE
Doktora
İngilizce
2023
DilbilimMersin Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL UÇAR
- The speech acts theory: The violation of the maxims
Söz edimleri kuramı: Maksimlerin ihlali
AMJED MOHAMMAD ABDULLAH AL-FALAHI
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Batı Dilleri ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYNAĞA RZAYEV
- Masal anlatıcılığı ve günümüz masal anlatıcılığında hazırlanma süreçleri
Storytelling and the preparation process of storytelling
SILA TOPÇAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Dokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BANU AYTEN AKIN
- Sinema filmlerinde şiddet içeriğinin yeniden üretilmesi
Reproduction of violence content in movies, master thesis
SELÇUK TEMEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Radyo-TelevizyonGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. HALE KÜNÜÇEN