Çok nitelikli karar verme ve bankaların mali performanslarının değerlendirilmesi örneği
Multi attribute decision making and an implementation on evaluation of financial performances of banks
- Tez No: 141376
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ ARGUN KARACABEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
ÖZET Karar verici pozisyonunda bulunan insanlar, işletmeler ve yöneticiler, gerçek hayatta aynı ölçüye sahip olmayan ve birbiriyle çatışan karakterdeki birden çok kriteri bir arada değerlendirmek zorunda oldukları karar problemleri ile karşılaşmaktadırlar. Bu durumlarda rasyonel karara ulaşmalarına yardımcı olacak etkili bilimsel ve analitik araçlara ihtiyaç duymaktadırlar. Bu çalışmada, söz konusu ihtiyacın karşılanması için geliştirilen yöntem ve yaklaşımları kapsayan ve yönetim bilimi literatüründe“Çok Kriterli Karar Verme”(ÇKKV) veya başlangıçta belirgin ve sayılabilir alternatiflerin söz konusu olduğu durumda“Çok Nitelikli Karar Verme”(ÇNKV) adı verilen alan incelenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde genel olarak Çok Kriterli Karar Verme problemlerine ve bunların sahip oldukları ortak özelliklere yer verilmiş; problemlerin çözüm süreci, yapısı ve önemli unsurlarına değinilmiştir. ÇKKV alanını, tasarım problemleri için Çok Amaçlı Karar Verme (ÇAKV), seçim ve değerlendirme problemleri için Çok Nitelikl Karar Verme olarak iki büyük parçaya ayıran yaygın görüş esas alınarak, ÇNKV teoris: ve yöntemleri üzerinde odaklanılmıştır. ÇNKV problemlerini ifâde etmek için gerekl yapı ortaya konularak, karar vericinin yargılarının (tercih bilgisinin) ölçülmesi için geliştirilmiş klasik teori olan Çok Nitelikli Değer/Fayda Teorisi'nin önemli varsayım ve unsurları -belirlilik altındaki karar durumu için- sunulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde ÇNKV modellerinden niteliklere ilişkin ağırlık bilgisini kullanan yöntemleri içine alan“Telafi edici model”irdelenmiştir. Telafi edici modele ait yaklaşımlar ve bu yaklaşımları temsil eden yöntemlerden; en iyi alternatifin seçilmesinde hem nesnel hem de öznel faktörleri dikkate alarak, karmaşık karar problemlerinin çözümünde gösterdikleri basitlik, esneklik, kullanım kolaylığı ve rahat yorumlanma gibi özellikleri ile öne çıkanları inceleme konusu yapılmıştır. Bunlar Puanlama ve Ağırlıklandırma Yöntemi, Analitik Hiyerarşi Yöntemi, ELECTRE ve TOPSIS adı verilen yöntemlerdir. 201Son bölümde ÇNKV yöntemlerinin işletme alanmdaki uygulamalarına, uygulama sırasında problemin yapılandırılması ve uygun yöntemin seçilmesi konularında ortaya çıkan sorunlara ve literatürde bu iki önemli soruna ilişkin ortaya konulan önerilere yer verilmiştir. ÇNKV yaklaşım ve yöntemlerinin örnek bir işletme problemine uygulanması amacıyla, Türkiye'de faaliyet gösteren Türk sermayeli özel bankaları belli bir dönemdeki mali performansları açısından karşılaştırılarak bankalar arasında bir derecelendirmeye ulaşılmıştır. Uygulamada bankaların ilgili dönemdeki bilançolarından hesaplanan finansal oranlar çoklu nitelikler olarak düşünülerek, problem Çok Nitelikli Analize uygun halde modellenmiştir. Model, karar durumuna uygun olarak seçilen ÇNKV yöntemleri ile çözülerek elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Bu çalışmada, ÇNKV'nin, çok boyutlu problemlerin ele alınmasında yöntemsel zenginliğe ve işletmecilik alanında pratik geçerliliğe sahip olduğu, hem nesnel ölçülere hem de öznel yargılara dayanan analizlere imkan verdiği sonucuna varılmıştır. 202
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Decision makers (individuals, enterprises, managers), encounter real-life decision problems which they have to evaluate multiple criteria boifa incommensurable and conflicting with each other, hi these situations, they need efficient and analytical tools that aid mem make 'rational' decisions. In this study, the domain which is called 'Multi-Criteria Decision Making' (MCDM) in management science and which embraces the methods and approaches to meet this need; or 'Multi-Attribute Decision Making' (MADM) under such decision situations where explicit and countable alternatives do exist, has been investigated. In the first chapter, MCDM problems and their common characteristics have been cited; solution process of problems, their structure, and fundamental components have been studied. Taking into account the widespread approach which divides MCDM into two as Multi-Objective Decision Making (MODM) for design problems and Multi-Attribute Decision Making (MADM) for selection and evaluation problems; MADM Theory and methods have been focused on. By defining the necessary structure to express MADM problems, outstanding assumptions and components (for decision situations under certainty) of Multi-Attribute Value/Utility Theory (MAVT), a classical theory which is developed for measuring decision maker's preferences, have been presented. In the second chapter, the 'compensatory model' has been studied which includes methods that use weight information (trade-ofi) on the relative importance of attributes. Among approaches and methods belonging to compensatory model, easy-to-use, easy-to-interpret and flexible methods have been examined. These are, Rating and Weighting Technique, AHP (Analytic Hierarchy Process), ELECTRE (Elimination et Choice Translating Reality) and TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution). In the last chapter; implementations of these methods in business have beeen summarized and then problems appeared in structuring of the problem during application and selection of appropriate method and propositions made in the literature concerning these two problems have been examined. Aiming the implementation of MADM approach and methods in a business problem, Turkish private sector banks operating in Turkey have been ranked based on their financial performances in a certain period. Financial ratios calculated from financial statements have been assumed as multiple attributes and problem has been modeled as suitable for multi-attribute analysis. Then, the model has been solved with MADM methods that have been selected conveniently with the decision situation. In this study, it has been concluded that MADM has methodological abundance to cope with multi-dimensional problems and practical validity in business domain. Furthermore, it makes possible various analyses that are based on objective measures and subjective judgments. 203
Benzer Tezler
- Özel finans kurumlarında şubelerin performanslarının ölçülmesi
Başlık çevirisi yok
AYHAN ERDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
İşletmeSakarya Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HİLMİ KIRLIOĞLU
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Bankacılıkta faiz ve kur riski yönetimi ve Türkiye uygulamaları
Interest rate and currency risk management in banking and practices in Turkey
CENGİZ UZUN
- A stress testıng framework for the Turkısh bankıng sector: an augmented approach
Türk bankacılık sektörü için bir stres testi çerçevesi: Bir genişletilmiş yaklaşım
BAHADIR ÇAKMAK
Doktora
İngilizce
2014
BankacılıkOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NADİR ÖCAL