Chemometric analysis of SEM-EDAX, porosity and souble salts data for archaeo-ceramics
Arkeo seramiklerin SEM-EDAX, porozite ve çözünen tuzlara ait verilerinin kemometrik analizi
- Tez No: 142683
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜLAY TULUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
ARKEO-SERAMİKLERIN SEM-EDAX, POROZİTE VE ÇÖZÜNEN TUZLARA AİT VERİLERİNİN KEMOMETRİK ANALİZİ ÖZET Arkeo-seramikler üzerine yapılan çalışmalar, farklı medeniyetlerin kültürel mirasları hakkında önemli bilgiler sağlar. Ayrıca, arkeolojik seramiklerin kimyasal, mineralojik, fizikzel ve teknolojik karakteristikleri, farklı kültürlerin karışımını, dünya kronolojisini, eski ticaret yollarını ve üretim teknolojilerini ortaya çıkarmak yönünden geniş ölçüde katkılar sağlar. Bununla beraber, bu konularda araştırma yapmak, çok sayıda örnek gerektirdiğinden kolay değildir. Bundan başka, bu tür çalışmalarda çok sayıda değişkeni dikkate almak gerekir. Bu nedenle, matematik ve istatistiksel yöntemlerin uygulanması zorunludur. Son yıllarda, arkeometri dalında bir çok bilim adamı kemometri analizini kullanmaktadır ve bu konuda çok sayıda makaleler mevcuttur. Arkeolojik seramiklerin kemometrisi hakkında yapılan geniş literatür incelemesi ülkemizde bu konuda çalışma olmadığım gösterdi. Bu çalışmanın amacı, İznik fırınları kazılarından çıkan çok sayıdaki İznik seramiğinin, bileşim, teknoloji, kaynak, yüzyıl karakteristikleri hakkında bilgi sağlamak için kemometrik teknikleri uygulamaktır. Bu çalışma, aynı zamanda, kimyada ve diğer bilimsel ve endüstriyel alanlardaki problemleri çözmek için kullanılan ve bir çok teknikleri kapsayan kemometri hakkında fikir almak için bir misyon üstlenmektedir. Bu çalışmada, Tulün ve arkadaşları tarafından daha önce Taramalı Elektron Mikroskop (SEM) insitu Enerji Dağılımlı Spektrometrik yöntemlerle incelenen 107 hamur, 61 astar ve 75 sır örneğine ait verilerin kemometrik analizleri yapıldı. Seramiklerin hamur, astar, ve sır bileşimlerinin sınıflandırılması için kemometrinin başlıca 5 tekniğinden biri olan“Düzen Tanıma”tekniklerinden, sırasıyla“Veri İnceleme Analizi”ve“Yönetilemeyen Düzeni Tanıma”.metotları içinde verilen“Temel Komponent”ve“Kümeleme”teknikleri uygulandı. Ayrıca, Tulün ve arkadaşlarının önceki çalışmasından elde dilen porozite xvı(40 örnek için, görünür ve bulk dansite, total por hacmi ve % porozite) ve çözünen tuzlara (bu çalışmada, 23 örnek) ait veriler, bozunma karakteristikleri yönünden aynı kemometrik tekniklerle analiz edildi. Deneysel bölümde, çözünen tuz içerikleri çeşitli sıcaklıklar (0-3 5°C) ve sürelerde (5- 25 gün) iklim koşulları düşünülerek tayin edildi. Kantitatif analizlerden önce, anyonlar (klorür, fosfat, nitrat ve sülfat) ve katyonlar (sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum) yaş kimya (spot testler) ile belirlendi ve sonra aşağıda verilen yöntemler uygulanarak kantitatif tayinleri yapıldı. -Klorür: UV Spektrofotometri ve Kondüktometri -Fosfat: UV Spektrofotometri -Nitrat: Kantitative Test Çubukları -Sülfat: Turbidimetri ve Alev Spektrofotometri -Sodyum, Potasyum ve Kalsiyum: Alev Spektrofotometri -Magnezyum: Atomik Absorpsiyon Spektrofotometri Ayrıca, belirli bir örnekte, seramikler için bir por karakteristiği ve dayanma kriteri olan Doygunluk Katsayısı ve asit baza maruz kalmasıyla oluşan (çevre faktörü) kütle kaybı tayin edildi. Sonuçlar ve Tartışma Çözünen klor miktarları 1, 7 ve 8 no' lu örnekler dışında suda kalma periyotları için 20°C de geniş bir aralıkta değişti. Konsantrasyon ve zaman, ve sıcaklık arasındaki doğrusal olmayan ilişki baza örneklerin bileşiminin homojen olmadığım ortaya çıkardı. Bunun yanında, çözünen klor miktarlarının diğer anyonlara göre daha yüksek olduğu bulundu. Fosfatın kantitatif analizi 25°C den sonra tüm bekleme zamanları için tüm numunelerin fosfat içerdiğini gösterdi. Ayrıca çözünen fosfat konsantrasyonunun klordan düşük fakat nitrat ve sülfattan yüksek olduğu görüldü. Çıkan nitrat miktarının klor ve fosfattan düşük olduğu bulundu. Deneyin 35°C de 10 ve 15 günlük süreler içinde uygulanmasından sonra sülfat tayin edildi. 3, 8 ve 9 nolu örnekler için 35°C den sonra çözünen sülfat miktarı sabit kaldı. Katyon analizi sonuçlan, sodyum, potasyum, kalsiyum ve magnezyum derişimlerinin 30°C ve 35°C den sonra her bekleme periyodu için çok az arttığım gösterdi. xvıı6 nolu örneğin doygunluk katsayısının 110°C için ortamala 0,9423, 220°C için 1,2510 bulundu. Zamanın bir fonksiyonu olarak kütle kaybının çözeltinin pH'ı na çok az bağlı olduğu görüldü. Ayrıca, su ve asit çözeltilerinde kütle kaybı benzer oranda arttı. Hamur bileşiminin kemometrik analizi örnekleri 3 temel gruba ayırdı. 1 inci grup temel olarak farklı yüzyıllara ait olan Mavi ve Beyaz, tek renk sırlı, Haliç ve Şam seramiklerini kapsarken 2 inci grup Sgrafito ve Milet tipi seramikler içerdi. Son grup ise Sgrafito ve Milet seramiklerinin her ikisinden oluştu. Na2O, MgO ve SİO2 örneklerin hamur bileşimlerine göre sınıflandırılmalarından sorumlu temel oksitlerdir. Örneklerin astar bileşimlerine göre sınıflandırılmasında ise MgO, Al2O3 K2O ve Fe2C>3 temel oksitlerdir. Seramiklerin sn- bileşimlerine gruplaştırılması örneklerin arasında belirgin bir ayırım olmaması ile sonuçlandı. Temel Komponent (PCA) analizi 3 lü koordinat diyagramları ve kümeleme analizi (CA) dendogramları her bir örneğin ve değişkenin uniform dağılımlarını göstererek bu sonuçlan doğruladı. Tulün, Amara ve Tite' ın çalışmalarından gelen sır verilerinin kemometrik analizi sonucunda, Amara ve Tite' ın örneklerini Tulun'un örnekleri ile beraber gruplandırmasına rağmen bu örneklerin birbirleriyle önemli benzerlikler göstermediği bulundu. Görünür dansite ve toplam por hacminin, örneklerin por karakteristiklerine göre sınıflandırılmasından sorumlu değişkenler olduğu bulundu. 23 örneğin çözünen tuzlarının kemometrik analizi, yüksek sıcaklıklarda klor ve nitrat iyonlarının sınıflandırmada etkili değişkenler olduğunu gösterdi. 3 boyutlu temel komponent analiz diyagramları kadar kümeleme analizi dendogramları da yukarıda verilen tüm sonuçlan doğruladı. xvm
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Fulgurit'in spektroskopik yöntemlerle yapısal karakterizasyonu
Başlık çevirisi yok
AHMET KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Kültür ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLCE ÖĞRÜÇ ILDIZ
- Plastiklerde metal analizleri ve organik matriksinin karakterizasyonu
Analysis of metals in plastics and characterization of organic matrix
ELİF TÜMAY ÖZER
- Grafen oksit temelli sıvı kromatografisi (HPLC) sabit fazlarının geliştirilmesi ve ilaç moleküllerinin analizlerinde kullanımı
Development of graphene oxide-based liquid chromatography (HPLC) stationary phases and their use in the analysis of pharmaceutical molecules
NACİYE ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kimya MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TOPKAFA
- β-karoten ve lutein ayrımı için grafen oksit ve türevi HPLC sabit fazlarının geliştirilmesi
Development of graphene oxide and derivative HPLC stationary phases for separation of β-carotene and lutein
NADİDE SONGÜL GÜMÜŞ ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Kimya MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiNanoteknoloji ve İleri Malzemeler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TOPKAFA
- Yüzey sularındaki bazı organofosforlu pestisitlerin GC-MS ile tayini için yeni bir katı faz ekstraksiyon metodunun geliştirilmesi
Development of a new solid phase extraction method for determination of some organophosphorous pesticides with GC-MS in surface waters
BUSE PARLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
KimyaBursa Uludağ ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF TÜMAY ÖZER
DOÇ. DR. BİLGEN OSMAN