İstanbul'da kentsel açık alan kullanımlarının 19. ve 20. yüzyıllardaki değişimi
The changes in the usage of urban open spaces in Istanbul in the 19th and 20th centuries
- Tez No: 143002
- Danışmanlar: PROF. DR. FULİN BÖLEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehirsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
Bu çalışmada ele alman problem, sosyoekonomik yapıdaki ve fiziksel mekandaki değişimlere bağlı olarak, İstanbul'daki açık ALan kullanımlarının azalmasıdır. Tezin amacı, 1. 19. yüzyıldan itibaren gelişen ve değişen, İstanbul'a özgü kentsel ölçekteki ve yerleşim alanlarındaki açık alan kullanımlarını saptamak, 2. Bugünkü durumu araştırarak, açık alan kullanımlaıındaki azalmanın sebeplerini ortaya koymak, 3. İstanbul'daki açık alan ve mekanları, gelişmiş ülkelerdeki kentsel açık alan ve mekan ve kullanımlarının gelişimi ve günümüzdeki olumlu kentsel uygulama örnekleri ile karşılaştırarak bir değerlendirme yapmaktır. Tez beş bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümü olan birinci bölümde, ortaya konan problem, amaç, kapsam ve yöntem tanıtılmıştır. İkinci bölümde, kentsel açık alan ve mekanın tanımı yapılmış; açık alan aktiviteleri ve bu aktiviteler ile mekanın kalitesi arasındaki ilişki anlatılmış; kentsel açık mekan olan meydan ve sokakların Avrupa' daki mekansal ve fonksiyonel gelişimi ve kentsel açık mekan tasarımı ile ilgili uygulamalar incelenmiştir. Üçüncü bölümde 19. yüzyıl Batılılaşma döneminden itibaren, İstanbul'da fiziksel mekan, bir araya gelme alışkanlıkları ve ekonomik yapıdaki değişimlerin açık mekan kullanımlarına yansımaları araştırılmıştır. Dördüncü bölüm, üçüncü bölümün devamı niteliğinde olup, İstanbul'da Arnavutköy ve Ataköy 9. ve 10 kısım yerleşmelerinin bugünkü açık alan ve kullanımlarını inceleyen araştırma bölümüdür. Bu bölümde, bugünkü açık alan kullanımları ve taleplerinin karşılaştırılması açısından birbirine zıt iki örnek seçilmiştir. Arnavutköy yerleşiminin seçilme nedeni, geleneksel yerleşim dokusuna sahip olması, 1 9. ve 20. yüzyıla ait kaynaklardan, açık mekanların ve kullanım alışkanlıklarının gelişiminin incelenebilmesidir. Ataköy yerleşimi ise, açık mekanları ile birlikte planlanmış bir toplu konut alanı olduğu için seçilmiştir. Bu iki yerleşim alanı araştırılırken, üç yöntem kullanılmıştır: 1. Yerel yönetim merkezlerinden ve literatür araştırmalarından elde edilen bigiler ve haritalar kullanılmış, 2. Yerleşim alanlarında gözlem ve tespit çalışmaları ile bugüne ait haritalar oluşturulmuş, 3. Yerleşim alanlarında oturanlarla anket çalışması yapılarak, yerleşim içerisindeki ortak kullanılan ve bir araya gelinen alanlar, açık alan kullanımları, açık alan ve kullanım talepleri ile açık alanların önem sırası öğrenilmiştir. xıAnket sonuçlarından elde eldilen bilgiler ışığında daha detaylı haritalar hazırlanmıştır. Arnavutköy ve Ataköy yerleşim alanlarına ilişkin veriler karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Tezin 5. bölümü olan sonuçlar ve öneriler bölümünde, şimdiye kadar araştırılan ve elde edilen bilgiler dahilinde, gelişmiş ülkelerdeki olumlu örnekler göz önünde bulundurularak İstanbul'daki açık mekan kullanımlarının azalmasının sebepleri ortaya konmuş ve öneriler geliştirilmiştir. Varılan sonuçlar ve geliştirilen öneriler şöyledir: 1. Yerleşim alanı içerisinde açık mekan kullanımlarının var olabilmesi için, açık alanların varlığı yeterli değildir. Bu alanlara mekan özelliği kazandırılmalı ve işlevler yüklenmelidir. 2. Gerekli niceliksel ve niteliksel özellikleri taşıyan açık mekanlar, gerekli işlevleri barındırmadıkları taktirde, insan kalabalığını ve etkinliklerini desteklemedikleri için kullanılmamaktadır. Kentsel açık mekanlar, insanların sosyal rekreasyon etkinliklerine ev sahipliği yapabilecek, örneğin kafeler, sanat galerileri, eğlence ve oyun mekaları, gibi çeşitli işlevleri olan yapılarla canlandırılmalıdır. 3. Sokak ve meydanlar, bugün İstanbul'un bir çok yerinde, birer geçiş ve trafik alanıdır. Kent yaşamının çoğunun geçtiği bu mekanlar, geçilen değil gidilmesi hedeflenen mekanlar olmalıdır. 4. Kentsel açık alanlae ve mekanlar, yaya hareketliliği ve etkinlikler açısından birbiriyle bütünleşebilen ve sürekliliği olan alanlar olmalıdır.
Özet (Çeviri)
This study will focus on the problem of the decrease in the usage of urban open spaces in Istanbul. The aim of the study is: 1. to study the developments and changes in the traditional usage of open spaces in Istanbul starting from the 1 9th century; 2. to find out the reasons of the decrease in the usage of urban open spaces by researching and analysing the present conditions; 3. to evaluate the open spaces in Istanbul by comparing them with the open spaces in industrialized countries and with outstanding applications of modern urban planning. The study includes five sections. In the first section the above mentioned problem, the aim, the extent, and the methodology of the study are introduced. In the second section the urban open space and the outdoor activities taking place therein are described and the relationship between activity and quality is explained; the usage and the spatial development of squares and streets as open spaces in European countries are commented upon; and some projects concerning the vivacity of open spaces are depicted. The third section explains how the changes in economic conditions and the development of gathering habits in Istanbul since the first Westernization movements in the 19th century effected the usage of open spaces. The fourth section is the research and questionnaire section in which the usage of open spaces in two residential areas, namely Amavutköy and Ataköy 9th and 1 0th districts, is investigated. Two contrasting residential areas have been chosen for a better demonstration of the usage and the requirements of the urban open spaces today. Arnavutköy has traditional urban form, and the development of its open spaces and their usage can be researched in some sources dating back to the 1 9th century. Ataköy, on the other hand, is a modem residential area with planned open spaces. To survey these areas, three methods have been used: 1. old maps and relevant information about these residential areas have been researched in the literature and the local town halls; 2. up-to-date maps have been created by observation in these areas and by analyzing the gathered data;Analysing the information obtained, detailed maps of open spaces and of their usage have been drawn. The collected data of the two different residential areas, Arnavutköy and Ataköy, have been evaluated by comparison. The fifth section is about the results of the questionnaires. In the light of the hitherto gathered information, suggestions have been made about the planning and designing process in our country. It is suggested that: 1. the existence of open spaces in residential areas does not guarantee the efficient usage of such spaces. Necessary changes should be made to turn these spaces into proper public areas. 2. if not functional, even open spaces of high quality will not be used by the community. The usage of squares and streets should be increased by providing them with new functions and a rich variety of activities. 3. in Istanbul the streets and squares are generally either pedestrian passageways or traffic roads. These areas should not be places for passing but for meeting, enjoyment, and recreation. 4. open spaces should be integrated with pedestrian movements and activities.
Benzer Tezler
- Tarihi kentlerde tarihi park ve bahçelerin değerlendirilmesi ve İstanbul örneği
The Evaluation of historical parks and gardens situated in historical cities and case study of İstanbul
RAHŞAN DEMİRKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Teknolojinin serbest zaman aktiviteleri ve kamusal mekân kullanımı üzerindeki etkileri
The effects of technology on leisure time activities and usage of public space
HATİCE BUSE BİNGÖL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- Kamu kullanımı kentsel açık alanların tarihsel süreç içerisinde gösterdikleri yapısal değişimlerin irdelenmesi-İstanbul örneği
The Discussion of public places structural changes in historical process-Istanbul case study
SADULLAH ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- İstanbul Beyoğlu-Hasköy sokaklarında morfolojik ve dizimsel özelliklerin kullanıcı algısına etkisi
Effect of morphologial and sequential features on user perception in Istanbul Beyoglu-Haskoy streets
FATMA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE KÖSEOĞLU ÇAMAŞ
- Fiziksel ve işlevsel çekim noktalarının kentsel güvenlik algısına etkisi: İstanbul-Balat örneği
The effect of physical and functional points of attraction on urban security perception: The case of Istanbul-Balat
ELİFSU ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU