Mimarlık ve gerçeklikleri ve mimarlıkta zamanın kavranışı
Architectural realities and time conception in architecture
- Tez No: 143097
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜLYA YÜREKLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 171
Özet
Bu çalışma, mimarlık ortamının çoğulcu görünümünün, teorik temelde daha iyi anlaşılabilmesi için, kavramsal bir çözümleme önerisidir. Çalışmanın ana sorulan şunlardır:. Mimarlığın tanımı nedir ve mimarlık nasıl tanımlanmalıdır?. Mimarlık nasıl bir yaratım sürecine sahiptir?. Mimarlığın yaratım sürecinde zaman kavramı ve zamanın kavranışının anlamı nedir? Mimarlığın yeniden tanımlanması, çalışmanın temelini oluşturmuş ve tüm çalışmada bu tanımlardan elde edilen kavramlar kullanılmıştır. Bu tanımlama çalışmasında seçilen yöntem, bir başka bilgi alanı olarak seçilen felsefenin, mimarlığa olan müdahalesi olmuştur. Bu yöntem asimetrik diyalog yöntemidir. Asimetrik diyalog, ortak kural dizilerini paylaşmayan“öteki”ile kurulan bir diyalog biçimidir. Asimetrik diyalog belirli bir epistemolojik alanın“öteki”nin“yöntemli kuşku”su yoluyla“eleştirel farkındalığa”açılmasına izin veren bir diyalog yöntemidir. Böylelikle, ötekinin yöntemli kuşkusu ile tanımlanan mimarlık, yeni kavramsal yaklaşımlara açık hale gelir. Bu çalışmada, asimetrik diyalog, mimarlık ve felsefe arasında sorgulanan gerçeklik kavramı üzerine kuruludur. Mimarlık en yalın haliyle bir gerçekliğin üretilmesi eylemi olarak tanımlanabilir. Mimarlık bir eylem olarak, dünya gerçekliklerine yeni bir gerçeklik eklemektir. Bu noktada, mimarlık gerçekliklerinin üretilme süreci ve sonunda üretilen gerçeklikler mimarlığın kendi içkin tanımını ortaya koyar. Mimari gerçekliklerin yaratım süreci, dünya gerçekliklerine yeni bir gerçeklik eklenmesi süreci ile benzerlik gösterse de, mimarlık bir gerçekliğin yaratılması ile sonlanan bir süreç değildir. Üretilme sürecinden sonra mimarlık, yapım, kullanım ve algılama süreçleri içinde, yapımcılar ve mimar, algılayan ve algılanan nesne, tasarım ve kullanıcı ile oluşturulan iletişim ile şekillenir. Bu nedenle mimarlık sürecin kendisidir. Gerçeklik kavramı, insan tarafından yaratılan, akıl tarafından kavranabilen, bilim tarafından tanımlanan, bireyler tarafından algılanan ve sahip olduğu özsel benzerlik grupları ile sınıflandırabilen, kavramsal bir nitelemedir. Diğer gerçeklikler gibi mimari gerçeklikler, katmanlı ve karmaşık yapılardır. Buna göre, süreçlerin yarattığı tek bir mimarlık gerçekliğinin dört ana gerçeklik katmanı vardır.. Her mimari gerçeklik, deneyüstü, sadece akıl tarafından kavranabilen, ideal, numenal gerçeklik katmanına;. Her mimari gerçeklik, algı tarafından görünmeyen, nesnel, altkatmansal gerçeklik katmanına;. Her mimari gerçeklik algı nesnesi ve algılayan arasında belli bir zaman dilimi içinde oluşturulan ve belli bir zaman dilimi için geçerli olan, dinamik bir varoluşsal gerçeklik katmanına;. Her mimari gerçeklik, özsel gerçeklik katmanına sahiptir. Bu sınıflama tek bir gerçekliğin katmanlarıdır. Bu katmanlardan bir veya birkaçı, bütünün içinde baskın olarak vurgulanarak sunulabilir. Mimarlık gerçeklikleri, bilinçli yönelim ile, baskın olarak vurgulanan gerçeklik katmanına göre sınıflanabilir.Mimarlık bir yaratım olarak tanımlanırsa mimarlık aşağıda sınıflanan gerçekliklerin üretilmesi eylemidir.. numenal mimari gerçeklik,. altkatmansal mimari gerçeklik,. varoluşsal mimari gerçeklik,. özsel mimari gerçeklik. Bir sınıflama yapmamıza rağmen, mimari gerçeklik katmanları, birbirleriyle örtüşen ve geçişen yapıdadırlar. Varoluşsal ve altkatmansal gerçeklik biricik oluşlarıyla açıklanabilir. Mimarlığın varoluşsal gerçekliği, her bir özneye göre değişkendir ve altkatmansal gerçekliği her bir mimari tözde değişir. Tekil oluşumlar ihmal edilirse, numenal ve özsel gerçeklikler geneli kapsar. Varoluşsal ve numenal gerçeklikler, her bir özneye göre, değişmeyenden değişeni ayırırlar. Varoluşsal ve özsel gerçeklikler, onların göründüğü biçimdedirler, göründüğü gerçekliği kendi gerçekliğidir. Oysa altkatmansal ve numenal gerçeklikler görünümün altında saklıdırlar. Mimari gerçekliklerin, dünya gerçekliklerine yeni bir gerçeklik eklemek olduğu kabulü ile, tüm yaratma süreçlerinde gözlenen zamansallık problematiği, mimari gerçekliklerde incelenmiş ve bu problematik, modelleme önerisi ile açıklanmaya çalışılmıştır. Önerilen modellerde zamanın kavranışı değişken olarak alınmış ve model türleri, bu değişken eşliğinde saptanmıştır. Mimarlık bir süreç olarak tanımlandığında, üretim, algılama ve kullanım süreçleri içinde oluşan ötekilerle kurulan, dinamik ve bir açık uçlu iletişim biçimidir. O halde mimarlığın tanımlanması, sürecin yani zamanın nasıl kavrandığı, mimarlık ve zamanın kavranması arasındaki bağın tanımlanmasıdır. Bu nedenle zamanın kavranışı, mimarlığın çoğulcu görünümünün çözümlenmesinde anahtar kavramdır. Zaman, insanlara değişimi kavratan tek şeydir. Zaman, değişimin kavranabileceği tek kavramdır. Zamanın kavranması değişimin kavranması ile aynı anlamdadır. O halde, kendisi bir süreç olan mimarlık, zamanın kendisi olmayı talep eden bir eylemdir. Temel olarak zaman üç türlü kavranır.. Zamanın eşzamanlı kavranışı: Zamanın değişim düşüncesi karşısında döngüsel bir çevrim olarak kavranmasıdır.. Zamanın sürekli kavranışı: Zamanın değişim düşüncesi karşısında evrimsel bir değişim içinde kavranmasıdır.. Sıçramalı sürekli zaman kavranışı: Zamanın değişim düşüncesi karşısında sıçramalı bir akış olarak kavranmasıdır. Zaman kavranışları, toplumlar, bireyler tarafından değişim, değişimin yönünün kavranış biçimleridir. Zamanın kavranışı, mimarlık ortamının çoğulcu görünümüne neden olan en temel değişkendir. Çalışmamızda, çoğulcu ortamı çözümleme önerimiz, zaman kavranışının bir değişken olarak alındığı mimari modeller ile ortaya konulmuştur. Mimari modeller, zamanın işlevi, modelde üretilen gerçeklikler ve modele örneklenen mimari tutumlar ile tanımlanmıştır. Bu modeller;. mimaride eşzamanlılık modeli;. mimaride süreklilik modeli;. mimaride sıçramalı süreklilik modelidir. Çalışmanın son bölümünde, özel bir zaman mekanı olan geçmişin günümüzden kavranışı incelenmiştir. Bu bölümde geçmişi temsilen Türk Evi seçilmiş, böylelikle, Türk Konut Mimarisi'nde çoğulcu görünüme neden olan Türk Evi'nin günümüzden kavranışı açıklanmıştır.Bu tezde çoğulcu mimari ortamının çözümlenmesinin, mimarlığın değişim karşısındaki tutumunun anlaşılması ya da özetle, mimarlığın üretildiği an içindeki zaman kavranışının nasıl olduğunun anlaşılması ile olası olabileceği çıkarsanmıştır.
Özet (Çeviri)
The thesis is a conceptual analysis that is proposed to comprehend pluralist architectural tendencies. The essential questions for the theses are;. What is the definition of architecture and how can it be defined?. What kinds of creation processes does architecture have?. What does the concept of time and time conception in the process of architectural creation mean? The base of the thesis consists of a new definition of architecture and basic conceptual terms, which are essential terms of thesis, are grasped from the new definition. Selected method for the definition is a kind of intervention of“other”s epistemological area that is philosophy on architecture. This method is called assimetrical dialog that designates a merely dialog confrontation with the“other”who does not share a common set of rules. Asymmetrical dialog let the given epistemological area to open critical awareness by using“other”s methodical doubt. In this way, architecture as it is defined by“other”s methodical doubt is come to open a new conceptual approaches. In the thesis, the definition of architecture is rooted from the assimetrical dialogue, which is based on explanation of concept of reality between philosophy and architecture. Essentially, architecture can be defined an activity of creation of reality. Architecture as being such a creative activity, adds a new reality to the universal reality. In this point of view, architecture can be defined a process of creation of architectural realities. Even if the architectural creation process is as same as the other world of realities creation process, architectural realities never come to an end when the process of creation is completed. Architecture is a kind of communication which is formed within the constructing, perceiving, utilising process between architect and client, builders; perceivers and perceived objects; designs and their users, after the creation process. Because of this, architecture can be named that is process of itself. The concept of reality is a kind of conceptualisation which is created by man, conceived by mind, defined by science, perceived by individuals, and can be classified by its essential resemblance. Architectural realities are as complex folded structures as same as the other universal realities. Universal realities have four stratum as well as architectural realities. Realities can be classified as:. noumenal realities belong to the world of ideas which can be conceived by the mind;. substrative realities belong to the world of objectivity and it could not be seen within a perceiving process, it is always hidden;. existential realities belong to perceived world. It occurs between the perceiver and the perceived in a flux in time;. essential realities belong to the world of essence in which what the thing is, is its essence. This classification is depended on stratums of reality within an individual reality. One or two stratums can be presented dominantly in the individual reality. Architectural realities can be classified in the same way depending on dominated stratums within an individual architectural reality. If architecture is defined as an activity of the creation of new reality, architecture can create those realities are;. noumenal architectural realities;. substrative architectural realities;. existential architectural realities;. essential architectural realities. Despite the classification, each stratum is transitive and crossing manifold structures prior to each other. Existential and substrative realities are explained in term of being unique. Existential reality is different for each person; substrative reality is different for each substratum. Noumenal and essential realities cover generality, except the individual cases. Existential and noumenal realities divide the changing from the unchanging. Existential and essential realities are as they appear. Substrative and noumenal realities lay behind their appearances. Due to architecture is a creation process of itself, problematic of being a time- bounded which can be observed on other creation process, researched on architectural realities, and explained accompanied with proposed architectural modelling in order to analyse today's pluralist architectural tendencies. Time conception is taken a variable for the architectural modelling. When architecture is defined as a creation process of itself, architecture can be defined such an open- ended and dynamic communication form within producing and perceiving and utilising process between others and architecture. Meanwhile, architecture can be comprehended by explaining the process itself that is time conception, and the relation between time conception and architecture. From this point of view, it can be said that, the concept of time should be the keyword for analysing today's pluralist architectural tendencies. Time is the only thing that concept of change can be grasped its own. Conception of time stands for conception of change. In term of being process of creation of itself, architecture can be named as an activity that demand to stand for concept of time itself. Conception of time can be classified into three against concept of change as they are;. Synchronic time conception: Time is conceived as an circular reasoning against phenomena of change. Continuous time conception: Time is conceived as an evolutionary changes against phenomena of change. Leaped continuous time conception: Time is conceived as a leaped flux against the phenomena of change These time conceptions are forms of the conception of the phenomena of change by societies, individuals. Time conception is the most inevitable variable that is reasoning the pluralist appearance in the architectural milieu. In this thesis, pluralist architectural milieu is analysed with architectural modelling and what time conception mean for architectural creation process is. Architectural models are defined by the function of time, architectural realities and exemplified with architectural manners. These are,. synchronicity model in architecture;. continuity model in architecture;. leaped continuity model in architecture. At the last chapter of the thesis, conception of the“past”has been searched. In this chapter,“Turkish House”selected as a representative for“past”, in this way, aspects of“Turkish House”conception have clarified that cause pluralist view in Turkish Housing.The thesis main inference is that pluralist architectural tendencies and direction of change in architecture can be analysed and interpreted with the comprehension of time conception.
Benzer Tezler
- Mimarlık nesnesinin yaşam döngüsündeki adaptasyonlar
Adaptations in the life cycle of architectural objects
GAMZE HAZAL YÜCESOY ÖZGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM AKSOY
- A multilayer network analysis of agendas in different realms of architecture
Mimarlık gündeminin çok katmanlı ağ analizi yöntemi ile değerlendirilmesi
MELİS BALOĞLU
Doktora
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL DEMİR
- Enformasyon toplumunda kentte olmanın yeni biçimleri ve kent anlayışının dönüşümü
New ways of ?being in the city? and new understandings of ?city? in the information society
ROYSİ OJALVO
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BELKIS ULUOĞLU
- 20. yüzyıl modern mimarlık mirasının değerlendirilmesi: IMÇ örneği
Assesment of 20th century modern architecture heritage: The case of IMÇ
SAADET KÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İPEK AKPINAR
- The new montage: Digital compositing and its generative role in architecture
Yeni montaj: Sayısal bileştirme ve mimarlıktaki üretici rolü
IŞIL SENCAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MİNE ÖZKÂR