Yeni Uygurca ve Özbekçe fiilimsiler
Quasi-verbals in the modern Uighur and the Uzbek
- Tez No: 144214
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ÜLKÜ ÇELİK ŞAVK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
ÖZET Bu tezin konusunu Yeni Uygurca ve Özbekçedeki fiilimsi ekleri, bunların fonksiyonları ve yapılan oluşturmaktadır. Yeni Uygurca ve Özbekçenin dışındaki diğer Türk dillerinden de örneklemeler yer almaktadır, örnekler çevirileriyle birlikte verilmiştir. Özellikle Türkiye Türkçesinde kullanılan fiilimsi ekleriyle karşılaştırmalar yapılmıştır. Karluk Grubu, Güneydoğu Grubu, Türkistan-Uygur Grubu vb. isimlerle adlandırılan Yeni Uygurca ve Özbekçenin içinde bulunduğu Türk dilleri grubu, Türk medeniyetinin uzun asırlar merkezini oluşturmuş geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Yeni Uygurca ve Özbekçe, bugün siyasî olarak ayrı toplulukların dilleri olarak görünse de yakın geçmişe kadar aynı kaderi ve kültürü paylaşmış insanların dilidir. Bu nedenle, iki dil arasındaki benzerlik oldukça fazladır. Farklılıklar ise fonetik özelliklerde yoğunlaşmaktadır. San Uygurca ve Salarcadaki fiilimsi kullammlanyla ilgili örnekler çok az sayıda verilebilmiştir. Yeni Uygurca ve Özbekçeyle aynı gruptan olan bu iki dille ilgili yazalı eser ve kaynaklar, dar bir alanda ve az sayıda insan tarafından konuşulduktan için yeterli değildir. Bu çalışma yapılırken Yeni Uygurca ve Özbekçeye ait çeşitli türlerden edebî ve bilimsel eserler taranmış, fiilimsi ekleri tespit edilmiştir. Buna göre Özbekçede 3, Yeni Uygurcada 2 isim-fiil eki; Yeni Uygurcada 11, Özbekçede 10 sıfat-fiil eki; Özbekçede 8 zarf-fiil eki, 11 sıfat-fiilden türemiş zarf-fiil eki; Yeni Uygurcada 9 zarf-fiil eki, 12 sıfat-fiilden türemiş zarf-fiil eki saptanmıştır. Aynca, sıfat-fiillerin edatlarla meydana getirdikleri zarf-fiil kalıplaşmalarına da değinilmiştir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY The subject of the thesis is the quasi-verbal suffixes, their functions and structures in Modern Uighur and Uzbek languages. The extra examples from the other Turkish languages other then Modern Uighur and Uzbek languages have been given too. Especially, comparisons of the quasi-verbal suffixes with Turkish as spoken in Turkey have been emphasized. The examples can be seen with their translations. Turkish languages containing groups such as; Karluk, Southeast, Turkistan- Uighur groups is spoken in a vast geographical area which has been a center of the Turkish civilization for ages. At the present, Modern Uighur and Uzbek languages may be seen as the language of the different communities for political reasons, but in fact it had been the language of the people who had shared the same culture and destiny until recent times. Therefore, there are many similarities between the two languages. However, the differences are seen especially in phonetic features. For some reasons; a few examples have been given about the usage of the quasi-verbals in Yellow Uighur and Salar dialects. Although these two language are considered from the same group as Modern Uighur and Uzbek languages, the number of the speakers of these languages are not many at the present. Therefore, there aren't enough field-works related to these languages. Consequently the literary and scientific works about Modern Uighur and Uzbek have been reviewed and the quasi-verbal suffixes have been found throughout the research. According to the research, 3 noun-verbal suffixes in Uzbek and 2 noun- verbal suffixes in Modern Uighur languages, 10 adjective-verbal suffixes in Uzbek and 1 1 adjective-verbal suffixes in Modern Uighur languages, in Uzbek 8 adverb- verbal suffixes and 1 1 adverb-verbal suffixes derived from adjective-verbal; and also in Modern Uighur 9 adverb- verbal suffixes and 12 adverb-verbal suffixes derived
Benzer Tezler
- Özbekçe ve yeni Uygurca arasındaki fonetik ayraçlar
Başlık çevirisi yok
AYNUR ÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
DilbilimAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA CANPOLAT
- Eski Türkçe bağlamında Sarı Uygurca ve Yeni Uygurcanın gramer ve söz varlığı karşılaştırması
A comparison of Yellow Uyghur and New Uyghur in terms of grammar and vocabulary in the context of Old Turkic
DİLEK BARTU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FİKRET YILDIRIM
- Çağataycanın Türk dilleri arasındaki yeri üzerine bir değerlendirme
An evaluation on the position of chagatai Turkish among Turkic languages
SAFİYE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Kırgız Türkçesinde isim yapma
Кыргыз тилиндеги атоочтун жасалышы
TATYANA NURİAHMETOVA
Doktora
Kırgızca
2012
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA S. KAÇALİN
DOÇ. DR. MEVLÜT GÜLTEKİN
- Eski Uygurca ve Yeni Uygurcanın söz varlığının isimler açısından karşılaştırılması
A comparison of the vocabulary of Old Uygur and New Uygur in terms of nouns
MAIHEFUBAI AIZIZI
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FERYAL KORKMAZ