Der Sinnbereich 'beleidigen' und 'verletzen' im Deutschen und Türkichen. Ein beitrag zur lexikologischen und semantischen sprachanalyse
Almanca ve Türkçe'deki 'darılmak' , 'kırılmak' anlam alanlarının karşılaştırılması.Sözlükbilimi ve anlambilimi ilgili bir çalışma
- Tez No: 144305
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞERİFE YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, Dilbilim, German Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Almanca
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 301
Özet
ÖZET Çalışmanın temel amacını genel anlamda sözcüklerin performans düzeyindeki anlamsal boyutunu araştırmak olarak tanımlayabiliriz. Tezimde Almancadaki“beleidigen”,“verletzen”ile Türkçedeki“darılmak”,“kırılmak”anlam alanları araştırılmış ve birbirleri ile karşılaştınlmıştır. Sözcükbilim, Sözlükbilgisi, Anlambilim ve özellikle anlam alanı kuramı ile ilgili görüşler çalışmamın kuramsal dayanağını oluşturmaktadır. Birinci bölümden üçüncü bölüme kadar devam eden bu kuramsal kısmı, Almancadaki“beleidigen”,“verletzen”'in Türkçedeki karşılığı olan“darılmak”,“kırılmak”anlam alanına giren sözbirimlerin iki dilli sözlüklerde, Almanca ve Türkçe orijinal eserlerle çevirileri taranarak oluşturulan bütünce çerçevesinde anlam ilişkileri ve versiyonları düzleminde ele alınması izlemektedir. Çalışmamda ele aldığım anlam alanına ait almanca sözbirimleri DornseifFın“Der deutsche Wortschatz nach Sachgruppen”adlı anlam ilişkisine göre düzenlenmiş yapıtından aldım. Yine aynı şekilde Türkçedeki aynı anlam alanına ait sözbirimler Recai Çin'in“Kavramlar Dizini”adlı yapıtından çıkarılmıştır. Bu sözbirimlerin tarandığı iki dilli sözlükler ise Kari Setuenvald'ın“Deutsch-Türkisches Worterbuch”ve Arif Cemil Denker'in“Almanca-Türkçe Büyük Lügat”'ı ile yine Kari Steuerwald'in“Türkisch-Deutsches Worterbuch”ve Heuser Şevket'in“Türkisch- Deutsches Worterbuch”yapıtlarıdır. Karşılaştırma sonucunda çıkış dildeki kavramların hedef dilde var olup olmadığı, hangi dilin ilgili söz birimleri bakımından daha zengin olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Sözlük bazında ilgili kavramların karşılıklarının içermiş olduğu anlam versiyonlarını incelerken, kaynak olarak kullandığım sözlükleri de ele aldığım anlam alanıyla ilgili sözbirimlerin kapsamı bakımından birbirleriyle karşılaştırma olanağı buldum. Burada anılan anlam alanıyla ilgili söz birimlerin her iki sözlükteki kullanımları yan yana getirilerek tablo oluşturulmuş ve anlaşılması kolay bir karşılaştırma bazı elde edilmeye çalışılmıştır.Ill 6. bölümde ise ilgili kavramlar Herman Hesse'nin“Siddartha”, Thoman Mann'm“Buddenbrocks”ve“Der Tod in Venedig”, Heinrich Böll'ün“Und sagte kein einziges Wort”, Yaşar Kemal'in“Kuşlar da gitti”,“Ölmez Otu”ve“ince Memed”ile Adalet Ağaoğlu'nun“Fikrimin İnce Gülü”ve Fakirt Baykurt'un“Yılanların Öcü”orijinal eserleri ve bunların çevirileri taranarak ilgili Anlam alanına giren sözbirimlerin hedef dile aktarımı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bunun amacı, ele aldığım iki dilli sözlüklerin içermediği anlam versiyonlarına ulaşmak; gerektiğinde sözlüklerin yeniden ele alınmaları durumunda anlam eksikliklerini giderici bir yöntem izlemektedir. Değişik çevirmenler tarafından önerilen karşılıkların iki dilli sözlüklere yansıtılması durumunda, bir sözbirimin hedef dile aktarımında ortaya çıkabilecek boşlukların giderilmesinde büyük katkı sağlanmış olacaktır. Çalışmamın son bölümünde bunların genel bir değerlendirmesi yapılmış ve sözlüklerde yer verilmeyen karşılıkların çeviri eserlerden taranan karşılıklarla tamamlandığı bir tablo düzenlenerek elde ettiğim sonuçlar somut olarak gösterilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmamda gerek uyguladığım yöntem gerekse elde ettiğim sonuçlarla bir model oluşturmaya çalıştım
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Der Sinnbereich Ironie im Deutschen und im Türkischen Ein Beitrag zum semantischen und lexikologischen Sprachvergleich
Almancada ve Türkçede ironi kavramları anlambilimi ve sözlükbilimi açısından dilsel karşılaştırma
NAZAN DALGIÇOĞLU
Yüksek Lisans
Almanca
2010
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Der sinnbereich ''fußballjargon'' im Deutschen und im Türkischen; ein beitrag zur lexikologie, semantik und soziolinguistik
Almanca ve Türkçe futbol terimlerinin her iki dilde karşılaştırmalı analizi. Sözcükbilim, anlambilim ve sosyodilbilim açısından bir araştırma
BİLHAN DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Almanca
2010
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN YILDIZ
- Der sinnbereich ?beglückwünschen? und ?gratulieren? im Deutschen und Türkischen. ein beitrag zur lexikologischen und semantischen sprachanalyse
Türkçe ve Almancadaki ?kutlamak? ve ?tebrik etmek?, anlam alanlarının birbirleri ile karşılaştırılması
MÜCAHİT ERKUL BAKIR
- Der Sinnbereich 'Ehre, Stolz, Würde' im Deutschen und im Türkischen. Eine kontrastive studie zur semantik, lexikologie und lexikographie
Almanca ve Türkçe'deki 'Onur', 'Gurur', 'Şeref' anlam alanlarının karşılaştırılması. Sözlükbilim, sözcükbilim ve anlambilim üzerine karşılaştırmalı bir çalışma
EZGİ DUMAN
- Der sinnbereich 'Justiz' im deutschen und im Türkischen - eine kontrastive studie zur lexikologischen und semantischen sprachanalyse
Almanca ve Türkçede 'Adliye' kavramı anlam alanı - sözcükbilim ve anlambilime dayalı dil analizine yönelik karşılaştırmalı bir çalışma
ÇİĞDEM CANAN DİKMEN
Yüksek Lisans
Almanca
2013
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELTEM EKTİ