Osmanlı Döneminde Safranbolu su mimarisi
Water consructions in Safranbolu during the Ottoman Period
- Tez No: 144368
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. FATİH MÜDERRİSOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 487
Özet
Safranbolu su mimarisinin konu edildiği çalışmada, kent dokusunun oluşumunda büyük rol oynayan, toplumsal ve bireysel anlamda önem kazanmış su unsuru, bölgenin jeolojik ve hidrojeolojik özellikleri göz önüne alınarak kentsel ve mimari açıdan incelenmiştir. Suyun kullanım biçimleri belirlenmiş, su yapılarının yoğunluğu ve çeşitliliği üzerinde durulmuştur. Safranbolu ilçe merkezi esas alınmış ve belediye sınırları dahilindeki bölge çalışma alanı olarak belirlenmiştir. Ancak Safranbolu'nun geçmişte ve günümüzde iki önemli su kaynağı olan Mağara (Bulak) ve Hızar su kaynakları belediye sınırları dışında kalmasına rağmen çalışmaların çıkış noktası kabul edilmiştir. Safranbolu'nun jeolojik ve hidrojeolojik özelliklerinin getirdiği oluşum, su kaynakları ve bu suyun kent tarafından nasıl paylaşıldığı araştırılmış, suyun kullanım yöntemleri üzerinde durularak konutlarda, bahçede ve ticari amaçlı kullanım biçimleri saptanmış, daha sonra konu mimari ölçeğe aktarılmıştır. Böylece yapı türleri belirlenmiş, seçilen örnekler incelenmiş, özellikle kimi değişim sürecine girmiş kimisi de terkedilmiş örneklerinde tespit edilmesiyle konu siayt, fotoğraf, plaa ve kesitlerle desteklenmiştir. Bu konuda vakfiyeler, şer' iye sicilleri, salnameler ve tahrir defteri gibi ilk el kaynaklar değerlendirilerek su ile ilgili veriler toplanmış, seyahatnamelerdeki bilgiler de eklenerek konu desteklenmiştir. Ayrıca tüm su yapılarının yerleşim alanlarında nasıl ve ne amaçla kullanıldığı da dikkate alınarak yapıların yoğunluğu mümkün olduğunca belirlenmiş ve tüm bu veriler Bağlar, Kıranköy ve Çarşı bölgeleri için ayrı ayrı değerlendirilen bir pafta üzerinde gösterilmiştir. Çalışmanın katalog kısmında, bir su kemeri, dört havuz odası (havuzlu sofa), yedi hamam, birer ev içinde hamam (kızma hamam), sarnıç, ile bahçede hamam, beş bahçede havuz odası (havuzlu selamlık köşkü), dört çamaşırlık ve kırk da çeşme ele alınmıştır. Toplam altmışdört yapı üzerinde çalışılmış, en geniş grubu oluşturan çeşmeler için tipolojiye gidilmiştir.Ill Çalışmanın ekler kısmında ise Safranbolu'da ele aldığımız yapılardan banisine ulaşılabilen örneklerin listesi verilmiştir. Ayrıca bu bölümde konunun anlamsal boyutu hakkında fikir verebileceğini düşündüğümüz Safranbolu ve çevresinde yerleşmiş su ile ilgili gelenekler aktarılmıştır.
Özet (Çeviri)
The water const met ions of Safranbolu which played a great role in the period of urbanisation as the water component gained importance both for the individual and in social life. In this respect, a close analysis of the water component is made from urban and architectural point of view as well regarding the geologicaland hydro geological structure of the district. After determining the way of use of water the intensity and variety of water constructions are dwelt upon. The scope of the study covers the centre of Safranbolu as the base and the district within the boundaries of the municipality. Though not being within the boundaries of the municipality the two water resources the Bulak Inn and Hızar being of great importance both in the past and currently areregarded as the starting point of this study. The formations resulting from geological and hydrojeological features of Safranbolu, water resources and the distribution of water in the town are examined and the way water is used is determined by evaluating the use in domestic places, gardens and for commercial purposes. Later, all this study is carried on an architectural basis. In this way types of constructions have been determined and the samples chosen have been investigated. Besides this, the subject is supported with slides, photographs and crosscuts by determining especially desolate samples or samples witnessing a period of change, in relation to this study by evaluating firsthand sources data related to water like deeds of trust (vakfiyeler), registers (şer' i sicilleri), yearbooks (salnameler),and written surveys of the province (tahrir defteri) are collected. The subject: is supported by adding information from travel books. Besides this, by taking into consideration how and for what purpose all water constructions have been used in residential areas, the intensity of the constructions are determined concisely and all the data is evaluated in the Bağlar, Kıranköy and Çarşı regions are demonstrated on sectional maps.One aqueduct, four sofas furnished with a pond (havuzlu sofa) seven“hatnams”, one inler hamam in the house (kızma hamam), one exterior hamam in the garden, fwa rooms furnished with ponds in the garden (havuzlu selamlık köşkü) and four fountains are examined in the catalogue of the research. The study of the fountains is supported by typology. The appendix offers a list of samples of constructions whose builders are known. Besides this, in this part traditions related to water both in Safranbolu and in its surrounding districts are addedas they are considered to be a valuable contribution to the very understanding and meaning of this thesis.
Benzer Tezler
- Sicill-iahval defterlerindeki Safranbolulu (Zağfiranbolulu) memurlar (1879-1909)
Başlık çevirisi yok
AHMET ERKARTAL
- Kastamonu ili araç ilçesi örneğinde kırsal mimari
Rural architecture in the case of Kastamonu provincial araç district
HAMZA ESEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL AĞIR
- İstanbul Osmanlı Dönemi yapı cephelerinin tasarımında sıva kullanımı
The use of plaster in the design of the Ottoman building facades in Istanbul
VELİ BAÇARU
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BOZKURT ERSOY
PROF. DR. İNCİ KUYULU ERSOY
- Safranbolu'daki alçılı vitrayların desen, teknik ve renk özellikleri
Design, technical and colour characteristics of gypsum vitrails in Safranbolu
SEBAHAT KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN GENCE DELİDUMAN