Milletlerarası özel Hukukta banka teminat mektupları (milletlerarası yetki-uygulanacak Hukuk)
Bank guarantees in private international Law (ınternational jurisdiction-conflict of Laws)
- Tez No: 144559
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÜLİN GÜNGÖR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Uluslararası İlişkiler, Law, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2002
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Devletler Özel Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
ÖZET Teminat mektuplarının hukukî niteliğinin kefalet olduğu uzun sûre gerek doktrinde gerek yargıda savunulmuş, ancak Yargıtay aşağıda değinilecek olan 13.12.1967 tarihli ve 11.6.1969 tarihli iki İçtihadı Birleştirme Kararı ile banka teminat mektuplarının Borçlar Kanununun 11O.maddesinde düzenlenen üçüncü şahsın fiilini taahhüt niteliğinde bir garanti sözleşmesi olduklarına hükmetmiştir. Bundan sonra, banka teminat mektuplarının garanti akdi niteliği taşıdıkları hem doktrin hem de uygulamada kabul edilmiştir. Teminat mektubunun tarafları banka, muhatap ve lehdar olup; lehdar ile muhatap arasındaki temel borç ilişkisi teminat mektubu ile ifa edilmemesi halinde doğacak zararın belli bir meblağa kadar garanti edildiği bir hukukî ilişkidir. Banka ile lehdar arasında teminat mektubu düzenlenmesi aşamasında kurulan ilişki, gayri nakdi kredi ilişkisidir. Bu ilişkinin hukukî niteliğinin vekalet akdi olduğu Türk doktrininde ileri sürülmüştür. Banka ile muhatap arasındaki ilişki ise garanti akdi niteliği taşımakta olup; çalışmanın zemini bu esas üzerine oturtulmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde, İngiliz ve Amerikan hukuk düzenlerinde teminat mektuplarına kısaca değinilmiş; teminat mektubu uygulamaları hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra MTO'nun 325 e 458 sayılı Yeknesak Kuralları incelenmiştir. 458 sayılı Yeknesak Kuralların taraflarca seçilmesi hali, ikinci bölümde incelenmiştir. Tarafların sözleşmeden doğan uyuşmazlıkları çözecek mahkeme hususunda anlaşma yapmamış olmaları halinde, sözleşmeden doğan uyuşmazlığın hangi ülke mahkemesi önünde çözüleceği hususu MÖHUK 27. maddeye göre tespit edilecektir. MÖHUK 27.maddedeki gönderme yoluyla, yabancı unsurlu bir hukukî işlemden doğan uyuşmazlığın bir Türk mahkemesince çözüme kavuşturulabilmesi için, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu veya diğer özel kanunlar çerçevesinde yer itibarıyla yetki tesis edilebilmesi gerekir. 128Türk mahkemelerinin yer itibarıyla genel yetkisinin HUMK md. 9'da düzenlendiği görülür. Bu maddenin Lfikrasına göre, her dava, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça açıldığı tarihte davalının Türk Kanunu Medenisi gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde görülür. HUMK md.10 uyarınca, dava mukavelenin icra olunacağı (BK md.73 çerçevesinde) veyahut müddeialeyh veya vekili dava zamanında orada bulunmak şartıyla akdin vukubulduğu mahal mahkemesinde de bakılabilir. Yabancı unsurlu teminat mektupları hakkında çıkan uyuşmazlıklarda, tarafların hangi ülke mahkemesinin yetkili olduğunu belirlememeleri halinde, Türk mahkemelerinin yetkili olup olmayacağı HUMK 9. ve 10.maddeleri uyarınca tespit edilecektir. Yine MÖHUK 27.maddenin yaptığı gönderme ile taraflar HUMK 22.maddede öngörülen şartlar ile Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkili kılabilirler. Yabancı unsurlu bir teminat mektubu veya kontrgarantide de tarafların, yetkili olmayan bir Türk mahkemesini, HUMK 22.madde esaslar çerçevesinde yetkili kılmaları mümkündür. MÖHUK 31. madde uyarınca, yer itibarıyla yetkili bir Türk mahkemesinin varlığına rağmen, yabancı unsurlu bir borç ilişkisinde taraflar, yetkili mahkemenin bir yabancı mahkeme olarak belirlenmesi hususunda anlaşmakta serbesttirler. Yabancı unsurlu bir banka teminat mektubundan doğan uyuşmazlıkların çözüleceği yer itibarıyla yetkili bir Türk mahkemesinin varlığı, tarafların yapacağı yetki sözleşmesi ile yabancı bir mahkemeyi yetkili kılmaları halinde, bertaraf edilebilir. Zira sözleşmelere ilişkin yetkinin düzenlendiği HUMK 10 kamu düzenine ilişkin veya kesin yetki kuralları değildirler. Bu nedenle, tarafların yabancı unsurlu bir banka teminat mektubundan doğacak uyuşmazlıkların çözümünde yabancı bir mahkemeyi yetkili kılmaları için, 31. maddedeki diğer şartlarında yerine getirilmiş olması gerekir. Türk Hukukunda sözleşmeye uygulanacak hukukun belirlenmesinde de önceliğin tarafların iradesine bırakıldığı görülür. MÖHUK 24/1 uyarınca, sözleşmeden doğan borç ilişkileri, tarafların açık olarak seçtikleri kanuna tâbidir. Bu hüküm çerçevesinde tarafların 129yabancı unsurlu teminat mektubuna uygulanacak hukuku, teminat mektubunu düzenleyen bankanın hukuku olarak belirlendiği görülmektedir. Tarafların akde uygulanacak hukuku belirlememiş olmaları halinde, MÖHUK 24/II uyarınca, tarafların açık olarak bir kanun seçmemiş olmaları halinde borcun ifa yeri hukuku; borcun ifa yerinin birden fazla olması halinde borç ilişkisinin ağırlığım teşkil eden edimin ifa yeri hukuku; bu yerin de tespit edilemediği hallerde ise sözleşmenin en yakın irtibat halinde bulunduğu yer hukuku uygulanır. Maddenin bu fıkrası hukuk seçiminin açık olmadığı hallerde hangi ülkenin hukuku sözleşmeye uygulanacak hukuk olacaktır? Banka teminat mektupları tek tarafa borç yükleyen hukukî ilişkiler olduklarından; bu ilişkilerde borcun ifa yeri hukuku uygulanacaktır. Burada bankanın edimi söz konusu olacağından, borcun ifa yeri hukuku önem kazacak olup; bankanın ifa yerinin neresi olacağı ise, lex forVye göre belirlenecektir. Bu doğrultuda BK. md.73'e göre tazmin para borcu olduğundan, BK md.73/1 uyarınca ödeme zamanında alacaklının mukim bulunduğu yer ifa yeri olacaktır. Ancak doktrinde, banka teminat mektuplarında bankanın edirmnin söz konusu olduğundan, borcun ifa yerinin borçlu bankanın ikametgahının bulunduğu yer olarak kabul edilmesi gerektiği ileri sürülmüştür. 130
Özet (Çeviri)
İNGİLİZCE ÖZET (SUMMARY m ENGLISH) This study consists of two chapters excluding the introduction part, in which the general rules in Turkish Law concerning the bank guarantees has been explained. In the introduction part, bank guarantees have been examined and it has been achieved that the bank guarantees are considered as guarantee contracts by the Turkish doctrine and the judgements of the Court of Appeal. Therefore, the study has been based on the fact that the bank guarantees are guarantee contracts under the Turkish law. The bank guarantees are formed of three main parties which are, the beneficiary; the principal and the guarantor. Legally the contract between the beneficiary and the guarantor does not produce any effect on the guarantee contract between the bank/guarantor and the beneficiary. The first part of the study consists of general aspects of bank guarantees under English and American Law. In the second paragraph of mis part; the Uniform Rules No.325 and No. 458 of ICC concerning the bank guarantees have been examined. The second part of the study consists of two main paragraphs which include the rules of the Turkish Private International Law concerning the international jurisdiction and the applicable law. In this part firstly, the relevant rules at the Statute of Private International Law concerning the international jurisdiction and the applicable law are determined and then with a view to dispolay their relevancy in the given study, an attempt was made for application in regard to the bank guarantees. 131
Benzer Tezler
- Milletlerarası Özel Hukukta banka teminat mektuplarına uygulanacak hukukun tespiti
Determining of the applicable law for letter of bank guarantees in International Private Law
AYÇA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
HukukGazi ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİHA BİLGE TANRIBİLİR
- Sendikasyon kredisi sözleşmelerine uygulanacak Hukuk
Applicable Law for syndicated loan agreements
HANİFE NİHAL BERKER
- Milletlerarası Özel Hukukta hava araçları üzerindeki aynı haklara uygulanacak hukuk ve Cape Town Sözleşmesi & Protokolü
Applicable law to real rights on aircraft in Private International Law and Cape Town Convention & Protocol
ERDEM AKPINAR
- Milletlerarası Özel Hukukta istinabe
Rogatory in Private International Law
METE ARSLANTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
HukukSelçuk ÜniversitesiÖzel Hukuk (Uluslararası Özel Hukuk) Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSA AYGÜL