Türk folklorunda baş
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 144800
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHSEN TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 424
Özet
TÜRKÇE ÖZET insan hayatındaki en önemli organlar biri baştır. Ana dillerin oluşum evresinde insan mikrokozmostan makrokozmosa doğru hareket eder; bu yüzden kendisinden hareketle dili oluşturmaya başlar, insanın isimlendirdiği mikrokozmosu makrokozmosa geçirmesi oldukça doğaldır. Vücut organ isimlerinin tabiata yansımış şekli de bundan başka bir şey değildir. Baş da bu organlardandır. Türk şive ve lehçelerinde ortaklık arz eder. Köklü bir ulusun, bir halkın kültüre geçmiş ortak değerlerini, inançlarını aydınlatan; bugün bile işlerliğini, canlılığını, etkinliğini koruyan kimi kültürel öğelerin ve kurumların yapılarına ve köklerine ışık serpen birçok bilgiyi, açıklamayı bulunduran kaynak yapıtlarda da baş ve baş etrafında oluşan folklorik unsurlara rastlanır. Dilimizde başla ilgili pek çok kalıp söze rastlanmaktadır. Bu kalıp sözlerden bir kısmı Türkiye dışında yaşayan Türk toplulukları ile ortaktır. Baş, edebiyatımızda da yerini almıştır. Tasavvuf edebiyatı ve âşık edebiyatı ürünlerinde başla ilgili pek çok ürüne rastlanmaktadır. Bunların bir kısmında baş sözcük ve sözcük grubu olarak yer almış, bir kısmında ise konu olarak kullanılmıştır. Anonim eserlerde de baş hem nazım biçiminde hem de nesir biçiminde yerini almıştır. Baş, mânilerde, ağıtlarda, türkülerde, düzgülerde, bilmecelerde, tekerlemelerde, destanlarda, atasözlerinde, deyimlerde, dua ve beddualarda, fıkralarda, efsânelerde, menkabelerde, masal ve hikâyelerde de yer almıştır. Türkiye'nin pek çok kasaba ve köyünde, şehirlerinde kültür tarihi ve folklor açısından oldukça önemli bir yer alan kesik baş türbeleri ve bunlarla415 ilgili efsâneler oluşmuştur. Bu türbelerle ilgili olarak çeşitli ziyaret ve adak usûlleri geliştirilmiştir. Âdeta bir kainatı andıran baş etrafında oluşan kültürel birikim yadsınamaz. Başla ilgili olarak gerek doğum, evlenme, ölüm geçiş dönemlerinde ve günlük hayatta pek çok uygulamalar oluşmuştur. Bunların Türkiye dışında yaşayan Türk topluluklarındaki inanmalarla ortaklık göstermesi bu topluluklarla aramızdaki kültür birliğini gözler önüne sermektedir. İnsanoğlunun önemli ihtiyaçlarından olan süsleme ve süslenme, zengin bir kültüre sahip olan Türk hayatında baş organında da kendini göstermiştir. Geleneksel bir önemi olan baş süslemeleri, günümüze kadar gelen bir kültür hazinesidir. Anadolu'da çok eski çağlardan beri bilinen tıbbî folklor ve bitkilerle tedavi usûlleri baş hastalıklarının tedavisinde de kullanılmıştır. Baş etrafında oluşan folklor, geçmişten günümüze kadar devam etmiştir, günümüzden de geleceğe kültür dinamizminin eşliğinde aktarılacaktır.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Head is one of the most important organs in human life. It moves from microcosmos towards macrocosmos at the phase of the formation of main languages; and it begins to form up the language originated by itself. It is natural that humans transforms the microcosmos to macrocosmos. It's not something else but the form of the body organ names reflected to the nature. Head is one of these organs and has some similarities with the Turkish accents and dialects. We can see“head”and some folkloric items formed about“head”at the source opuses, even today functional and involve lots of information, that lighten the beliefs and mutual recent values in the culture of folks and a fundemantal nation. We can also come across a lot of word pattern about head in our language. And some of these word patterns are mutual with the other Turkish nations living outside of Turkey. Head has its own place in our literatue, as well. And also we can come across many works of literature about head in Islamic mysticism and poet literature. At these works, sometimes head is seen as a word or group of words and sometimes it is used as a topic. Also in folkloric works, head is used in both as poetry and prose. Head is also used in folk songs, laments, riddles, jingles, epic poems, sayings, idioms, prays and curses, jokes, legens, novels and tales.417 In various provinces and villages in Turkey, there are lots of“kesik baş (cut-head)”tombs formed legends having an important value for the cultural history and folkloric life. It's a reality that cultural accumulation around head is very wide. And there are lots of applications about head in daily life as birth, wedding and death. And these beliefs are so similar with other Turkish soceities that prove the cultural union. We can also see the head adornments, that are important requirements of human beings in Turkish cultural life. Having traditional importance, they are cultural treasures coming from the history. In Anatolia, since ancient ages, some known medical treatments and some treatments with plants are also used in illnesses related with head. Folklor formed by“head”, has lived from past till now, and will go on living accompanied by the cultural dynamism it has, from now to the future.
Benzer Tezler
- Anadolu Türk folklorunda bitki adlarının veriliş hikâyeleri üzerine bir inceleme
A study on the stories of plant delivery names Anatolian Turkish folklore
ŞEYDA ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DilbilimSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BERAT ALPTEKİN
- Türk folklorunda kültürün görsel tasarımı (Fotoğraf) ve somut olmayan kültürel miras ilişkisi
Visual design of culture (Photography) and intangible cultural heritage relationship in Turkish folklore
AYŞE UĞURELİ
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Türk folklorunda ölüm üzerine sosyolojik bir çalışma
A sociological study on death in the Turk folklore
ÖZLEM ÖLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)Sakarya ÜniversitesiSosyoloji Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH TAŞKESEN
- Türk halk edebiyatı metinlerinden hareketle hediyeleşmenin toplumsal cinsiyet boyutu
The analysis of the gift exchange issue mentioned in the Turkish folk literature texts in the context of social gender
GİZEMNUR BAŞARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Kırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKTAN MÜGE YILMAZ