Bala ilçesi ağzı
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 144866
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 347
Özet
Bu tez, Anakara'ya bağlı Balâ ilçesinin kısa tarihi, etnik yapısı ve dil özellikleri ile ilgili bilgiler içermektedir. Ayrıca, tezin sonunda yazı dilinde kullanılmayan veya az çok şekil değişikliğine uğramış kelimelerin yazı dilindeki karşılıklarının verildiği bir sözlük bulunmaktadır. Çalışmamızın giriş kısmında Balâ ilçesi ile ilgili birtakım genel bilgiler bulunmaktadır. Ayrıca bu bölümde, Balâ'nın kuruluşu, ilçeye Balâ isminin veriliş nedeni, idari teşkilatlanması ve ilçeyle ilgili bazı istatistik? bilgiler vardır. Yine bu bölümde Balâ ilçesinin etnik yapısı ile ilgili de bazı bilgiler verilmiştir. Burada, Oğuz boylarından, özellikle Afşar ve Bayat boyunun bölgeye yerleşerek, buraları bir Oğuz-Türkmen ili hâline getirdiği anlatılmaktadır. Tezin ilk bölümünde Balâ ilçesi ve köylerinden derlenen metinlerin incelenmesiyle ortaya konulmuş olan, Balâ ilçesi ağzının ses bilgisi özellikleri bulunmaktadır. Burada Balâ ilçesi ağzında kullanılmakta olan ve yazı dilinden farklı olan sekiz ünlü ile beş ünsüz ve bunların özellikleri, Balâ ilçesi ağzında bulunan uzun ünlüler ve bunların oluşma sebepleri, kısa ünlüler, geniz ünlüleri, ünlü uyumu, ünlü değişmeleri, ünlü düşmesi, ünlü türemesi ve bunların sebepleri ele alınmaktadır. Ayrıca ünsüzler konusunda da yazı dilinden farklı olarak Balâ ilçesi ağzında kullanılan ünsüzlerin özellikleri ile ünsüz değişmeleri başlığı altında ünsüzlerin tonlulaşması, tonsuzlaşması, süreklileşmesi (sızıcılaşma, akıcılaşma), süreksizleşmesi, ünsüz benzeşmesi, ünsüz düşmesi, ünsüz türemesi, ünsüz ikizleşmesi, hece kaynaşması, hece yutumu, ünsüz göçüşmesi ve vurgu gibi konular üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Balâ ilçesi ağzının şekil bilgisi özellikleri örneklerle ele alınmıştır. Bu bölüm iki ana başlık altında incelenmiştir. İsimler ve fiiller. İsimler konusunda Balâ ilçesi ağzında kullanılan isim yapma ekleri ve isim çekim ekleri ele alınarak yazı dili ile gösterdiği farklılıklar ortaya konulmuştur.138 Ayrıca, Balâ ilçesi ağzında kullanılan zamir, sıfat ve zarflar da bu konu başlığı altında incelenmiştir. Fiiller konusunda da fiil yapma ekleri ve fiil çekim eklerinin Balâ ilçesi ağzındaki kullanılış şekilleri ele alınmıştır. Ayrıca Balâ ilçesi ağzında ek fiil, fiilimsiler ve edatların kullanılışları da bu bölümde örneklerle ortaya konulmuştur. Sonuç bölümünde ise Balâ ilçesi ağzının tespit ettiğimiz dil özellikleri maddeler hâlinde sıralanmıştır. Kaynakça bölümünde çalışma sırasında faydalanılan kaynakların künyeleri bulunmaktadır. Diğer bir bölümde ise Balâ ilçesinin çeşitli köylerinden derlenen ve bu tez çalışmasına kaynaklık eden metin parçaları bulunmaktadır. Bu metinler yaklaşık kırk kişi ile herhangi bir konu ile ilgili yapılmış görüşmelerden elde edilmiştir. Son bölümde ise yazı dilinde kullanılmayan veya yazı dilinde kullanılıp da çeşitli ses farklılıkları nedeniyle anlaşılmayan bazı kelimelerin anlamlarının verildiği bir sözlük bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
139 SUMMARY This thesis consists of the short story, ethnic structure and phonetic characteristics of Bala, a district of Ankara. In addition, a glossary, which includes some words with their meanings, is attached to the end of the thesis. In the first part of our study, general information about Bala has been introduced. Besides, some statistical data about foundation of Bala, reason for accepting the name of Bala and administrative organization have also been mentioned in this part. Furthermore, this part concerns some information about the ethnic structure of Bala. It has also been mentioned that two tribes in Oghuz branch, especially Afsar and Bayat, have emigrated to Bala and made these places a country of Oghuz-Turkoman. In the first part of the thesis, the phonemics characteristics of Bala is introduced. These characteristics have been attained by the examination of texts obtained from different villages of Bala. Here, eight vowels and five consonants used in Bala dialect but different from the literary language and their properties, long vowels present in Bala dialect, short vowels, nasalised vowels, vowel harmony, vocalic alternation, elisions, vowel derivations and the reasons for their existence have been covered. Moreover, the topics; voicing, devoicing, spirantisation, liquiding, consonant asimilation, consonant disappearence, consonant anaptyxis, geminate, contraction, haplology, metathesis and accent etc. have been examined in the title of properties of consonants used in Bala dialect but different from literary language and consonant mutations. In the second part of the thesis morphology of Bala dialect has been discussed. This part consists of two topics; nouns and verbs. In the first topic, noun formation affixes and noun termination used in Bala dialect have been introduced and then, differences between Bala dialect and literary language have been compared. In addition, pronouns, adjectives and140 adverbs used in Bala dialect have also been examined in this topic. On the other hand, verb formation and termination affixes in Bala dialect and their usages have been discussed in the second topic. Furthermore, substantive verbs, infinite verb forms in Bala dialect and usage of adverbs with some examples have also been discussed in the topic. In the conclusion part, results that we have determined the properties of Bala dialect have been given item by item. Information about references used in this research has been presented in reference part. In the other part, texts had been recorded from various villages of Bala in the thesis. These texts had been recorded about different subjects from approximately forty persons. A glossary has also been added at the end of the thesis. It includes the meaning of some words that arenot used in literary language or used in literary language but difficult to understand.
Benzer Tezler
- Bala ilçesi Tohumlar, Kömürcü ve Evciler köylerinde kırsal kalkınma potansiyelinin tespiti üzerine bir araştırma
A Research on the determining of rural development potential of Tohumlar, Kömürcü and Evciler villages of Bala district in Ankara province
MUAFFAK SARIOĞLU
Doktora
Türkçe
2003
EkonomiAnkara ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN YILDIRAK
- Bala Küre Dağı orman içi merasında bir vejetasyon etüdü
A Vegetation survey in forest range of Küredağı, Bala
MURAT ALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRETTİN EKİZ
- Ankara ili Bala ilçesi Afşar yöresi folkloru
Ankara city Bala town Afşar region folklore
SEÇİL ÇOŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Ahi Evran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALAHADDİN BEKKİ
- Ankara ili Bala ilçesi halk hekimliğinde ocaklık geleneği
Ocak tradition of public medicine in Ankara province Bala district
KÜBRA GÜLENÇ KÖSEMEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EVRİM ÖLÇER ÖZÜNEL
- Aşağıhacıbekir-Bala (Ankara) alçıtaşı potansiyelinin çok elektrotlu rezistivite yöntemi ile belirlenmesi
Determination of Aşağihacibekir-Bala (Ankara) gypsum potential by multi-electrode resistivity method
OLKAN ÖMER ÖZMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE KARAKILÇIK