Geri Dön

Başkurt Türkçesinde zarf-fiiller

Başlık çevirisi mevcut değil.

PDF İndir

  1. Tez No: 144967
  2. Yazar: RAMAZAN KESKİN
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. EKREM ARIKOĞLU
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2004
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 223

Özet

211 ÖZET Bu çalışmamızda Başkurt Türkçesine âit zarf-fîil eklerini tespit ederek, bunların Türkiye Türkçesindeki karşılıklarını vermeye çalıştık. Bunun için, öncelikle Başkurt Türkçesiyle yazılmış“Hammahî La Yirzâ Qala”,“Ğumîr bîr gına”,“Taftilaw”,“Basqurt Xaliq îcadı T\ ”Basqurt Xaliq İcadı V“, ”Tuğan Âzâbiyat 5“, ”Tuğan Âzâbiyat 6“, ”Basqurt Âzâbiyâti Tariyxi“, ”Xazîrgî Basqurt TîlF' ve "Basqurt Tilînîn HüzlîgF' isimli metinlerden zarf-fîil eki örneklerini içinde geçtiği cümlelerle birlikte tespit ettik. Tespit ettiğimiz bu zarf-fîil eki örneklerini içinde geçtiği cümlelerle birlikte Türkiye Türkçesine aktardık. Tespit ettiğimiz ve Türkiye Türkçesine aktardığımız zarf-fîil eklerini tasnif ederek bu zarf-fiil eklerinin ses düzenlerini, çeşitli kullanılış şekillerini ve fonksiyonlarım ele aldık. Özetle Başkurt Türkçesine âit olan zarf-fiil ekleri ile ilgili şu durumları tespit ettik: Tarama yaptığımız metinlerden Başkurt Türkçesine ait şu zarf-fiil ekleri tespit edilmiştir: -A,-y; -ArAQ; -ĞAndA; -ĞAndAn; -ĞAndAy; -ĞAnĞA; -ĞAn hayın; -GAnllQtAn; -ĞAnsA; -ĞAnsI; -ĞAs; -ı; -IşIAy; -mAsQA; -mAstAn; -mAstAy; -mAy; -mAylnsA; -mAysA; -mAysI; -mîşkâ; -mîşlây; -p, -ip; -rĞA, -IrĞA; -rzA, -IrzAy; -wlnsA Aynca şu zarf-fiil ekleri Başkurt Türkçesi gramerlerinde yer almayıp tarama yaptığımız metinlerden tespit edilmiştir: -ArAQ; -I; -ĞAndA; -ĞAndAn; -ĞAndAy; -ĞAnĞA; -ĞAn hayın; -GAnllQtAn; -mAsQA; -mAstAn; -mAstAy; -mAysI; -mîşkâ; -rĞA, -IrĞA; -rzAy, -IrzAy Bu zarf-fîil eklerinden -A, -y ; -ArAQ; -ı; ve -p, -ip zarf-fiil eklerinin ses düzenleri bakımından büyük ölçüde Türkiye Türkçesiyle ortak olduğu tespit edilmiştir.212 Bu zarf-fiil eklerinden -ĞAndA; -ĞAndAn; -ĞAndAy; -ĞAnĞA; -ĞAn hayın; -GAnllQtAn; -ĞAnsA; -ĞAnsI; -ĞAs; -IşlAy(ı); -mAsQA; -mAstAn; -mAstAy; -mAy; -mAylnsA; -mAysA; -mAysI; -mîşkâ; -mîşlây; -rğA, -IrĞA; -rzAy, -IrzAy; -wlnsA zarf-fiil eklerinin ise Türkiye Türkçesinde bulunmadığı tespit edilmiştir. Fakat, Başkurt Türkçesinde tespit ettiğimiz bu zarf-fiil ekleri, Türkiye Türkçesiyle ister ortak olsun ister olmasın, cümle içerisinde daima benzer kullanım özelliklerine ve fonksiyonlara sahiptirler. Başkurt Türkçesindeki zarf-fiiller Türkiye Türkçesinde olduğu gibi cümle içerisinde birleşik fiil yapımında ve hâl, sebep, zaman, miktar zarflan oluşturmakta kullanılırlar. Ayrıca vardığımız neticeleri tezimizin Sonuç bölümünde özetledik.

Özet (Çeviri)

213 ABSTRACT In our work we translated the gerunds belonging to Bashkir Turkish and gave the meanings in Turkey Turkish. For this first of all we found out the sentences which have the examples of gerund suffixes in works in Bashkir Turkish;“Hammahî La Yirza Qala”,“Ğumîr bîr gına”,“Taftilaw”,“Basqurt Xaliq icadı I”,“Basqurt Xaliq İcadı IV”,“Tuğan Âzabiyat 5”,“Tuğan Âzabiyat 6”,“Basqurt Âzabiyati Tariyxi”,“Xâzîrgî Basqurt TÎ1F' ve ”Basqurt Tilînîn Hüzlîgî". We transleted the examples of gerund suffixes with their sentences into Turkey Turkish. We classified the gerund suffixes which are translated into Turkey Turkish and we handle their syntax, various usage and functions. If we summarize, we found out these situations in the gerund suffixes in Bashkir Turkish. These gerund suffixes which belonging to Bashkir Turkish are found out in combed texts: -A,-y; -ArAQ; -ĞAndA; -ĞAndAn; -ĞAndAy; -ĞAnĞA; -ĞAn hayın; -GAnllQtAn; -ĞAnsA; -ĞAnsI; -ĞAs; -i; -IşIAy; -mAsQA; -mAstAn; -mAstAy; -mAy; -mAylnsA; -mAysA; -mAysI; -mîşkâ; -mîşlây; -p, -ip; -rĞA, -IrĞA; -rzA, -IrzAy; -wlnsA Otherwise these gerund suffixes which aren't in Bashkir Turkish found out in combed texts: -ArAQ; -I; -ĞAndA; -ĞAndAn; -ĞAndAy; -ĞAnĞA; -ĞAn hayın; -GAnllQtAn; -mAsQA; -mAstAn; -mAstAy; -mAysI; -mîşkâ; -rĞA, -IrĞA; -rzAy, -IrzAy -A, -y ; -ArAQ; -ı; ve -p, -ip gerund suffixes syntax are generally the same with Turkey Turkish. It is found that -ĞAndA; -ĞAndAn; -ĞAndAy; -ĞAnĞA; -ĞAn hayın; -GAnllQtAn; -ĞAnsA; -ĞAnsI; -ĞAs; -IşlAy(ı); -mAsQA; -mAstAn; -mAstAy; -mAy; -mAylnsA; -mAysA; -mAysI; -mîşkâ; -mîşlây; -rğA, -IrĞA; -rzAy, -IrzAy; -wlnsA gerund suffixes aren't in Turkey Turkish.214 However the gerund suffixes which are found out in Bashkir Turkish have the same usage and functions in sentences, if they are the same or not. The gerund suffixes in Bashkir Turkish, as in the Turkey Turkish, are used to make compound verb; adverbs of manner, adverbs of reason, adverbs of time, adverbs of degree. These results are summarized in the end of our thesis.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    227795

    Başkurt Türkçesi'nde sıfat-fiil ekleri ve işlevleri

    The participle and their functions in Bashkir Turkish

    FATMA ERTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DilbilimGazi Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZUHAL YÜKSEL

  2. Tez No

    286562

    Başkurt Türkçesi söz varlığı

    Lexicological study of Bashkir Language

    MURAT ÖZŞAHİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DilbilimEge Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÖNER

  3. Tez No

    582631

    Zeyneb Biyişeva'nın hikâyeleri üzerine Başkurt Türkçesi dil incelemesi (İnceleme-metin-dizin)

    A linguistic analysis of Bashkir Turkish on Zeyneb Biyişeva's stories (Analysis-text-index)

    GÜLÜZAR DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN TÜRK

  4. Tez No

    712930

    Ġaysa Höseyĕnov'un hikâyeleri üzerine Başkurt Türkçesi dil incelemesi (İnceleme-metin-dizinler)

    Baskurd Turkish language study on Ġaysa Höseyĕnov's stories (Review-text-index)

    EDA DURĞUTOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET TURAN TÜRK

  5. Tez No

    205592

    Başkurt Türkçesinde kip

    Bashkir Turkish mood

    HABİBE YAZICI ERSOY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Türk Dili ve EdebiyatıGazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL

Geri Dön