Kütahya ili Merkez ilçesindeki savatlı gümüş takılar
It is provided with documenting by researching the niello style applied to silver ornament it Kütahya
- Tez No: 145043
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. TOMRİS KATLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
ÖZET Süslemecilik insanlık tarihiyle beraber başlar. Kendini, yaşadığı ortamı ve kullandığı eşyayı süslemek insanoğlunun tutkusudur. Maden sanatını süslemeye aktaran ulusumuzun yıllar boyunca kullandığı maden süsleme çeşitlerinden biri de savat tekniğidir. Hazar yöresindeki Türklerle Anadolu'ya gelen savat Van başta olmak üzere bir çok ilimizde yapılmıştır.Kütahya'ya Vanlı bir ustanın gelişiyle yaygınlaşan savat tekniği, şahsın yetiştirdiği birçok usta ile devamlılığını sağlamıştır.Kütahya'da günümüzde 6 savat ustası kalmıştır.Günümüzde Van, Trabzon, Eskişehir, Erzurum illerimizde bu sanatla ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Savat ustaları yaptıkları ürünlere kendilerine ait kalem ve desen üsluplarıyla imzalarını atmaktadır. Savatlı bileziklerin özelliği orta kısımlarında yazısı bulunmasıdır. Bazı üniversitelerimizin bünyesinde yer alan takı eğitimi veren programlarda savat tekniği teorik bunlar Gazi Üniversitesi Beypazarı Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Takı Teknolojisi Programı, Marmara Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Takı Teknolojisi Programı, Dumlupmar Üniversitesi Kütahya Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Takı Teknolojisi Programı ve Mersin Üniversitesi Mersin. Meslek Yüksekokulu Uygulamalı Takı Teknolojisi Programlarıdır. Belirtilen düşüncelerden hareketle planlanan ve yürütülen bu araştırmada ; Kütahya da gümüş takıya uygulanan savat tekniğinin, kullanım alanları ve teknik özelliklerinin incelenerek belgelendirilmesi sağlanmış ve buna bu el sanatının korunması ve yaşatılması açısından önemli olduğu anlaşılmıştır. Geleneksel gümüş takıların süsleme tekniklerinden biri olan savat; ürün üzerinde çelik kalemlerle açılan kanalların içine hazırlanmış olan savat çamurunun ekme yada sürme biçiminde yerleştirilip, ocak ateşine tutularak eriyen savat boşlukları doldurunca soğumaya bırakılıp. Soğuyan savata birkaç tesviye yapılıp gümüşün cilalanmasıyla elde edilir. Araştırmada Kütahya merkez ilçesinde etnografya müzesinde bulunan 7 adet, Kütahya'da özel koleksiyonlarda bulunan 22 adet savat tekniğiyle yapılmış gümüş takı örnekleri değerlendirmeye alınmıştır.Ayrıca Kütahya'da gümüş takıyasavat tekniğini uygulayan 6 gümüş ustası ile görüşülerek savat tekniği ile ilgili bilgiler alınmıştır.Tespit edilen savatlı gümüş takıların fotoğrafları çekilmiştir.Bilgi formları ve çizelgeleri yapılmıştır.Ürünlerin 7 adeti kemer, 5 adeti bileklik ve 17 adeti bileziktir. Savat örneklerinde kullanılan ana gereçler gümüş, kurşun bakır ve kükürttür. Yapım teknikleri dövme, tel- astar, delme, cilalamadır.Birleştirme teknikleri kaynak, perçin, pim ve halkadır. Pim ve halka daha az kullanılmıştır.Birleştirme tekniklerinin seçiminde yapılan ürünün şeklinin ve kullanılan süsleme tekniklerinin zorunlu kıldığı teknikler kullanılmıştır. Süsleme teknikleri kalem işi güherse ve kabartmadır. Savatlı gümüş takı örneklerin tümü bitkisel ve geometrik bezemedir. Yazılı, mimari ve insan yapısından etkilenen bezeme daha az kullanılmıştır. Hayvansal, doğadan stilize edilen, barok, ampir ve rokoko bezeme türlerine rastlanmamıştır. Araştırmada kaynak kişi olarak görüşme yapılan savat ustaları kuyumculuk dışında başka bir meslekle uğraşmamaktadırlar. Yaşları 48 ile 68 arasında değişmektedir. Mesleği öğrenmeye İlkokul çağında başlamışlardır. Savat tekniğini gümüşe uygularken 800-900 ayar ve 900 üstü ayar gümüş kullanmaktadırlar. Savat tekniğinde kullandıkları araçlar, diğer tekniklerden farklı olarak havan,savat kapağıdır ve tercih ettikleri yöntemlere göre makinede kalıpla kabartma silindirini ve manda boynuzudur. Savat tekniğini uyguladıkları takılar yadigar bilezik, yüzük, muskalık, bileklik ve kemerdir. Yüzük ve muskalık örneklerine yapılan araştırmada ulaşılamamıştır. Savat tekniğini uyguladıkları, geleneksel motifler ve yazı motifleri, şahısların kendi sitilleri bitkisel motifler ise lale, üzüm, gül v.b. motifleridir.Savat çamurunu hazırlamaları 1-1,5 saat almaktadır. Savat tekniğinin öğrenilmesinin uzun zaman alması,savatlı takıya ilginin azalmasından dolayı artık gelir getirmemesi bu sanatın genç kuşaklara aktarılamamasının etkenleridir. Savatlı takılar eski Önemini yitirdiği için günümüzde yapılmamaktadır. Önceki yıllarda yapılanlar savatlı takılar alınıp satılmakta, satılamadığında eritilip gümüş işlemek için kullanılmaktadır. 'Erkekten bayana hediye' anlamını taşıyan yadigar bilezik adı verilen bileziklerin düğün öncesinde gelinlere alınması Kütahya iline ait eski bir gelenektir.Ill Alım gücünün artmasıyla altın takılara olan ilgi geleneğin günümüze aktarılmasını engellemiştir. Savatın değerli gümüş süsleme tekniklerimizden biri olduğunu göz önün de bulundurarak, günümüzdeki savat ustalarının bilgilerinin yeni kuşaklara öğretilmesi,daha çok araştırmacının bu konuya yönelmesi ve öğretim kurumlarının bu tekniği programları kapsamına alması yok olmadan bu sanatın yeni kuşaklara aktarılmasını sağlayacaktır. Bu alanda yapılacak araştırmalarda, eğitimci ve araştırmacılara zaman ve imkan sağlanmalı, destekli projeler verilmelidir. Savat tekniğinin devamım sağlamak araştırmacıların yapacağı çalışmalarla mümkün olacak, gelecek nesillere kaynak teşkil edecektir.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT Decoration begins with the history of man.lt is the desire of humanbeing to decorate himself, the enviorranent where he lives and the furniture thet he uses. One of the variations of our national which transfers mine art to decoration throughout the years is niello style. Niello whic comes with Turks living in the region of Hazar is performed in most of our cities,but firstly in Van.Today some studies about this art are achieved in Van, Erzurum, Trabzon, Eskişehir. On a research it has not been seen studies about niello with wide scope.with the result of literature scanning on niello style applied to silver in Kutahya.it has not met any research about research's subject with a scientefic feature.In the education point of research of Subject in Gazi Universty Beypazarı instution of higher education applied ornament technology programme and Mersin Universty instution of higher education applied ornament technology programme that niello style is processed teorithically and it is not given enough time to it,is seen. With a starting point of thougt that is expressed in this planned and processed research; it is provided with documenting by researching the niello style applied to silver ornament in Kütahya and its usage fields and technique feature and it is understood that it is.İmportant to be saved and survived. The niello which is one of the decoration styles of the traditional silver jewellery;the mixture of niello prepared in a plate is put into the channels which are opened on work with steel pencil by dropping or spreading, when the niello which has been melted by keeping it towards stove fire fills gaps will be left to be cooled. After cooled niello is passed from a few smoothing phase, the silver will be polished and the work becomes completed. The research is limited with Kütahya's central county. Seven pieces in Kütahya Etnografya Museum,in Kütahya in private collections 22 pieces silver jewellery samples which were made by niello style and in Kütahya's central county 6 public art works were found which used the niello style in silver jewellery. The main requisites which are used at niello samples are samples silver, lead, copper and sulfur. Producdion techniques are tatoo, using wire, piercing and polishing. Putting together techniques are welding, riverting and ring. Ringswere seldomly used. While choosing the putting together techniqes which are a must bcause of decorating techniqueand shape of the production are used. Decorating techniques are the pen work“güherse”and relief. All the silver ornement samples with niello are decorated with botanic and geometric items. Written, architecural and decoration which is affected from human anatomy were seldomly used. Sitilised from the nature of animal;“barok”,“ampir”ve rococo techniques are not found. In searching process, the one whom interviewed as master don't deal with anything except their work. Their ages varies between 48 and 68. thety started to work on the field in the primary school time. While applying the niello technique to the silver they use 800-900 karat and above silver. The items that they use in niello tecnique, differing from the other techniques are mortar and niello cover and varying according to chosen method; relrefing cylinder in machine and“mandate horn”. The ornements to which tehey applied the technique are keepsake braclet, ring, amulet,wrist ornement and bit. Rings are amulet couldn't be found through the research. The motifs that they apply the niello technique, traditional and written motifs, the people's qwn techniques, the botanic techniques are tulip, rose etc... motifs.Preparing niello mud takes 1 or 1,5 hour. The fact that the learning the niello technique takes too long time and as a rsult of decreasing interest in niello the decreasing of incomes from it are the handicaps for new generation to learn niello technique. As a result of loosing it's importance the ornement with niello is produced today. The ornements with niello which are produced in past years are bougt and sold today and if not they are melted and used to produce silver. The increasing interest in golden ornament with the increase in financial power has nearly stopped this tradition. To consider the niello one of our precious decoration styles, today teaching of the niello master's knowledge to new generations,more researcher's turning towards this subject and education institution's taking this style into their programme will transfer this art to new generations before it becomes extinct. Time and opportunity must be provided to educators and to researchers and supported projects must be given. To make the niello style continuous will be possible with the researcher's study and it will form a source to future generations.
Benzer Tezler
- 10. sınıf Felsefe dersinde zenginleştirilmiş öğretim programının öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerine etkisi
The effect of the enriched educational program in the 10th grade Philosophy lesson on the students' high-order thinking skills
OGÜN ÖZDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EDA GÜRLEN
- Ortaokul öğrencilerinin çizimlerinde sosyal bilgiler dersi ve öğrenme-öğretme süreci
Social studies lesson and learning-teaching process in middle school students' drawings
FATMA ÖZGE BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiSosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DÖNDÜ ÖZDEMİR ÖZDEN
- İngilizce öğretmenlerinin erken yaşta yabancı dil öğretimine ilişkin yeterlilik düzeyleri (Kütahya ili örneği)
English teachers' qualification of early age foreign language (English) teaching levels (Example of Kütahya province)
MERVE SARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN NİHAT ŞAD
- Kütahya ili Merkez ilçesi okul öncesi kurumlarında okuyan öğrencilerin kaba motor beceri gelişimlerinin incelenmesi
An investigation of preschool children's gross motor development levels who educated in preschools in Center of Kütahya
AYTÜL EYNUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
SporDumlupınar ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAYBARS RECEP EYNUR
- Kütahya'da görev yapan beden eğitimi öğretmenlerinin dijital yerlilik, göçmenlik ve melezlik durumlarının incelenmesi
Investigation of digital immigration, hybridity and indigenousness of physical education teachers working in Kütahya province
GÜLDANE ARAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporKütahya Dumlupınar ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYBARS RECEP EYNUR