Bozkır kültür çevresinde insan unsuru (Başlangıçtan Göktürk Dönemi sonuna kadar)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 145061
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAMİ DURMUŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
255 ÖZET Çin şeddinden Tuna nehrine kadar uzanan geniş bozkır arazisinde bozkır kültürü vücuda getirilmiş ve geliştirilmiştir. Doğu ve batı kollarına ayrılan bozkırda bu gelişimin ne zaman tamamlandığının tarihini tespit etmek oldukça zordur. Bozkır kültürü temsilcilerinin dünya tarihindeki en mühim rolleri egemenliğin ortaya çıkışında ve devlet oluşumuna giden yolda etkin rol oynamalıdır. Bir diğer özellikte bozkır kültür temsilcilerinin yaşam tarzında düşünce ve inanç sahasında ortaya koydukları benzerliklerdir. Kimine göre bu benzerlikler aynı coğrafyada yaşamış olmanın kaçınılmaz bir sonucudur ve aynı şartlarda yaşayan her topluluk aynı ürünleri ortaya koyar. Bu noktada insan topluluklarının tarihi geçmişi ve manevi hayatı pek hesaba katılmadığından yanlış çıkarsamalar yapılmıştır. Tüm kültür unsurları arasındaki benzerlikler maddi imkanlarla izahdan daha karmaşık ve geniş bir açılımla değerlendirilebilir. Bu nedenle bozkır kültürünün oluşumu ve gelişiminde, Türk topluluklarının tarihinin iyice anlaşılabilmesi ve öneminin kavranması gerekmektedir. Bozkır insanı yaşadığı coğrafyanın, sert ve haşin tabiat şartlarının etkilerini üzerinde taşımış ve güçlü olmayı öğrenmiştir, iktisadi manada göçebe hayvan yetiştiriciliği temeline dayanan bozkır kültüründe iktisadi tercihler, toplulukların kimliklerinin oluşumunda ve ortaya konulan ürünlerde de söz sahibi olmuştur. Bu bağlamda bozkır kültürünün iktisadi temelinde at yetiştiriciliği yatmakta bunu koyun ve sığır yetiştiriciliği takip etmektedir. Bozkır insanı beslenme karakterleri ve giyim tarzları konusunda da kendine özgü bir düşüncenin tezahürlerini ortaya koymuş ve faydacılık- prensibi üzerine hareket etmiştir. Bozkır insanının ruh dünyasının şekillenmesinde en önemli maddi unsurlar at ve demirdir. Bozkır insanı atını sadece iktisadi bir araç olarak görmemiş inanç dünyalarında ve ruh hallerinde ona nazım bir mevki vermiştir. Sahip olduğu demir madeni sayesinde askeri başarılar kazanmış ve kişiliğindeki savaşçı kimliğin oluşumuna katkıda bulunmuştur.256 Bozkır toplulukları sağlıklı bir cemiyet hayatı sürdürmüş, bir arada yaşamanın ve hayatın getirdiği anlaşmazlıkları çözmek için hukuk kuralları oluşturmuş, tehlikelere karşı koyabilmek ve ortak amaçlar için hareket edebilmek için teşkilatlanabilme becerisini ortaya koymuştur. Bir otorite etrafında toparlanma ve emirlere itaat etme inancı sayesinde büyük başarılara imza atmış ve bir biri ardına vücuda gelen büyük cihan devletlerinin kurucuları olmuşlardır. Bozkır insanı dini hayatıyla sosyal ve siyasi yaşantısı arasında sağlıklı ve faydalı bir bağ kurmayı başarmıştır. Yaşadığı coğrafya ve tabiatın ağır şartları altında manevi açıdan kendini korumak ve anlam veremediği şeyleri kendince yorumlamak konusunda son derece başarılıdır. Büyü ve sihir anlayışının yanında, manevi güçlerle irtibat ve iletişim konusunda bugün şamanizm dediğimiz bir inancın yaratıcısıdır. Gök-Tanrı inancının gelişimini tamamlamasıyla bozkır insanı, ilahi görevlendirme ve Tanrı desteği anlayışıyla büyük başarılara giden yoldaki manevi destekleyicileride yanına almış bulunmaktadır. Tabiat kuvvetlerine inanma, çevresinde gördüğü cansız her nesnenin bir ruhu olduğu ve bunların desteğini alma düşüncesi bozkır insanının kainat kuvvetleriyle ahenk içinde yaşama isteğinin bir sonucudur. Atalar kültü inancı ve erken dönemlerde daha güçlü hissedilen totemistik inanç unsurları da bu anlayışın bir tezahürü gibi gözükmektedir. Bozkır insanı hayatı ve kainatı farklı algılamış ve yorumlamıştır. Sahip oludu sürat sayesinde ulaşılamaz ve gidilemez anlayışını terketmiştir. Bu anlayışın sonuçları; kendini ilahi kudretlere yakın hissetme ve dünyayı dar gören bir zihniyete sahip olmak olarak açıklanabilir. Bozkır insanı dünya devleti düşüncesinin ve bu düşüncenin oluşturduğu felsefenin de yaratıcısı olmuştur. Bunun yanında insani değerlerin ve karakter özelliklerinin oluşması da bu tarihsel süreç içerisinde sosyolojik bir değer kazanmış ve ruh hallerinin oluşum süreci tamamlanmıştır. Bu ruhi vasıflar disiplin ve nizam severlik, verilen görevi ifa etme düşüncesi, sözünde durmak, kurnazlık, cesaret, dayanıklılık, hükmetme, şeklinde özetlenebilir.
Özet (Çeviri)
257 SUMMARY Steppe culture has been formed and developed in the vast steppe land extending from the Great Wall of China to the Danube. It is very difficult to determine when this progress has been completed in the steppe which separates into two wings; east wing and west wing. The most important role of the representatives of the steppe culture is the one they played in the emergence of the sovereignty and in the formation of the state. Another characteristic is that there are similarities in the life style, of the representatives of the steppe culture and in their thoughts and beliefs. According to some people, these similarities are unavoidable as they lived in the same geographic area and all the communities living in the same conditions bring the save products. At this point, as historical background and moral lives of the human communities aren't taken into account, this has led to miscalculations. The similarities among all the elements of the culture can be assessed within a wider and more complex perspective with financial resources. For this reason the History of Turkish communities and its importance in the formation of the steppe culture should be understood. The people living in the steppe were affected from the severe natural conditions of the geographic area they lived and hence become strong. When we look from economic view, economic choices played a role in the emergence of the communities and their identities and in the products they produced. In this context, horse breeding constitutes the most important part in the economic field of the steppe culture and steep and cattle breeding follow horse raising. People of the steppe culture had a special style with their feeding habits and with clothing styles. They also acted according to the principle of utilitarianism. The most important factors that shape the spirit of the people of the steppe are the horse and the iron. People of the steppe not only regarded their horses only as an economic means but also gave them an important place in their spirits and beliefs. They gained military victories due to the iron258 ores they had and these victories contribute to the forma development of their identities as warriors. Communities in the steppe lived together, led a healthy social life and developed law rules to salve the disagreements. They also gained organization skill to act for common objectives. Due to their belief in gathering around one authority and obedience to rules, they were successful in many events and thus became the founders of big world states one after the other. People of the steppe accomplished to aerate a healthy and fruitful relation between their religious life and social and political life. They are very successful in protecting themselves morally against the heavy conditions of the geographic and nature, and in interpreting the things they couldn't understand. As well magic they are the founders of the belief called as shamanism in which it is believed to have communication with spiritual forces. With the development of Goktann belief (The God which the people of the steppe believed in) the people of the steppe believed they had the support of the God and a divine duty. With this approach, they had supporters in the way to success. Believing in the natural forces, that every lifeless thing around themselves had a spirit and trying to have, their supports are the results of the desire of the people to live in harmony with the universe forces. Belief in ancestor cult and totemism belief appears to be result of this approach. People of the steppe perceived and interpreted the life and universe in a different way. They believed they couldn't go to everywhere and reach everything due to their speed. It can be said that as a result of this approach, they felt themselves close to divine forces and they were shortsighted: People of the step are the founders of the idea of a world state and the philosophy, which resulted from this idea. Apart from this, the values and characteristics of human gained a social value in this historical process and the formation period of different spiritual characteristics was completed. These spiritual characteristics can be summarized as discipline and order, carrying out their duties, Keeping their, words, cunning, courage endurance and ruling.
Benzer Tezler
- Bozkır kültür çevresinde kainat anlayışı ve düşünce hayatı (Başlangıçtan Gök- Türk Dönemi sonuna kadar)
The intellectual life and conception the universe around the steppe culture (From the beginning to end of Gök-Türk period )
İBRAHİM ONAY
- Bozkır kültürü çevresinde askeri teşkilatlanma (Başlangıçtan Göktürk Dönemi sonuna kadar)
Başlık çevirisi yok
KÜRŞAT KOÇAK
- Geleneksel Tokat evleri: Kültür konutunun iç mekan açısından incelenmesi
Traditional Tokat houses: Investigation of the culture house in terms of interior features
SERHAT GÜLEBENZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
İç Mimari ve DekorasyonAkdeniz ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. HARUN DİLER
- Günümüz Sivas ili Akıncılar ilçesi kültürü ve eski Türk kültürünün izleri
Today's culture of Akıncılar district of Sivas province and traces of old Turkish culture
FATİH ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Antropolojiİstanbul ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ AHMETBEYOĞLU
- Türkiye sahası Türk halk danslarında hayvan sembolizmi
Animal symbolism in Turkish folk dances of Turkey area
MUHARREM FERATAN
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Uşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERHAN SOLMAZ