İktisadi zaman serilerinde kaos ve doğrusal olmayan davranışlar
Chaos and nonlinear dynamics in economic time series
- Tez No: 145355
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSNÜ ERKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 168
Özet
ÖZET Bu çalışmanın amacı, ekonometrik modellerde kullanılan zaman serilerinin doğrusal olmayan yapıları üzerine bir inceleme yapmak, literatür çerçevesinde Türkiye ekonomisine ilişkin verilerden hareketle, determinist süreçler içinde stokastik süreçlerin bulunduğunu test ederek tahmin edicilerin güvenilirliğini araştırmak ve kaos teorisinin iktisat biliminde ne gibi etkiler doğurduğunu örnek modeller zemininde tartışmaktır. Çalışmada Türkiye ekonomisine ilişkin M1, M2 ve M2Y para arzı, borsa endeksleri, Dolar, Euro ve Euro/Dolar döviz kurları serileri kullanılarak iktisadi zaman serilerinde kaotik ve doğrusal olmayan davranışlar teşhis edilmeye çalışılmıştır. Serilerde doğrusal olmayan davranışların teşhisi için BDS testi kullanılmış ve Euro/Dolar serisi haricindeki tüm serilerde doğrusallık hipotezi reddedilmiştir. Serilerdekî uzun dönemli bağımlılığı tespit etmek için serilere ait Hurst üsleri hesaplanmış ve borsa endeksleri, M2, Dolar ve Euro serilerinde uzun dönemli belleğin varlığı tespit edilmiştir. incelenen serilerin determinizm sınaması için korelasyon boyutları hesaplanmıştır. Bulunan korelasyon boyutlarına göre, incelenen serilerdeki değişimler, stokastik olmaktan ziyade deterministtir. Bu nedenle, serilerde ortaya çıkan dalgalanmalar tamamen sistemlerin iç yapısından kaynaklanmaktadır. Serilerde kaosun varlığının teşhisi içinse, en büyük Lyapunov üslü sayıları hesaplanmış ve serilere ait yineleme haritaları elde edilmiştir, incelenen seriler içinde M2Y, Dolar ve Euro serilerinin kaotik olduğuna dair bulgular elde edilmiştir. Determinist kaotik bir serinin geleceği öngörülemediği için, geleceğin tahmin edilmesinden ziyade yapının analiz edilmesi daha anlamlı sonuçlar ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The goal of this thesis is to analyse the nonlinear dynamics in time series which is using in econometric models ; in context the literature, using data which belong to Turkish economy, tested stochastic process in deterministic process and investigated confidence of parameters and argued effect of chaos theory to economics with models. In this thesis using, M1, M2 ve M2Y money supplies, ISE indexes, Dolar, Euro ve Euro/Dolar exchange rate series which belong to Turkish economy, detecting chaos and nonlinear dynamics in economic time series. In order to diagnose nonlinear dynamics, using BDS test and respect to BDS Test results, except the Euro/Dolar series reject the hypothesis linearity. In order to detect long memory in series, Hurt Exponents are calculated. And long memory presense is detected in the ISE indexes, Dolar, Euro and M2 series. In order to detect long term dependancy in series there has been made Hurst exponent calculations pertaining to series, plus long term memory was detected in ISE indexes, M2, Dolar, and Euro series. For the test of determinism of these detected series, correlation diemensions has been calculated related to these series. According to the results of these correlation diemensions, variations in detected series is deterministic rather than stochastic. For that reason, the flactuations that come out in series are the results of the system's own interior formation. In order to detect the existence of chaos in series, the largest Lyapunov exponent calculations was made and recurrence plot was found in series. Within the detected series, chaotic evidences were found in M2Y, Dolar, and Euro. Since the future of the deterministic chaotic series can not foreseen, it is better to analyze the formation rather than trying to predict the future. vi|
Benzer Tezler
- İktisadi zaman serilerinde karşılaşılan aykırı gözlemler ve kullanılan güçlü tahmin yöntemleri
Outliers encountered in economic time series and employed robust estimation techniques
ÖZLEM YORULMAZ
- İktisadi zaman serilerinde mevsim dalgalanmaları (para arzı ve enflasyon göstergelerine bir uygulama)
Seasonal adjustment of economic time series
SAADETTİN AYDIN
- İktisadi zaman serilerinde mevsim dalgalanmaları (SSK sigortalılar üzerinde bir deneme)
Başlık çevirisi yok
SALİH ÖZÇELİK
- İktisadi zaman serilerinin modellemesinde bayesyen analizlerin etkinliği
The efficiency of bayesian analysis in modeling economic time series
OYA EKİCİ
