Michel Foucault'da bilgi/iktidar ilişkisi
The relationship of power/knowledge in Michel Foucault
- Tez No: 145465
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VELİ URHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Siyasal Bilimler, Philosophy, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2004
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
ÖZET İktidar egemen olanla egemen olunan arasındaki karşılıklı ilişkinin genel adıdır. Her toplumsal düzeyde iktidar ilişkisi vardır. İki kişinin olduğu yerde birinin diğeri üzerinde iktidarı söz konusudur. Foucault'cu anlamda güç odaklan arasında ilişkinin olmadığı yerde iktidar değil, tahakküm vardır, iktidar ilişkilerini düzenleyen bilgiler ve teorilerin genel adına strateji denir. İktidar ilişkilerini egemen olanla egemen olunanın karşılıklı olarak geliştirdikleri stratejilerin mücadelesi oluşturur. Egemen konumda olanın stratejisi iktidarım olabildiğince sürdürmenin yollarım aramaktır. Boyunduruk allında olanların stratejisi ise iktidara karşı direnme odaklan oluşturmak ve onun egemenliğini mümkün olduğunca kısa sürede sona erdirmektir İktidar ile bilgi birbirlerini tamamlayan bir bütünün iki yansı gibidir. Tarihsel ve toplumsal süreçler bize şunu göstermektedir ki, ya bilgi iktida rı oluşturuyor ya da iktidar bireyler üzerinde egemenliğini sağlamlaştıracak bilgiyi zamanla kendisi üretiyor. Bir başka ifade ile bilgi iktidara yol açıyor ve iktidarda bilgiyi üretiyor. Bu noktada karşımıza çıkan bilgi/iktidar sorunu, bilimsellikleri şüpheli olan psikiyatri gibi olgunlaşmamış bilimlerin nasıl olup da kendilerini doğa bilimlerinin nesnelliği düzeyinde bir bilgi olarak sunabildikleridir. Söz konusu insan bilimleri doğa bilimlerine öykünerek doğa bilimleri gibi epistemolojik düzeyde nesnelliğe ve kesinliğe sahip oldukları iddiasındadırlar. Foucault'ya göre, bu bilimler hiçbir biçimde sahip olmadıkları bir epistemolojik statüyle kendilerini konumlandırarak bir tür ideoloji haline gelirler. Nasıl ki her hangi bir ideoloji -örneğin Marksizm- belirli bir toplum biçimini hedeflemekte ise aynı şekilde söz konusu bu bilgi dallan da -örneğin psikiyatri- belirli bir toplum biçiminin stratejisini geliştirir. Bilgi/iktidar ilişkisinde temel sorun işte bu noktada ortaya çıkar. Çünkü herhangi bir ideolojinin sahip olmadığı bilimsellik otoritesine ideolojilerle aşağı yukarı aynı epistemolojik düzeye sahip insan bilimleri, bilimsellik kisvesine bürünmek suretiyle sahip oldukları iddiasındadırlar. Foucault'ya göre hukuksal, disiplinci ve düzenleyici olmak üzere üç tür iktidar vardır. Hukuksal iktidar, egemenliğinin miras gibi babadan oğul' a devredilebilir bir mülk olarak görüldüğü Klasik çağın monarşileridir. Disiplinci iktidar ise bilgi disiplinlerinin geliştirdikleri stratejiler çerçevesinde bireyleri toplumsal alanda belirli bir konumda sabitleyen ve toplumu top yekun yönlendirebilen güçtür. Disiplinci iktidar kapatma,dışlama, gözetleme ve normalleştirme gibi dört aşamada bireyler üzerinde iktidarını görünür kılar, yani iktidarım somutlaştırır. Disiplinci iktidarın temel stratejisi gözetim toplumu oluşturmaktır. Düzenleyici iktidarın temel stratejisi ise refah toplumunu kurmaktır. Düzenleyici iktidar bu stratejiye uygun olarak toplum sağlığım ve sosyal güvenceyi önemser. Düzenleyici iktidar için birinci derecede önemli olan uçsuz bucaksız toprağa değil, kaliteli ve eğitilmiş bir nüfusa sahip olmaktır. Çünkü kaliteli bir nüfusun olduğu bir ülkede refah toplumunu kurmak zor olmayacaktır. Kaliteli nüfus için düzenleyici iktidar bireylerin yaşam koşullarını iyileştirmek için çaba sarf eder ve buna yönelik olarak sağlık, eğitim, ekonomi alanlarında planlı politikalar yürütür. Bunun yanında düzenleyici iktidar kaliteli nüfusun biyolojik devamını güvence altına almak gerekçesiyle bir yandan cinsellik üzerinde stratejiler geliştirirken, diğer yandan son derece acımasız bir biçimde ırkçılık politikalarını yürürlüğe sokar. Irkçılık iktidarın salt biyolojik farklılıklarından dolayı bir grubu, bir etnisiteyi“öteki”olarak görmesi ve onları düşman olarak algılamasıdır. Bu stratejiye dönük olarak düzenleyici iktidar söz konusu“ötekileri”sistematik olarak ortadan kaldırmayı amaçlar. VI
Özet (Çeviri)
ABSTRACT Power is a general term of the reciprocal relationship between sovereign and obedient. Wherever there are two persons, it is mentioned about one's power upon the other. And in a case that it has no any relationship among force foci, there is no power but only domination. It is called as“strategy”which organizes power relations. Knowledges and theories organizing power relations are called strategy as a general term. The struggle of the strategies advanced reciprocally by sovereign and obedient constitutes power relationships. Knowledge and power are just like two supplementary halves of a whole. Historical and social processes show us that either knowledge makes power or power by itself produzes it in reinforcing its sovereign upon the individuals in the course of time. The problem of knowledge-power arising at that point is that how sciences fully undeveloped and scientifically questionable like psychiatry can present themselves as a knowledge at the level of the objectivity of natural sciences. Those human sciences, with imitating natural sciences, maintain to have an objectivity and certainity on the epistemological grounds as natural sciences have. According to Foucault, those sciences turn into a kind of ideology by locating themselves in a epistemological status which no any way belongs to them. These knowledge branches, -for example psychiatry- aims at making and improving a strategy regarding a certain form of society as well as any ideology -for instance marxism-, aims at reaching a certain form of society. For Foucault, there are three kinds of power called juridical, disciplinary and' organizing. Juridical power points out monarchies of Classical age in which sovereign is seen as a property transmissible by the means of inheritance. Disciplinary power is a force to be able to manipulate all the society and to stabilize the individuals in a definite position in accordance with strategies advanced by disciplines of knowledge. It embodies its power upon individuals with such four stages like confinement, isolation, surveillance and normalisation. Its main strategy is to create a surveillance society. As for organizing power, its main strategy is to establish a welfare society. In conformity with this strategy, it cares healthy society and social security. The most important in terms of disciplinary power is to have qualified and educated population not vast lands. Disciplinary power executes planned policies at the area of health, education and economy in order to improve life conditions of individuals on the one hand; and it advances the strategies regarding sexuality by the reason of making biological survive of its race and population quarantineed; puts such pitiless policies like racism into practice, on the other hand. Racism is that power sees one group, one ethnicity as“other”and discerns them as“enemy”just only on account of their biological distinctions. VH
Benzer Tezler
- Michel Foucault'da söylem bilgi ve iktidar ilişkisi
Discourse knowledge and power relationship by Michel Foucault
ELİF BOZDOĞAN
- Biyopolitikanın yeni iletişim teknolojileri üzerinden inşası: Biyoe-politika
Construction of biopolitics on new communication technologies: Bioe-politics
HACI HASAN SAF
Doktora
Türkçe
2020
Halkla İlişkilerAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLCAN IŞIK
- Michel Foucault'da mekânın düzeni: Kapatılmadan heterotopyalara
The order of space in Michel Foucault: From confinement to heterotopias
ADEM YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2017
FelsefeAnkara ÜniversitesiSistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL CENGİZ
- Foucault bağlamında Câbirî'de bilgi-iktidar ilşkisi
Konowledge-power relationship in Jabiri in the context of foucault
YÜKSEL ŞENGÜL
Doktora
Türkçe
2022
FelsefeAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET VURAL