Geri Dön

İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değişime ilişkin algıları ve değişimin eğitim açısından değerlendirilmesi

Understanding of transformation of primary school administrators and teachers and evaluation of transformation from the point of view of education

PDF İndir

  1. Tez No: 147545
  2. Yazar: ABDULLAH BALIKÇI
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUSA GÜRSEL
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2004
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Teftişi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 81

Özet

Bu bölümde; araştırma kısa bir şekilde özetlenerek, araştırma sonucunda elde edilen bulgu ve değerlendirmelerden hareket edilerek sonuçlar; ana sorumluluklar, yapı, insan ilişkileri, güdüleme, destek, yönetim liderliği, tutum, performans olarak sekiz alt başlıkta ele alınmış ; cinsiyet, kıdem, görev, branş açılarından yönetici ve öğretmenler için durum ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu sonuçlar çerçevesinde de öneriler geliştirilerek sunulmuştur. ÖZET Değişim, tüm dünyada etkisini ve ağırlığını her alanda hissettiren ve artık insan yaşamında olmazsa olmazlar arasına giren bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyaç artık her alanda (ekonomi, eğitim, kültür, sanat, teknoloji vb.) kendini iyice belli etmektedir. Bundan dolayı değişim doğru algılanmalı, değerlendirilmeli; nedenleri, koşulları, amaçlan ve değişimden önce, sonra ve değişim esnasında dikkat edilmesi gereken noktalar iyice belirlenmelidir. Tüm bu noktaların ortaya konmasıyla başarıya ulaşılabilir; sağlıklı bir değişimden söz edilebilir. Aksi halde değişim“gelişme”yerine“kötüleşme, bozulma”getirir. Değişim çok çeşitli amaçlar için yapılır; değişmek için değişim yapılmaz. Değişim mevcut yapıdaki aksaklıkları gidermek, daha iyi olanı uygulamak, verimi artırmak ve ayakta kalabilmek gibi çok çeşitli amaçlar için yapılabilir. Değişimin olması için belirli aşamaların kat edilmesi gerekir. Değişimde ihtiyaçların belirlenmesi (nerelerde ve ne kadar değişim olacağı); daha sonra değişim için harekete geçilmesi ve en son ^ulaşılan sonuçların başka durumlarda da dayanak noktası olarak genelleştirilmesi gerekir. Değişimin olmazsa olmazları arasında o toplumun kültürünü, kendisini, ekonomisini belirtmeliyiz; çünkü bu öğelerden, unsurlardan bağımsız olarak değişimi ele almamız mümkün değildir. Kültür, bir toplumun herşeyidir; yaşam biçimi, gelenek-görenekleri, dili, tarihi, dini vs. Bunları dikkate almadan yapılacak değişim sonuçsuz kalır; bunun için değişim planlanırken kültür unsuru dikkate alınmalıdır. Yine değişimi yaşaması gerektiğini düşündüğümüz toplumun kendisi de değişimin öğelerinden biridir. Burada topluma niçin ve nasıl değişeceği anlatılmalı ve toplum değişmeye ikna edilmelidir. Toplumun ekonomisi de değişimde etkili öğelerdendir. Ekonominin güçlü olduğu toplumlarda değişim daha kalıcı, iyi 43ve müspet yönde olurken ekonominin zayıf ve gevşek olduğu toplumlarda değişim yüzeysel ve işlevsiz olabilmektedir. Değişim toplumu mevcut halinden başka bir hale geçireceği için dikkatle planlanmalı; yani planlı bir değişme gerçekleştirilmeli, toplumun kültürü, ekonomisi ve diğer dinamikleri dikkate alınmalı; değişim için toplumdaki çeşitli kurum ve kuruluşların (kamu ve özel) görüşleri alınmalı (tepeden inme merkeziyetçi bir anlayış olmamalı), değişim zamanından önce veya sonra değil tam zamanında gerçekleştirilmeli, değişim toplumun ihtiyaç ve beklentilerine cevap verecek nitelikte olmalı (belirli kişi veya grupların istek ve ihtiyaçları için değişim olmamalı), değişimin toplumun hangi yönleri için gerekli olduğu tespit edilmelidir. Belirttiğimiz bu noktalar dikkate alındığında değişimden“gelişim, ilerleme”beklenebilir; aksi taktirde bu yapılanlardan“kötüleşme, bozulma”görebiliriz. Lider kurumunun özelliklerini ve ihtiyaçlarını bilir; kurum çalışanlarının görüşlerini alır ve onlara neler yapılacağı hakkında bilgi verir; değişimde süreci, aşamaları, dikkat edilecek hususları, amaçları, nedenleri iyi tespit eder ve bunların gereğini yapar. Eğer değişim çabalarında bir aksaklık, başarısızlık olursa sorumluluğu paylaşır ve çalışanların yanında yer alır. Bu şekilde hareket tarzı benimseyen insanlar“lider”olur; aksi taktirde mevcut kuralları, ilkeleri benimseyen ve onların dışına çıkmayan kişiler kurumda sadece“yönetici”olurlar. Eğitimde değişim yukarıda belirttiğimiz şekliyle toplumun ihtiyaç hissettiği alanların başında gelir; çünkü eğitim toplumun tüm yönlerini -eğitim de buna dahil- etkiler ve bunlardan etkilenir. O yüzden eğitim-değişim ilişkisi son derece önemlidir. Eğitim- öğretimin yapıldığı kurumlar olan okullarda değişime ayak uydurmalı, değişimi benimsemeli ve doğru olarak algılamalı; değişimde benimseyeceği programı, ilkeleri, metot ve tekniklerini, öğretmen ve yönetici tipini, kurumun yapısını ve işleyişini iyi tespit etmelidir. Bunlar tespit edildikten sonra değişime okulun hazır olduğu söylenebilir. Belirttiğimiz noktalar dikkate alınmadan yapılacak değişim ancak felaket getirir; eğitimcilerin değişime direnmesine (aktif-pasif) yol açar, kurumu maddi ve moral değerleri açısından çöküntüye uğratır, başka değişim girişimlerine karşı önyargı ve isteksizlik oluşmasına yol açar. Bu nedenlerden dolayı eğitimde değişim sürecinde öğretmen ve yöneticilere önemli görevler düşmektedir, onlardan kurumda değişime liderlik etmeleri beklenmektedir. 44Eğitimde liderlik, problemleri esaslı bir şekilde ele almayı ve bunları çağın gereklerine göre çözmeyi gerektirir. Eğer problemler çağın gereklerine göre (değişim ihtiyacını dikkate alarak) çözümlenmiyorsa orada liderden bahsetmek mümkün değildir. Okul yöneticisi lider olarak kurumun ihtiyaçlarını ve yapılması gerekenleri klasik yöntemlere dayalı olarak değil; modern anlayışın gerektirdiği şekilde ele alır, çalışanlarına güvenir ve onlara verdiği sorumluluk-yetkiyle bu güvenini belli eder;böylece sorunlara daha gerçekçi ve modern çözümler bulur. Değişimin yönetici ve öğretmen bazında değerlendirilmesi ve değişimin eğitim açısından değerlendirilmesi ile ilgili günümüze kadar yapılan araştırmalar yok denecek kadar azdır. Bu araştırmalar“Öğretmen ve yöneticilerin değişim sürecinde oluşturdukları okul kültürünün, okulun verimliliğini artırabilmelerine yönelik algılama düzeyleri”(Özden, 2002) ve“İlköğretim okulu müdürlerinin öğretim liderliği”(Çelik, 2002) üzerine olup konumuza pek fazla kaynaklık edememektedirler. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; literatürde, ilköğretim okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin değişime ilişkin algıları ve değişimin eğitim açısından değerlendirilmesi ile ilgili yapılmış bir araştırma bulunmamaktadır. Değişimin çağımızın yaşanması zorunlu olan bir olgusu olduğu düşünüldüğünde, eğitimin bu olgudan bağımsız olarak ele alınması ve incelenmesi mümkün değildir. İşte bu araştırma, böyle bir gereksinimden hareketle; değişimin özellikle eğitim alanında nasıl uygulanması gerektiğini ve değişimi kavramış eğitimcilerin (yönetici ve öğretmenler) özelliklerini ve önemini yansıtmak üzere hazırlanmıştır. Bu çalışmada, ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin değişime ilişkin algıları ve değişimin eğitim açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için şu sorulara cevap aranmıştır. 1- İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerde cinsiyet, değişimi etkilemekte midir? 1.1. İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerde cinsiyet değişimde etkiliyse bunun nedenleri neler olabilir? 2- İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerin görev durumu değişimi etkilemekte midir? 2.1. Eğer görev durumu değişimde etkiliyse yöneticileri mi; yoksa öğretmenleri mi daha çok etkilemektedir? 452.2. Görev durumu değişimde yöneticileri ve öğretmenleri farklı bir şekilde etkiliyorsa bunun nedenleri neler olabilir? 3. İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerin kıdemi değişime bakışlarını etkilemekte midir? 3.1. Eğer kıdem değişimde etkiliyse kıdem grupları arasında nasıl farklılıklar vardır? 3.2. Kıdem bakımından eğer farklılıklar varsa bunun nedenleri neler olabilir? 4. İlköğretim okullarında görev yapmakta olan yönetici ve öğretmenlerin branşı değişimi etkilemekte midir? 4.1. Eğer branş değişimde etkiliyse sınıf öğretmenlerini mi; yoksa branş öğretmenlerini mi daha çok etkilemektedir? 4.2. İki grup arasında (sınıf öğretmenleri-branş öğretmenleri) eğer farklılık varsa bunun nedenleri neler olabilir? Bu araştırmada, ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin değişime ilişkin algıları ve değişimin eğitim açısından değerlendirilmesi betimsel tarama modelinden yararlanılarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Tarama modeli, Karasar'a (2000:77) göre, geçmişteki veya halen mevcut bir durumu olduğu biçimiyle betimlemeyi amaçlayan bir araştırma yaklaşımıdır. Araştırmanın evrenini, Konya ilindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilköğretim okullarında 2003-2004 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan okul yöneticileri ve öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini, Konya ilindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilköğretim okullarında 2003-2004 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan, random(tesadüfi) yöntemle seçilecek, okul yöneticileri ve öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmamızda veri toplarken; Dr. Tamer Keçecioğlu'na ait“Bir Değişimin Anatomisi”adlı eserde yer alan“Örgütsel Teşhis”Anketi kullanılmış ve literatür taraması yapılmıştır. Anketle ilgili güvenirlik-geçerlik çalışması daha önce yapılmış olduğundan ankete katılanlar üzerinde güvenirlik-geçerlik çalışması yeniden yapılmamıştır. Anket iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kişisel bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde 40 maddeden oluşan koşullar yer almaktadır. Bu koşullardan 1,9,17,25,33 numaralı maddeler Ana Sorumluluklar boyutuna yöneliktir. 2,10,18,26,34 numaralı maddeler Yapı boyutuna yöneliktir. 3,11,19,27,35 numaralı maddeler İnsan İlişkileri boyutuna yöneliktir. 4,12,20,28,36 numaralı maddeler Güdüleme boyutuna yöneliktir. 5,13,21,29,37 numaralı maddeler Destek boyutuna yöneliktir. 6,14,22,30,38 numaralı maddeler Yönetim 46Liderliği boyutuna yöneliktir. 7,15,23,31,39 numaralı maddeler Tutum boyutuna yöneliktir. 8,16,24,32,40 numaralı maddeler Performans boyutuna yöneliktir. Anketteki her koşul (Güçlü bir biçimde katılıyorum), (Katılıyorum), (Önemsiz ölçüde katılıyorum), (Nötr), (Önemsiz ölçüde katılmıyorum), (Katılmıyorum) ve (Güçlü bir biçimde katılmıyorum) olarak, 7 derece üzerinden ve verilen sıraya göre, 1,2,3,4,5,6,7 şeklinde sayısal değerlerle değerlendirilmesi istenmiştir. Anket formları sıraya konarak, veriler bilgisayara yüklenmiştir. Daha sonra Excel ve SPSS programında aşağıdaki istatistiksel işlemlere tabi tutulmuştur. Verilerin analizinde ağırlıklı ortalama, standart sapma, t testi ve F testi tekniklerinden yararlanılmıştır. 47

Özet (Çeviri)

Özet çevirisi mevcut değil.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    263463

    İlköğretim okulu yöneticilerinin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulama düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri

    The opinions of directors and teachers relationg to the primary scholl directors' practice levels of resistance lessening methods towards change

    SÜLEYMAN GÖKSOY

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Bölümü

    PROF. DR. ESERGÜL BALCI BUCAK

  2. Tez No

    209658

    Sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlar açısından ilköğretim okulu yöneticilerinin değerlendirilmesi (Malatya ili örneği)

    The evaluation primary school administrators depending on their attitudes and behaviours (sample of Malatya)

    ASLI AĞIROĞLU BAKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Eğitim ve Öğretimİnönü Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MAHİRE ASLAN

  3. Tez No

    309498

    Eskişehir ili ilköğretim okulları kadın okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarına göre sergiledikleri liderlik davranışları

    The leadership behaviours of women elementary school administrators in Eskişehir province depending on the sources of power they handle

    GAMZE ÖZDİL SAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASEMİN KARAMAN KEPENEKCİ

  4. Tez No

    342292

    İlköğretim okullarında öğretmen algılarına göre yöneticilerin farklılıkları yönetimi becerileri ile değişime dirençleri arasındaki ilişki

    The relationship between difference management skills of administrators and their resistance to change with respect to teacher perception at primary schools

    GÖKHAN ÇAKO

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimTrakya Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. DEMİRALİ YAŞAR ERGİN

  5. Tez No

    601674

    Öğretmen ve müdür algılarına göre okul müdürlerinin değişim yönetimi yeterlikleri ve liderlik stilleri

    Change management competencies and leadership styles of school principals by teachers and managers' perspecti̇ons

    AYŞEN ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. CEMAL ERGİN EKİNCİ

Geri Dön